Controversiële Amnestiewet naar prullenmand verwezen
26 Jul 2021, 03:47
foto


De omstreden Amnestiewet heeft Suriname lange tijd in zijn greep gehad. Het Constitutioneel Hof heeft op 22 juli 2021 geoordeeld dat de gewijzigde Amnestiewet van 5 april 2012 in strijd is met de Grondwet en geratificeerde internationale verdragen. De ex-legerleider Desi Bouterse en de andere verdachten van de moorden van 8 december 1982, komen niet in aanmerking voor amnestie.

Ik heb niet de pretentie en beschik niet over de specifieke vaktechnische kennis om het amnestievraagstuk vanuit diverse invalshoeken (juridisch/politiek- bestuurlijk/sociaal-maatschappelijk/economisch/moreel-ethisch) te beschouwen. Ik heb als burger van dit prachtige land wel het recht om research te plegen en de informatie zo evenwichtig mogelijk te presenteren.

Wat is amnestie?
Amnestie is kwijtschelding van straf. Er is sprake van opheffing van de strafrechtelijke gevolgen ten behoeve van personen die zich schuldig gemaakt hebben aan ernstige strafbare feiten. Het gaat er dus om, dat er afgezien wordt van strafvervolging voor een persoon of een bepaalde groep.

Wat zijn de Decembermoorden?
Op 8 december 1982 zijn vijftien vermeende politieke tegenstanders van de militaire dictatuur van hun bed gelicht, gevangengezet, gruwelijk gefolterd en vermoord. Deze buitengerechtelijke executies van vijftien journalisten, wetenschappers en vakbondsleiders in Suriname vonden plaats in Fort Zeelandia, en wel op het plein van Bastion Veere. Diverse kogelgaten in de muur zijn de stille getuigen van de geweersalvo’s die een einde maakten aan het leven van 15 vooraanstaande burgers. Voorafgaande aan de executies moeten zich hartverscheurende taferelen hebben afgespeeld. Daarom is Bastion Veere voor veel Surinamers een lugubere plek, omdat weerloze mannen op gewelddadige wijze uit het leven zijn gerukt. Bastion Veere, waar slachtoffers, de wanhoop nabij, oog in oog gestaan hebben met hun beulen. Toch vatten elk jaar weer, met pijn in het hart, de nabestaanden de moed op om de plaats des onheils te betreden, teneinde hun geliefden te gedenken.

Strafproces
In 2007 ging het strafproces van start en verschenen de verdachten van de Decembermoorden voor de Surinaamse krijgsraad. Het '8 december strafproces' in Suriname, heeft een extra dimensie, omdat de ex-president van Suriname, Désiré Delano Bouterse, in persoon hoofdverdachte is. Ten tijde van de Decembermoorden was hij legerbevelhebber, waardoor hij bij de krijgsraad terechtstaat. Na de moorden legde Bouterse een verklaring af waarin hij stelde dat de vijftien gesneuvelden een staatsgreep aan het beramen waren. Zij werden daarop gearresteerd en zouden zijn neergeschoten tijdens een vluchtpoging. De lichamen van de vijftien slachtoffers vertoonden echter tekenen van zware mishandelingen en niet één was in de rug geschoten, hetgeen bij een vluchtpoging zeker het geval zou zijn geweest.

De krijgsraad vond wettig en overtuigend bewijs, dat deze misdaad met voorbedachten rade was gepleegd. Volgens verklaringen van getuigen werden de slachtoffers eerst voorgeleid aan Bouterse, voordat ze werden doodgeschoten. In dossiers zijn schokkende beschrijvingen te lezen van de verwondingen die toegebracht zijn (Verslag van Amos Wako, mensenrechtenrapporteur van de Verenigde Naties). Er wordt melding gemaakt van sporen van zware mishandelingen in het gezicht van alle slachtoffers, botbreuken en andere verwondingen die niet afkomstig kunnen zijn van geweerkogels. Hier was sprake van moord op weerloze burgers en insiders kwalificeren deze misdaad als een aanslag op de menselijkheid.

Strafeis
Op 28 juni 2017 werd door aanklager Roy Elgin 20 jaar cel geëist tegen hoofdverdachte Bouterse. In zijn requisitoir sprak Elgin van moord met voorbedachten rade. Conform de strafeis, werd op 29 november 2019 hoofdverdachte Desi Bouterse bij verstek tot twintig jaar gevangenisstraf veroordeeld voor het martelen en vermoorden van vijftien politieke tegenstanders door het toenmalige militaire regime in 1982. Nog zes andere verdachten werden tot straffen van tien of vijftien jaar veroordeeld.

Bouterse heeft toen verzet aangetekend tegen de twintig jaar celstraf die hij heeft gekregen voor zijn hoofdrol bij de Decembermoorden. Omdat hij tijdens dat proces nooit aanwezig is geweest (Bouterse was toen nog president), werd hij bij verstek veroordeeld. Daartegen heeft hij verzet aangetekend. Het verzet werd in januari 2020 door de krijgsraad toegekend. Hierdoor heeft de krijgsraad zijn zaak opnieuw in behandeling genomen, maar nu is hij als gewoon burger bij de zittingen aanwezig.

Wat komt er na het verzet?
Insiders zijn de mening toegedaan dat Bouterse nog de mogelijkheid heeft om in hoger beroep te gaan. De advocaat van de nabestaanden, Hugo Essed, heeft eerder gezegd dat hij verwacht dat de Krijgsraad het proces in hoger beroep gewoon zal voortzetten. Vanuit Nederland heeft Gerard Spong, de advocaat die de zaak al jaren nauwgezet volgt en Bouterse schuldig acht, de overtuiging dat hij uiteindelijk veroordeeld zal worden. Spong baseert zich hierbij ook op het oordeel van rechters bij vergelijkbare zaken in landen als El Salvador, Argentinië en Brazilië.

Ivan Fernald
Advertenties