Brazilië: Presidentiële kiescampagne gestart, angst voor geweld
17 Aug 2022, 05:31
foto
President Jair Bolsonaro en ex-president Luiz Inácio Lula da Silva hebben hun verkiezingscampagne officieel gestart. (Foto's: AP)


De Braziliaanse presidentsverkiezingscampagne is dinsdag officieel gestart met voormalig president Luiz Inácio Lula da Silva die alle peilingen leidde tegen de zittende Jair Bolsonaro te midden van groeiende bezorgdheid over politiek geweld en bedreigingen voor de democratie. Da Silva, wiens presidentschap van twee termijnen liep van 2003 tot 2010, heeft al een kogelvrij vest gedragen voor openbare optredens.

Hij zou dinsdagochtend spreken in een motorenfabriek, maar volgens zijn campagne vroegen federale politieagenten hem het evenement af te gelasten vanwege bezorgdheid over de veiligheid. In plaats daarvan lanceerde hij zijn zevende kandidatuur voor het presidentschap in een Volkswagen-fabriek in Sao Bernardo do Campo, een productiestad buiten Sao Paulo, waar hij in de jaren zeventig beroemd werd als vakbondsleider.

Bolsonaro bezocht de plek in de stad Juiz de Fora waar hij in 2018 op het campagnepad door een geesteszieke man werd neergestoken. Hij arriveerde op een motorfiets omringd door bewakers en droeg een kogelvrij vest, in tegenstelling tot 2018 toen hij zich onbeschermd in de menigte stortte menigte.

Creomar de Souza, oprichter van politiek risicoadviesbureau Dharma Politics, vertelde The Associated Press dat het bezoek van da Silva aan een autofabriek typerend is voor Braziliaanse symboliek, het roept nostalgie op naar zijn eerste presidentiële run in 1989 en zinspeelt op zijn nalatenschap. De Souza voegde eraan toe dat hij verwacht dat kandidaten elkaar meer zullen aanvallen dan plannen voor kiezers presenteren.

"Ik wil dat deze verkiezing zo snel mogelijk eindigt en dat Lula ze wint, zodat er minder risico is op geweld en er meer over de toekomst wordt gepraat", zei Vanderlei Cláudio, een 32-jarige metaalbewerker, tijdens het evenement.

En de terugkeer van Bolsonaro naar de plaats van zijn steekpartij is een poging om hetzelfde profiel van een buitenstaander op te roepen dat de zevenjarige wetgever in 2018 in staat stelde om naar de overwinning te cruisen, zei Maurício Santoro, een professor politieke wetenschappen aan de Staatsuniversiteit van Rio de Janeiro.

"Voor Bolsonaro is dit het beeld van zichzelf als een rebel en de aanval op zijn leven staat centraal in dat verhaal", zei Santoro. "Voor hem en zijn aanhangers was de man die hem neerstak geen 'lone wolf’' maar onderdeel van een samenzwering van de politieke elite tegen Bolsonaro."

De race in de grootste democratie van Latijns-Amerika is een strijd van titanen, waarbij alle andere kandidaten ver achterblijven. Beiden hebben al maanden publiekelijk aanhangers verzameld, hoewel ze van de verkiezingsautoriteit geen toestemming hadden gekregen om stemmen te vragen of advertenties uit te zenden. Tot nu toe zijn er nog geen debatten tussen da Silva en Bolsonaro gepland.

"Het is onmogelijk om niet ontroerd te worden en terug te keren naar deze stad", vertelde Bolsonaro de menigte in Juiz de Fora, waar mensen werden gefouilleerd voordat ze langs metalen barrières werden toegelaten om het podium van de president te naderen. "De herinnering die ik met me meedraag is van een wedergeboorte. Mijn leven werd gespaard door onze Schepper."

Na zijn toespraak maakte Bolsonaro zich snel uit de voeten terwijl hij in de bak van een vrachtwagen stond en naar de menigte zwaaide terwijl hij stevig omringd was door beveiligingspersoneel.

Ondanks de aanslag op het leven van Bolsonaro in 2018, hebben de recente gebeurtenissen geleid tot meer bezorgdheid dat zijn aanhangers zich zouden kunnen inlaten met aanslagen. Bolsonaro-aanhangers omsingelden eerder dit jaar de auto van Da Silva om hem allerlei scheldwoorden naar het hoofd te slingeren en in juli doodde een van hen een lokale ambtenaar van de arbeiderspartij van Da Silva in de stad Foz de Iguaçu.

De supporters van Da Silva zijn ook het doelwit geweest; bij een bijeenkomst in juni bespoot een drone een menigte met een stinkende vloeistof en bij een andere vorige maand bracht een man een zelfgemaakt explosief met uitwerpselen tot ontploffing. De aanvallers waren in beide gevallen Bolsonaro-aanhangers, volgens berichten op sociale media die door AP zijn beoordeeld.

"Lula heeft zijn eerste evenement geannuleerd vanwege veiligheidsrisico's en dat soort dingen heeft alle kampen overgenomen. Ik denk niet dat Bolsonaro hetzelfde risico loopt, maar hij is de vorige keer neergestoken", zegt Carlos Melo, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Insper University in Sao Paulo. "Deze verschrikkelijke gebeurtenissen maken nu deel uit van de verkiezingen in Brazilië, en dat is belangrijk."

Bolsonaro is een fervent voorstander van vuurwapens en heeft de beperkingen versoepeld, waardoor zijn aanhangers vuurwapens en munitie konden inslaan. Bij de lancering van zijn kandidatuur op 24 juli vroeg hij supporters te zweren dat ze hun leven zouden geven voor vrijheid, en hij heeft de race herhaaldelijk gekenmerkt als een strijd tussen goed en kwaad. Zijn vrouw, Michelle, zei tijdens diezelfde gebeurtenis dat het presidentiële paleis was gewijd aan demonen voordat haar man aantrad.

In Sao Bernardo do Campo somde Da Silva de tekortkomingen van de regering-Bolsonaro op tijdens de Covid-19-pandemie – waarvan een onderzoek van de Senaat heeft vastgesteld dat het heeft bijgedragen aan het op één na hoogste dodental ter wereld – en zei: "Als er iemand bezeten is door de duivel, is het Bolsonaro."

Bolsonaro's aanhangers citeren vaak de 580 dagen gevangenisstraf van Da Silva nadat hij schuldig was bevonden aan corruptie en witwassen. Die veroordelingen verdreven Da Silva uit de race van 2018 en maakten de weg vrij voor Bolsonaro; ze werden eerst nietig verklaard op procedurele gronden door het Hooggerechtshof, dat later oordeelde dat de rechter bevooroordeeld was en samenspande met aanklagers.

Met een achterstand in de peilingen, heeft de voormalige legerkapitein bezorgdheid gezaaid dat hij de resultaten zou kunnen verwerpen als hij de stemming in oktober verliest. De extreemrechtse leider heeft ongegronde twijfels geuit over het elektronische stemsysteem van het land dat sinds 1996 in gebruik is, met name tijdens een ontmoeting die hij belegde met buitenlandse diplomaten. Zijn aandringen lokte vorige week een reactie uit van honderden bedrijven en meer dan een miljoen Brazilianen die een paar brieven ondertekenden waarin werd geëist dat de democratische instellingen van het land worden gerespecteerd.

Toen de kandidatuur van Bolsonaro werd bevestigd, riep hij supporters op om de straten te overspoelen voor de viering van de onafhankelijkheidsdag op 7 september. Op die datum vorig jaar verklaarde hij voor tienduizenden supporters dat alleen God hem uit de macht kan verwijderen. Analisten hebben herhaaldelijk hun bezorgdheid geuit dat hij de weg voorbereidt om de leiding van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump te volgen en te proberen aan de macht te blijven.

Human Rights Watch zei maandag dat de campagne "waarschijnlijk een kritische test zal zijn voor de democratie en de rechtsstaat in het land en in Latijns-Amerika."

"Kandidaten moeten politiek geweld veroordelen en hun aanhangers oproepen om het recht van Brazilianen te respecteren om vreedzaam hun vertegenwoordigers te kiezen en zich zonder angst kandidaat te stellen", zei het.
Advertenties