De buitenlandse politiek van een land verandert niet veel bij de wisseling van regeringen doordat enkele bepalende factoren oftewel determinanten van die politiek vrij statisch zijn zoals: geografische ligging; geschiedenis; cultuur en tradities. Echter, de kwaliteit van het leiderschap van een land kan ook een belangrijke determinant zijn in de buitenlandse politiek. In essentie geldt voor alle landen dat de bodemlijn van de diplomatieke inspanningen de nationale belangen zijn i.e. de politieke-, economische-, commerciële en culturele aanwezigheid in de wereld. Elk goed doordacht buitenlands beleid moet hierop worden afgestemd.

Dat beleid moet worden uitgevoerd door professionals; vanuit een basis opleidingsniveau wordt professionalisme/ vakbekwaamheid opgedaan in het veld d.w.z. op het ministerie van buitenlandse zaken zelf en op de ambassades. Helaas heeft in Suriname het ministerie van Buitenlandse Zaken in de afgelopen 45 jaren geen professionalisme gekweekt. Op enkele uitzonderingen na werden geen professionals naar onze posten gestuurd; de huidige minister belast met Buitenlandse Zaken heeft al verklaard dat de visie van de huidige regering niet uitgedragen kan worden door diegenen die het beleid van de vorige regering hebben uitgedragen. Dus, zij zullen worden vervangen. 

De vraag is nu: waar zullen de nieuwe diplomaten vandaan komen? Uit de boezem van het ministerie of vanuit de eigen politieke coalitie gelederen? Of worden zij van buiten gehaald? Hoe het ook zij, belangrijk is dat bij de benoeming van ambassadeurs zij de navolgende  kwalificaties hebben:

  

Zij moeten: 

- zeer goed op de hoogte zijn van nationale en internationale vraagstukken;

- een intellectuele nieuwsgierigheid hebben ook buiten de grenzen van hun officiële plichten alsmede een goed begrip van de politieke, economische en sociologische krachten van het land en de gebieden, die binnen hun jurisdictie vallen;

 

- sterke communicatieve vaardigheden in woord en geschrift hebben teneinde accuraat te kunnen verklaren, rapporteren, verdedigen en discussiëren. Volgens de Griekse orator Demosthenes (384-322 BC) hebben diplomaten no battleships at their disposal, or heavy infantry, or fortresses; their weapons are words and opportunities. Diplomaten moeten daarom heel sterk zijn in hun ‘word power’.

 

- een diplomatieke positie moet nooit gegeven woorden aan iemand die niet weet om te gaan met publiciteit. Via discretie en stille diplomatie zijn veel meer vraagstukken opgelost dan via bedreigingen en grootspraak.

 

- de diplomatieke horizon is tegenwoordig niet meer gelimiteerd tot de eigen grenzen. Een buitenlands beleid dat ontwikkeld wordt enkel in functie van de nationale belangen vraagt om een fiasco. Men leze hiervoor Regis Debray’s La puissance et les rêves.

 

- een ambassadeur moet zowel de nationale en internationale collectieve belangen in beschouwing nemen, met andere woorden, hij moet alert zijn voor de effecten, die het beleid van zijn eigen regering kan hebben op het beleid van anderen. Hij zal heel moeilijk de belangen van zijn land kunnen verdedigen als deze botsen met de belangen van andere landen.

- een ambassadeur is een soort katalysator, die onder meer via zijn high level contacten, politici en andere bezoekers uit zijn land binnenloodst in een vreemde omgeving waarvan zij geen kennis dragen.  Eén van de moeilijke taken van een diplomaat is om de bezoekers uit eigen land te overreden om bij de bepleiting van de nationale belangen rekening te houden met wat het gastland kan accepteren. Men zegt daarom dat een goede ambassadeur een honest broker moet zijn. 

- een ambassadeur moet materieel en immaterieel in staat gesteld worden om zo goed mogelijk de belangen van zijn land te behartigen. Met zijn residentie, zijn personeel en representatieve toelagen heeft een ambassadeur de middelen om contact en toegang te hebben tot de hoogste politieke, commerciële en intellectuele cirkels in het gastland, die van invloed kunnen zijn op de belangen van zijn land.

 

- het is geen goede zaak als Surinaamse diplomaten moeten wonen in wat men noemt third-floor, walk-up efficiency rooms. Onze ambassadeurs dienen te wonen in huizen en buurten, die de waardigheid en trots van de Republiek Suriname reflecteren.

-in de 'geloofsbrieven' die een ambassadeur overhandigt aan de autoriteiten in het gastland wordt gevraagd hem te geloven. Maar even belangrijk is dat hij door de eigen leiders wordt geloofd. 

- de echtgenoten van diplomaten hebben ook een belangrijke, vertegenwoordigende rol, omdat zij meehelpen het imago van het land te projecteren. Dat vereist kennis van de eigen geschiedenis, cultuur, vreemde talen, protocol en altijd representatief verschijnen.

- de buitenlandse politiek van Suriname is vanaf het prille begin een aangelegenheid gebleven van een kleine elitaire groep rondom de regeringsleider en de minister van Buitenlandse Zaken. Al die 45 jaren is de inbreng van de volksvertegenwoordigers, bijvoorbeeld bij de benoeming van ambassadeurs, verwaarloosbaar geweest. Het is anno 2020 tijd dat zij net als in vele andere landen afdwingen van de regering dat de beste krachten naar de top worden gestuwd. Niet vergeten moet worden dat het imago van een ambassadeur + diplomaten ook het imago is van het land dat zij vertegenwoordigen.

Rudie Alihusain