André Haakmat overleden op 85-jarige leeftijd
André Haakmat (1939-2024) is maandag op 85-jarige leeftijd in Amsterdam overleden. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld in Suriname na de staatsgreep in 1980. Na de Decembermoorden heeft hij zich verzet tegen het bewind van Desi Bouterse. "André Haakmat, jurist en publicist, werd minister enkele maanden na de
militaire coup van begin 1980 in Suriname, in de overtuiging dat de
democratie snel zou worden hersteld. Maar hij onderging hetzelfde lot
als zoveel anderen die de omwenteling in goede banen meenden te kunnen
leiden", schrijven Hans Buddingh' en Sjoerd de Jong in een necrologie vandaag in NRC Handelsblad.
Eind 1982 viel Haakmat in ongenade bij Bouterse, toen hij met gelijkgezinden aandrong op vrije verkiezingen en herstel van de democratie. Op 8 december 1982 namen de militairen bloedig wraak: vijftien tegenstanders van het regime, onder wie vrienden van Haakmat, werden vermoord in Fort Zeelandia. Zelf was hij na een aanslag op zijn leven net op tijd het land ontvlucht.
Toen de militairen in 1980, vijf jaar na de Surinaamse onafhankelijkheid, de macht grepen in het land werkte Haakmat als onderwijsinspecteur in Amsterdam. Hij werd naar Suriname gehaald door zijn oude vriend Henk Chin A Sen, die op verzoek van de militairen als premier was aangetreden. Ze kenden elkaar van de Vereniging Ons Suriname in Amsterdam, waarvan destijds veel Surinaamse studenten lid waren.
Eenmaal in Suriname was Haakmat aanvankelijk adviseur van de regering. Nadat de grondwet was opgeschort en Chin A Sen was benoemd tot president, werd hij in de tweede burgerregering na de coup vicepremier en ‘superminister’ met de portefeuilles van Buitenlandse Zaken, Justitie, Leger en Politie. Hij was onder meer verantwoordelijk voor de oprichting van het Bijzonder Gerechtshof, een omstreden juridisch vehikel om ambtenaren en oud-regeringsleden te vervolgen voor corruptie. Wegens gebrek aan bewijs kwam het maar tot enkele veroordelingen. Tegen oud-premier Henck Arron, die de onafhankelijkheid tot stand had gebracht, kon niets worden ingebracht.
Aan Haakmats ministerschap kwam al in januari 1981 een eind, niet onverwachts. Met toespraken waarin hij zich "in hart en nieren een parlementaire democraat” noemde, had hij het ongenoegen van de legertop over zich afgeroepen. Ook was hij ongerust dat de militaire leiding zich zou ontpoppen tot een ware junta, onder druk van de steeds heviger protesten uit de Surinaamse samenleving. Als adviseur van de Moederbond, een grote vakbond, probeerde Haakmat in overleg met de militairen tevergeefs een terugkeer naar de democratie te bewerkstelligen. Eind 1982 escaleerden de spanningen, met een grote staking en dreigende taal van Bouterse. Haakmat overleefde op het nippertje een aanslag op zijn leven en wist via Frans-Guyana te vluchten naar Nederland.
In Nederland werd Haakmat een spil in het verzet tegen het bewind van Bouterse, al bleef hij door zijn politieke verleden ook omstreden. Hij hervatte zijn werk als jurist in Amsterdam en werd actief in de kinderbescherming. Geregeld kwam hij in de publiciteit met opiniestukken, interviews en boeken over Suriname. Zestien jaar na zijn vlucht reisde hij voor het eerst weer naar Suriname, waar hij een verzoeningsgesprek had met Bouterse, inmiddels leider van de politieke partij NDP. Niettemin bleef hij volhouden dat de voormalige legerleider moest worden berecht voor de Decembermoorden, schrijven Buddingh' en De Jong.
Vandaag
-
06:44
Zware aardbeving treft Russische regio Kamtsjatka: tsunamiwaarschuwingen tot in Hawaï en Japan
-
04:55
Veel bewolking met kans op wat regen
-
02:57
VK dreigt Palestina in september te erkennen als Israël geen humanitaire actie onderneemt
-
00:59
Column: Twee scheve schaatsen
-
00:01
NPS-fractie stelt deel bezoldiging beschikbaar voor sociale projecten
Gisteren
- OM: Laat u niet gebruiken voor drugstransport via pakketten
- Twee verdachten aangehouden voor brute overval op 91-jarige man
- Suriname: Ministerposten, het wordt tijd dat de lat hoger ligt
- EBS ontslaat bondsvoorzitter Marciano Hellings op staande voet
- Studie: Gevallen van leverkanker kunnen tegen 2050 bijna verdubbelen
- Twee leden elite-eenheid KST aangehouden in spraakmakende zaak Sunparklaan
- Aanklacht Van den Bergh tegen accountant Braster ongegrond
- Minister Ramsaran belooft militairen waardering en versterking
- Gewapende diefstal bij GOw2: daders slaan toe en vluchten op bromfiets
- Korpschef aan minister Monorath: Politie kan het niet alleen
- Bewolkt met kans op wat regen
- VN: Honger daalt, maar risico’s blijven groot
- Column: Geen gezichtsverlies, maar gezichtsherstel
- Minister Monorath: Politie kan met tekorten niet optimaal functioneren
Eergisteren
- Onze zingende Oma Sanna wordt 100 jaar!
- Vier Surinaamse studenten behalen artsendiploma in Cuba
- Bootsman 'Tyson' verdronken bij ongeluk nabij Balingsoela
- Caribische landen willen handel met Afrika fors uitbreiden
- Gezin verliest woning en inboedel bij felle brand
- Minister Tsang: Openbaar Ministerie mag veel werk verwachten
- NMA: Geen goedkeuring goudverwerkingsbedrijf Commissaris Weytinghweg
- Acht nieuwe leden toegelaten tot De Nationale Assemblee
- Stichting 8 December: Stop het zwartmaken van het Korps
- Deviezencommissie weigert vergunning Gold Grams NV
- VSB moedigt deelname aan Guyane Excellence 2025 aan
- Buurtbewoners verzetten zich tegen goudverwerkingsbedrijf in woonwijk
- Zelfde weerbeeld, veel zon maar ook onweersbuien
- Kritiek hoort erbij – het Korps moet tegen een stootje kunnen
- VS en EU bereiken handelsakkoord: 15% importheffing voorkomt grote handelsoorlog
- Column: Gij zult niet… of toch wel?
- Minister Misiekaba belooft actie na zorgwekkende signalen PCS