Waar is een grens goed voor? Voor geschillen, maar ook voor territoriale afbakening van elke soevereine Staat. Als voormalig lid van de Nationale Grenscommissie, las ik verheugd in een recent artikel dat aanknopingspunten worden geformuleerd om de oostgrens van Suriname vast te leggen. Ik las dat een protocol is ondertekend door de voorzitter van de Nationale Grenscommissie en de Franse Ambassadeur, betrekking hebbende op de grens van de Marowijne tot aan de samenvloeiing van de Lawa, Litani en de Marowini. In hoeverre een dergelijk Protocol door een vertegenwoordiger van de Staat Suriname moest worden ondertekend, laat ik over aan de hedendaagse elasticiteit van het begrip 'mandaat'. Misschien is het goed om te benadrukken dat de Litani (westelijk) en de Marowini (oostelijk) bronrivieren zijn van de Lawa en de Lawa, de hoofdbron rivier is van de Marowijne, dit laatste volgens een Arbitrale Uitspraak van de Tsaar van Rusland van 1885.

Verder las ik in het artikel dat mogelijk een Grensverdrag van 1915 als handvat zal worden toegepast voor een uitbreidingsverdrag. Ik begrijp niet wat onder dit laatstgenoemd type verdrag wordt bedoeld, maar ik hoop dat het alles te maken zal hebben met een goede oplossing van het geschil over de status van de Marowini, want ook na 1885 is tussen Frankrijk en Nederland (voormalig moederland van Suriname), de voortzetting van de Lawa een geschil gebleven.

In 1915 is tussen Nederland en Frankrijk een verdrag gesloten, welke de Thalweg doctrine volgt voor wat betreft de Marowijne. Volgens de Thalweg Doctrine, wordt (kort gezegd) de grens gevormd door het diepst navigeerbare punt van de rivier (zie hier de grondslag van gezamenlijke patrouille in de Marowijne). Bijzonder is dat in dit verdrag van 1915 uitdrukkelijk was bedongen dat ten aanzien van de Lawa, een nader verdrag zou worden gesloten. Met dit open einde zijn de onderhandelingen voortgezet en lag in 1939 een concept Grensverdrag klaar, welke kennelijk door het uitbreken van de Tweede Wereld Oorlog niet verder is onderhandeld.

Dit concept ging uit van het Debiet criterium. Als liefhebber van rivier grenzen, vind ik dat Debietmetingen, eigenlijk de meest rechtvaardige informatie verschaffen bij het beoordelen van bronrivieren van welke grensrivier dan ook. Het debiet is kortweg de watercapaciteit van een rivier, uitgedrukt in kubieke meters dat stroomt langs een bepaald punt per seconde. In 1939 lag de afspraak vast in een concept verdrag dat het debiet van de Litani en de Marowini zou worden gemeten, waarna (en natuurlijk) de rivier met het hoogste debiet als voortzetting van de Lawa zou worden beschouwd.

Hoewel ik verheugd begon aan het artikel, werd mijn leesdrift gaandeweg nogal bezorgd, immers las ik dat aangeknoopt werd bij 1915, terwijl het conceptverdrag van 1939 misschien een beter uitgangspunt is. De Marowijne is de grensrivier en de Thalweg is het grensregime. De Lawa is de voortzetting van de Marowijne. Deze standpunten zijn onbetwist en is het dus aan de partijen om over de voortzetting van de Lawa te onderhandelen. Volgens Suriname is de Marowini de hoofdbron van de Lawa. Het is een overweging waard om na te gaan, welk aanknopingspunt een beter perspectief tot oplossing van het geschil biedt, voordat gesproken wordt over een verdrag en zelfs over de ratificatie daarvan, zoals in het slot van het artikel is aangegeven.

Overigens stip ik aan dat bij de onafhankelijkheid, de nieuwe soevereine Staat (lees: Suriname), niet automatisch opvolgt in de door het moederland overeengekomen grensverdragen. Dus zelfs als een ondertekend Grensverdrag bestond, zou die niet automatisch geërfd worden, een onderwerp voor een volgende keer.