Geert Wilders zei woensdag dat hij de steun niet heeft van zijn potentiële coalitiepartners om de volgende Nederlandse premier te worden. (Foto: AP)
De Nederlandse anti-islam-populistische leider Geert Wilders heeft zijn poging om premier te worden opgegeven, ondanks de dramatische overwinning van zijn partij bij de verkiezingen van 2023. "Ik kan alleen premier worden als ALLE partijen in de coalitie het steunen. Dat was niet het geval", schreef hij op X, voorheen bekend als Twitter.

Zijn Partij voor de Vrijheid (PVV) won vorig jaar de meeste stemmen, maar had steun van andere partijen nodig om een coalitie te vormen.

Met drie andere partijen worden de gesprekken over de vorm van een nieuwe regering voortgezet.

De onderhandelaar die de jongste gespreksronde, die dinsdag werd afgerond, leidt, zal zijn rapport nog deze week aan het parlement presenteren.

"Ik wil graag een rechts kabinet. Minder asiel en immigratie. Nederlanders eerst. De liefde voor mijn land en kiezers is groot en belangrijker dan mijn eigen standpunt", schreef Wilders woensdagavond in zijn post.

De 60-jarige Wilders heeft maandenlang gesprekken gevoerd met de centrumrechtse liberale VVD, Nieuw Sociaal Contract (NSC) en BBB-boerenpartijen, in een poging een coalitieregering te vormen.

De leiders van die drie drongen er deze week op aan dat de enige manier waarop ze bereid zouden zijn vooruitgang te boeken was, als alle vier de partijleiders ermee instemden geen rol in de regering op zich te nemen, aldus de Nederlandse publieke omroep NOS.

Het was niet meteen duidelijk of er een compromiscijfer voor de post van premier was ontstaan.

In een Kamerdebat over de kwestie wordt verwacht, dat de man die de gesprekken tussen de vier partijen leidt, Kim Putters, zijn bevindingen presenteert.

Van hem wordt verwacht dat hij bekendmaakt dat de partijen bereid zijn een minderheidsregering te vormen met een 'buitenparlementair kabinet', wat zou betekenen dat geen van de vier partijleiders ministeriële posten zou bekleden, maar wel Kamerlid zou blijven.

Wie precies premier zou worden en wie in het kabinet zou dienen, is onduidelijk. Na veertien jaar onder Mark Rutte zou de volgende Nederlandse regering meer een boegbeeld als premier hebben, terwijl ministers zowel van buiten als van binnen de politiek zouden kunnen worden aangetrokken.

Dat soort kabinet geniet de voorkeur van Nieuw Sociaal Contract-leider Pieter Omtzigt en de liberale VVD-leider Dilan Yesilgöz. Het zou een beknopte lijst van beleidsmaatregelen krijgen waaraan het zich moet houden, waardoor het parlement ruimere bevoegdheden krijgt, hoewel het nog steeds vaag is hoe het precies zou werken.

De laatste keer dat een premier niet uit de grootste partij in de Nederlandse regering kwam, was in de jaren tachtig. En de laatste keer dat een Nederlandse premier niet de leider was van een van de regeringspartijen was in 1918, aldus Nederlandse media.

De overwinning van de PVV vorig jaar heeft niet alleen de Nederlandse politiek geschokt, maar had ook gevolgen voor heel Europa, aangezien Nederland een van de stichtende leden is van wat nu de Europese Unie is.

De tijd tikt voor Nederland om een premier te vinden, aangezien algemeen wordt verwacht dat de man die het fort in handen heeft, Mark Rutte, de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO zal worden.

Sinds de verkiezingen is de steun voor de PVV alleen maar toegenomen, zo blijkt uit enquêtes, omdat kiezers hun frustratie uiten over het trage tempo van de gesprekken.

"Vergeet niet: ik word ooit premier van Nederland. Met de steun van nog meer Nederlanders", postte Wilders. "Als het niet morgen is, dan overmorgen. Want dan worden de stemmen van miljoenen Nederlanders gehoord!"