André Haakmat overleden op 85-jarige leeftijd
André Haakmat (1939-2024) is maandag op 85-jarige leeftijd in Amsterdam overleden. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld in Suriname na de staatsgreep in 1980. Na de Decembermoorden heeft hij zich verzet tegen het bewind van Desi Bouterse. "André Haakmat, jurist en publicist, werd minister enkele maanden na de
militaire coup van begin 1980 in Suriname, in de overtuiging dat de
democratie snel zou worden hersteld. Maar hij onderging hetzelfde lot
als zoveel anderen die de omwenteling in goede banen meenden te kunnen
leiden", schrijven Hans Buddingh' en Sjoerd de Jong in een necrologie vandaag in NRC Handelsblad.
Eind 1982 viel Haakmat in ongenade bij Bouterse, toen hij met gelijkgezinden aandrong op vrije verkiezingen en herstel van de democratie. Op 8 december 1982 namen de militairen bloedig wraak: vijftien tegenstanders van het regime, onder wie vrienden van Haakmat, werden vermoord in Fort Zeelandia. Zelf was hij na een aanslag op zijn leven net op tijd het land ontvlucht.
Toen de militairen in 1980, vijf jaar na de Surinaamse onafhankelijkheid, de macht grepen in het land werkte Haakmat als onderwijsinspecteur in Amsterdam. Hij werd naar Suriname gehaald door zijn oude vriend Henk Chin A Sen, die op verzoek van de militairen als premier was aangetreden. Ze kenden elkaar van de Vereniging Ons Suriname in Amsterdam, waarvan destijds veel Surinaamse studenten lid waren.
Eenmaal in Suriname was Haakmat aanvankelijk adviseur van de regering. Nadat de grondwet was opgeschort en Chin A Sen was benoemd tot president, werd hij in de tweede burgerregering na de coup vicepremier en ‘superminister’ met de portefeuilles van Buitenlandse Zaken, Justitie, Leger en Politie. Hij was onder meer verantwoordelijk voor de oprichting van het Bijzonder Gerechtshof, een omstreden juridisch vehikel om ambtenaren en oud-regeringsleden te vervolgen voor corruptie. Wegens gebrek aan bewijs kwam het maar tot enkele veroordelingen. Tegen oud-premier Henck Arron, die de onafhankelijkheid tot stand had gebracht, kon niets worden ingebracht.
Aan Haakmats ministerschap kwam al in januari 1981 een eind, niet onverwachts. Met toespraken waarin hij zich "in hart en nieren een parlementaire democraat” noemde, had hij het ongenoegen van de legertop over zich afgeroepen. Ook was hij ongerust dat de militaire leiding zich zou ontpoppen tot een ware junta, onder druk van de steeds heviger protesten uit de Surinaamse samenleving. Als adviseur van de Moederbond, een grote vakbond, probeerde Haakmat in overleg met de militairen tevergeefs een terugkeer naar de democratie te bewerkstelligen. Eind 1982 escaleerden de spanningen, met een grote staking en dreigende taal van Bouterse. Haakmat overleefde op het nippertje een aanslag op zijn leven en wist via Frans-Guyana te vluchten naar Nederland.
In Nederland werd Haakmat een spil in het verzet tegen het bewind van Bouterse, al bleef hij door zijn politieke verleden ook omstreden. Hij hervatte zijn werk als jurist in Amsterdam en werd actief in de kinderbescherming. Geregeld kwam hij in de publiciteit met opiniestukken, interviews en boeken over Suriname. Zestien jaar na zijn vlucht reisde hij voor het eerst weer naar Suriname, waar hij een verzoeningsgesprek had met Bouterse, inmiddels leider van de politieke partij NDP. Niettemin bleef hij volhouden dat de voormalige legerleider moest worden berecht voor de Decembermoorden, schrijven Buddingh' en De Jong.
Vandaag
-
20:46
Grote belangstelling voor Chinese automerken op DSB Bigi Yari Autobeurs
-
18:44
Militair aangehouden bij poging om drugs cel in te smokkelen
-
16:42
Categorie 4 orkaan Melissa: Jamaica bereidt zich voor op ramp
-
14:40
Politiebericht over man overlijdt na zware mishandeling
-
13:29
Antony Loswijk meldt zich bij politie in zaak drive-by shooting Emielaan
-
12:45
Pride Walk: Je hoeft ons niet te accepteren, maar respecteer ons wel
-
10:47
Caribische bisschoppen waarschuwen voor militaire spanningen in de regio
-
08:51
Hoe verder in de rechtszaak Hoefdraad?
-
06:52
Somohardjo vraagt spoedoverleg met Rekenkamer en GBB over gronduitgifte
-
04:54
Warme zondag en overwegend droog
-
02:56
VS en China proberen escalatie handelsoorlog te voorkomen
-
00:58
Srefidensi Telethon van start: eerste SRD 10.000 in half uur opgehaald
-
00:00
ASFA waarschuwt voor ‘resource curse’ door versnipperd local content-beleid
Gisteren
- Man overlijdt na mishandeling
- Ruim 300 kinderen uit Brokopondo nemen deel aan sportdag Zijin Rosebel
- Suriname en Venezuela verkennen verdieping landbouw, energie en visserij
- 3 verdachten aangehouden in moordzaak Chablani
- Ondernemers krijgen ruimere financieringskansen via NOB–VSB partnerschap
- SPWE heropent ondernemershub voor inclusief micro-ondernemerschap
- Politiebericht over dodelijk incident Passiebloemstraat
- Ben ik echt zo objectief?
- Man overlijdt na steekpartij aan de Passiebloemstraat
- Mia zoekt Antony Loswijk, verdachte in drive-by shooting Emielaan
- Volksgezondheid geeft adviezen over rookoverlast Charlesburg
- Overwegend droog weer vandaag met kans op lokale buien
- Trump overweegt militair ingrijpen tegen cocaïne-infrastructuur in Venezuela
- China schenkt Suriname 16 ambulances ter versterking van medische noodhulp
- VHP-hoofdbestuurslid Moertabat keert de partij de rug toe
Eergisteren
- Update: Politie jaagt op verdachte na dodelijke drive-by shooting aan Emielaan
- De verkiezing van de volgende VN-secretaris-generaal
- Politiebericht over drive-by shooting Emielaan
- Hogerberoepszaak Pikin Saron wordt 4 november hervat; ontevredenheid bij ESAV
- IDB bevestigt steun tijdens strategisch overleg met president Simons
- Diarree-uitbraak in Kwamalasamutu legt kwetsbaarheid basiszorg bloot
- Karan Chablani doodgeschoten bij drive-by shooting aan Emielaan
- Afgetreden RvC meldt: SRD 49 miljoen tegoed op Staat bij bestuurswisseling
- Suriname zet koers naar nationale local content-roadmap
- Gewapende bende overvalt pension aan Chatterpalweg
- Grondenrechtenvraagstuk – een nieuwe toekomst voor Para en alle inheemsen
- Nieuwe lichting strategisch legerkader klaar voor hoogste functies binnen Defensie
- Brand Charlesburg nog niet onder controle; omwonenden klagen over rook en stank
- Wisselvallig weer vandaag met buien
- Sportcentrum SOSIS opnieuw opengesteld voor publiek; JOS neemt beheer terug
- Column: De digitale vuilnisbelt van de politiek
- Bij 80 jaar VN: DNA benadrukt noodzaak multilaterale samenwerking