Notarissen als mediators in boedelzaken

Een vork en mes verdelen in echtscheidingszaken– wie krijgt de helft van wat. Hofpresident Iwan Rasoelbaks ziet graag dat notarissen goede mediators worden bij boedelscheidingen. Zij kunnen “oplossingsgericht met de partijen compareren in termen van win-win, zonder risico's voor tucht”. Bemiddelen en nagaan hoe iets praktisch te verdelen, neemt tijd in beslag, maar de kosten kunnen verhaald worden op de boedel.

De hofpresident gaf dit woensdag mee aan Surinaamse Notariële Beroepsorganisatie (SNB), tijdens de beëdiging van notaris Naomi Stekkel. Behandeling en richtige afwikkeling van onder andere boedels zal SNB-breed besproken moeten worden, merkte Rasoelbaks op. Een reglement voor alle notariaten is hierbij nodig, zodat de notarissen en kandidaat-notarissen een houvast hebben hoe te werken, welke instructies te hanteren en hoe te handelen bij scheidingen en delingen. “Er zijn vaak grote problemen hierover.”

Reglementeren betekent transparantie en uniformeren. Met een reglement weet men wat te verwachten. Het reglement moet dan wel gepubliceerd worden op de SNB-website en algemeen bekend worden gemaakt. Behalve het hof en heeft het Openbaar Ministerie een exemplaar nodig voor de toezichtstaak op het notariaat.

Rasoelbaks: “Er zijn namelijk nog te veel en onnodige zwarigheden procedures die bij de rechter belanden in het kader van de afwikkeling van boedels door notarissen.” Er zijn cases waarin de rechter scheiding en deling beveelt bijvoorbeeld nalatenschap. Personen (erfgenamen, deelgenoten) worden door de notaris opgeroepen, maar kunnen het niet eens worden. Vervolgens komt de zaak op het bord van de rechter om te beslissen.

Notarissen hebben liever dat de rechter oordeelt. Zo voorkomen zij een mogelijke tuchtzaak tegen zich, als zouden zij de cliënten onder druk hebben gezet om een keuze te maken. Voor SNB een taak weggelegd hoe dit vaagstuk geordend kan worden. Het hof is bereid om samen met de SNB te kijken naar een werkbaar kader en een reglement te helpen ontwikkelen.

SNB-penningmeester Madhuri Nannan Panday hield de nieuwe collega onder meer de ontwikkelingen rond de invoering van het nieuwe Burgerlijk Wetboek voor. Het SNB-bestuur heeft intussen zijn inzichten hierover gedeeld met het parlement en het Centrum voor Democratie en Rechtspleging is gestart met cursussen over de gewijzigde wetgeving. Voor het notariaat betekent dit onder meer akten en modellen aanpassen.
 
Nannan Panday deed via het hof een beroep op de regering om fondsen vrij te maken voor digitale voorzieningen, zodat digitale registers - waaronder het huwelijksgoederenregister, boedelregister en testamentenregister - elektronisch aangelegd, geraadpleegd en digitaal gevoed kunnen worden. “Zulks verhoogt de snelheid en efficiëntie”, voor burgers en alle betrokken actoren. “Immers een optimale dienstverlening staat en valt met een goed geautomatiseerd systeem”, stelde de penningmeester.

Waarnemend procureur-generaal Garcia Paragsingh wees Stekkel op haar zorg- en informatieplicht. Van de notaris wordt verwacht dat die cliënten omstandig inlicht over voorgenomen transacties. “Dat u hen wijst op de gevolgen en zich ervan vergewist dat men het ook heeft begrepen”, conform de vergewisplicht.

Stekkel is de 37e notaris in Suriname. Volgens de wet Notarisambt 2019 is er nog ruimte voor 13 nieuwe notarissen. Het hof beëdigde woensdag ook Chayenne Dollart als kandidaat-notaris. Evenals Stekkel kreeg ook Dollart in de verschillende felicitatieboodschappen de kernwaarden, do’s and don’ts van het beroep en wijze adviezen mee.

Dollart stond in haar dankwoord stil bij enkele beroepsuitdagingen. Zoals een juiste balans vinden tussen een correcte wijze uitoefenen van het ambt en het optimaal behartigen van de belangen en het tevredenstellen van cliënten die steeds mondiger worden. “Ook de samenwerking met de verschillende instanties waarvan het notariaat afhankelijk is, is een uitdaging en behoeft structurele verbetering.” De notariswet en de beroepsreglementen geven haar de nodige tools om de uitdaging aan te gaan.