Respect is volgens een woordenboek: een gevoel of uiting waarmee je laat merken dat je iemand aanvaardt als een waardig en waardevol mens. Uitgaande van deze definitie hebben wij allemaal respect nodig in relatie tot anderen. Als je nou communiceert met een hooggeplaatste functionaris of met de interieurverzorgster. Vooral in de sport is het van eminent belang dat rivalen elkaar met respect bejegenen. Respect is echter niet hetzelfde als vrees. Vrees is meer een soort bang gevoel. Je kan dus respect hebben voor de tegenstander, zonder die te vrezen. Door respectvol te zijn doe je in principe een handreiking naar de ander en leg je zo de basis voor de manier waarop het contact met de ander verloopt. Dit is relevant voor zowel kortstondige relaties, als voor langdurige relaties. Maar waarom heb ik het nu in een sportcolumn over respect? Simpelweg vanwege het feit dat respect ook in de sport ontzettend belangrijk is.

Wanneer een sporter/team tegenover een andere sporter/team staat, zal de manier waarop over elkaar gedacht wordt, te zien zijn in het verloop van die krachtmeting. In sommige gevallen is het zelfs te merken in de commentaren vanuit het kamp dat meent superieur te zijn aan het ander. Zolang het afloopt zoals de 'opscheppers' dat hadden gezien, is men geneigd hun onbehoorlijk gedrag door de vingers te zien, maar dat maakt het niet minder ernstig.

In aanloop naar de ontmoeting tussen Nederland en Tsjechië hebben zowel bekende Nederlanders als de man van de straat, zich erg laatdunkend uitgelaten over de Tsjechen. De analisten namen een schot voor de boeg door te zinspelen op een kwartfinale tussen Oranje en Denemarken. Dat hield voor hen zoveel in dat Nederland geen moeite zou hebben met Tsjechië, waardoor de wedstrijd gereduceerd werd tot een formaliteit. Uit deze analyse droop de arrogantie gewoon ervan af en was er helemaal geen sprake van respect voor de Tsjechen.

Enkele verfoeilijke uitspraken: Afellay en Perez voorzien meevaller voor Oranje: ‘Hij is echt een key player’. Een Nederlandse verkoopster: 'De Tsjechen gaan gewoon naar huis. Inpakken, wegwezen en de groeten thuis'. Een website kopte: 'Nederland treft Tsjechië definitief, weg naar halve finale ligt open'. Deze zin weerspiegelt een arrogantie die zijn weerga niet kent. De analisten hebben het de spelers erg moeilijk gemaakt, want waar er nog sympathie was voor Oranje, hebben deze uitspraken dat bij velen teniet gedaan. Jammer voor de spelers zelf, want ik had hen wel succes gegund, maar ik ben content met de vroege uitschakeling van Nederland.

Ware het dat de uitspraken alleen gedaan waren door het publiek, dan was het niet zo erg geweest, maar als mensen met een 'stem' zo respectloos praten over tegenstanders, dan slaat dat als een knots op een kangoeroe. Als gewezen sporter moet je weten dat bepaalde uitspraken kwaad bloed kunnen zetten en dus liever achterwege gelaten kunnen worden. Door hun arrogantie, hebben enkele afgezwaaide beroepsvoetballers zich echter ertoe laten verleiden de tegenstanders te onderschatten en kleinerende uitspraken over hen te doen. De tegenstanders die zulk gezwets oppakken, kunnen geïrriteerd raken, zoals is gebleken uit de reactie van Thibaut Courtois, na de uitschakeling van Oranje.

Als sporter heb ik ervaren dat er adrenaline vrijkomt als je door de tegenstander wordt onderschat, waardoor je extra gemotiveerd bent om te bewijzen wat je waard bent. Het doet je wel wat als er op je wordt neergekeken door de tegenpartij, maar als je in staat bent om erover heen te stappen, kan je wel succes hebben. De Tsjechen hebben geen woorden vuil gemaakt aan de Nederlandse arrogantie, maar op gepaste wijze sportief wraak genomen. Ze hebben Nederland met degelijk spel verslagen en hen eraan herinnerd dat je de huid niet moet verkopen, voordat je de beer hebt geschoten. In Suriname zeggen we: Yu no mus' kos' kaiman ma, bifo yu abra liba.