André Haakmat overleden op 85-jarige leeftijd
André Haakmat (1939-2024) is maandag op 85-jarige leeftijd in Amsterdam overleden. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld in Suriname na de staatsgreep in 1980. Na de Decembermoorden heeft hij zich verzet tegen het bewind van Desi Bouterse. "André Haakmat, jurist en publicist, werd minister enkele maanden na de
militaire coup van begin 1980 in Suriname, in de overtuiging dat de
democratie snel zou worden hersteld. Maar hij onderging hetzelfde lot
als zoveel anderen die de omwenteling in goede banen meenden te kunnen
leiden", schrijven Hans Buddingh' en Sjoerd de Jong in een necrologie vandaag in NRC Handelsblad.
Eind 1982 viel Haakmat in ongenade bij Bouterse, toen hij met gelijkgezinden aandrong op vrije verkiezingen en herstel van de democratie. Op 8 december 1982 namen de militairen bloedig wraak: vijftien tegenstanders van het regime, onder wie vrienden van Haakmat, werden vermoord in Fort Zeelandia. Zelf was hij na een aanslag op zijn leven net op tijd het land ontvlucht.
Toen de militairen in 1980, vijf jaar na de Surinaamse onafhankelijkheid, de macht grepen in het land werkte Haakmat als onderwijsinspecteur in Amsterdam. Hij werd naar Suriname gehaald door zijn oude vriend Henk Chin A Sen, die op verzoek van de militairen als premier was aangetreden. Ze kenden elkaar van de Vereniging Ons Suriname in Amsterdam, waarvan destijds veel Surinaamse studenten lid waren.
Eenmaal in Suriname was Haakmat aanvankelijk adviseur van de regering. Nadat de grondwet was opgeschort en Chin A Sen was benoemd tot president, werd hij in de tweede burgerregering na de coup vicepremier en ‘superminister’ met de portefeuilles van Buitenlandse Zaken, Justitie, Leger en Politie. Hij was onder meer verantwoordelijk voor de oprichting van het Bijzonder Gerechtshof, een omstreden juridisch vehikel om ambtenaren en oud-regeringsleden te vervolgen voor corruptie. Wegens gebrek aan bewijs kwam het maar tot enkele veroordelingen. Tegen oud-premier Henck Arron, die de onafhankelijkheid tot stand had gebracht, kon niets worden ingebracht.
Aan Haakmats ministerschap kwam al in januari 1981 een eind, niet onverwachts. Met toespraken waarin hij zich "in hart en nieren een parlementaire democraat” noemde, had hij het ongenoegen van de legertop over zich afgeroepen. Ook was hij ongerust dat de militaire leiding zich zou ontpoppen tot een ware junta, onder druk van de steeds heviger protesten uit de Surinaamse samenleving. Als adviseur van de Moederbond, een grote vakbond, probeerde Haakmat in overleg met de militairen tevergeefs een terugkeer naar de democratie te bewerkstelligen. Eind 1982 escaleerden de spanningen, met een grote staking en dreigende taal van Bouterse. Haakmat overleefde op het nippertje een aanslag op zijn leven en wist via Frans-Guyana te vluchten naar Nederland.
In Nederland werd Haakmat een spil in het verzet tegen het bewind van Bouterse, al bleef hij door zijn politieke verleden ook omstreden. Hij hervatte zijn werk als jurist in Amsterdam en werd actief in de kinderbescherming. Geregeld kwam hij in de publiciteit met opiniestukken, interviews en boeken over Suriname. Zestien jaar na zijn vlucht reisde hij voor het eerst weer naar Suriname, waar hij een verzoeningsgesprek had met Bouterse, inmiddels leider van de politieke partij NDP. Niettemin bleef hij volhouden dat de voormalige legerleider moest worden berecht voor de Decembermoorden, schrijven Buddingh' en De Jong.
Vandaag
-
11:13
Man aangehouden met grote partij illegale sigaretten
-
10:11
Gezin gekneveld bij brute overval
-
09:27
Kan Suriname kiezen tussen China en de VS?
-
07:31
Raadsman Lobo: Er vindt willekeur plaats van OM in de vervolging
-
05:33
Bewolkt vandaag met kans op middagbuien
-
03:47
China wijst kritiek VS over invloed in Suriname van de hand
-
02:45
Voorbereidingen inauguratie Simons en Rusland in volle gang
-
00:48
Getuige in strafzaak politieagenten Pikin Saron weer niet verschenen
-
00:00
Geen ambtelijke status en dubbele salarissen meer voor DNA-leden
Gisteren
- Open brief aan het nieuwe parlement
- Dodental in Texas stijgt na verwoestende overstromingen
- Somohardjo niet bang voor strafrechtelijk onderzoek CLAD-rapport door pg
- Hess trekt zich terug uit Blok 59 in Surinaams zeegebied
- De waarheid, de werkelijkheid en de leugen
- Betalingsregeling en schuldenkwijtschelding voor radio- en tv-sector
- Personeel CBvS voert prikactie: Eist duidelijkheid over cao-onderhandelingen
- Eenheid van kabinetsbeleid grootste uitdaging regering-Simons
- Santokhi wordt Assembleelid na presidentschap
- Wisselvallig weer vandaag: vochtig en warm
- Trumps deadline voor invoertarieven: Wat betekent dit voor de wereldhandel?
- Column: De pers is geen vijand, maar waakhond van de democratie
- Padieboeren eisen terstond uitbetaling achterstallige subsidiegelden
Eergisteren
- Santokhi en Simons voeren overleg over soepele machtsoverdracht
- Ex-man valt vrouw aan met houwer en pleegt daarna suïcide
- Petronas voegt Roystonea-2 toe aan offshore boorcampagne in Suriname
- Brics-landen wijzen 'anti-Amerikaanse' beschuldiging van Trump af
- Man brengt vrouw levensbedreigende kapverwondingen toe
- Politie zoekt Furjel Leandro Simons voor betrokkenheid drugshandel
- Na verkiezing van met inheemse kalmte licht uitstralende ‘Tante Jenny’:
- VHP zal nieuwe regering opbouwend maar kritisch ondersteunen
- Adhin: Simons en Rusland krijgen volledige parlementaire steun
- Ook vandaag regen en onweersbuien
- Rusland: Vp-schap is geen beloning, maar een opdracht voor Suriname
- Column: Waar aasgieren regeren en reigers waken
- Simons: Presidentschap is geen beloning, maar werk