Gebrek aan transparantie in goud-en bosbouwsector
08 Sep 2020, 08:30
foto


‘Stand van Ons bos Zaken’ is een 7-delige serie van Conservation International Suriname (CI-S), Amazon Conservation Team Suriname (ACT-S) en Tropenbos Suriname. Deze serie wil gebalanceerde informatie geven, gebaseerd op bestaande data, voor een ‘Natuurdebat’ in 2020. De organisaties stellen dat alle Surinamers aan het debat moeten kunnen deelnemen. Dit deel van de serie gaat in op het uitgiftebeleid van hout- en goudconcessies. U leest hier een samenvatting van het artikel.


De mijnbouw is met een bijdrage van ruim 69 procent veruit de grootste veroorzaker van ontbossing in Suriname, met name de ‘kleinschalige goudwinning’. Infrastructuur volgt met 18 procent en andere vormen van landgebruik, zoals houtkap, met zo’n 5 procent. Sinds 2015 is de export van rondhout naar voornamelijk Azië enorm toegenomen. Het aandeel van illegale houtkap is ongeveer tussen de 10 en 20 procent.

Jaarlijks gaat volgens Global Forest Watch, 166.000 hectare aan bosbedekking verloren, ofwel 1,2 procent, wat gelijk is aan 6.436.250 verdwenen bomen. In een 2019 uitgebracht rapport maakt de Stichting voor Bosbeheer en Bostoezicht (SBB) melding van een ‘stijgende ontbossingsgraad’, met als hoofdoorzaak “geplande en ongeplande mijnbouwactiviteiten”. Wereldwijd is er een grote toename van goudmijnactiviteiten. Wat Suriname betreft is er in 2017 voor meer dan 40 ton goud geëxporteerd, ter waarde van 1,5 miljard US-dollar; goed voor 67 procent van de totale exportwaarde. Er is een duidelijke relatie tussen toename van de goudprijs en ontbossing.

De industriële goudwinning in Suriname is in handen van de twee multinationals IAMGOLD (Rosebel) en Newmont, goed voor een derde van de goudproductie. De overige twee derde wordt geproduceerd door ambachtelijke en kleinschalige goudwinning. Daarvan gebeurt een groot deel illegaal. Er vloeit ook nauwelijks iets naar de staatskas. In 2012 waren er tussen de 800 en 1200 illegale goudmijnen, goed voor zo’n 19.000 kg aan goudproductie ter waarde van 750 miljoen US-dollar.

Het aantal illegale goudmijnen is de afgelopen zeven jaar aanzienlijk toegenomen. Met satellietbeelden is de uitbreiding van goudwinning, en de impact daarvan, in kaart gebracht. Die bleek sinds 2000 met 893 procent te zijn toegenomen. Tussen 2010 en 2014 liep de geschatte ontbossing als gevolg hiervan op van bijna 3.000 naar 5.712 hectare. In die periode steeg de goudprijs naar ongekende recordhoogte.

Kleinschalige goudwinning vindt goeddeels plaats in het oostelijk deel van het land, waar de Greenstone Belt 24.000 km2 beslaat. Doorgaans wordt bij kleinschalige mijnbouw het bos rigoureus opengekapt; grote bomen worden omgehakt en de rest wordt verbrand. Vrijwel de gehele oostelijk gelegen Greenstone Belt is in concessie uitgegeven voor exploitatie of exploratie. Concessiehouders, noch overheid houden zich aan administratieve, financiële en andere voorwaarden.

Het ontbreekt aan transparantie ten aanzien van begunstigden van hout- en goudconcessies en er vindt in de sector veel corruptie plaats. Het gebrek aan transparantie is zorgwekkend, omdat het corruptie en nepotisme bevordert en de rechtsstaat ondermijnt, aldus een rapport dat in opdracht van een gerenommeerde internationale organisatie voor natuurbescherming is uitgevoerd. In de bosbouwsector wordt flink gespeculeerd en in vrijwel alle goudconcessies worden kleine goudzoekers toegestaan te mijnen, tegen afdracht van tien procent van hun goudproductie. Dit heeft geleid tot wantoestanden. De operatie ‘Cleansweep’ in 2009 leidde ook niet tot ordening.

Momenteel wordt gewerkt aan een ‘transformatie’ van de Geologische Mijnbouwkundige Dienst (GMD), tot het ‘Delfstoffen Instituut Suriname’ (DIS), een ‘onafhankelijke autoriteit’ met handhavings- en reguleringsbevoegdheden. Bij de Wereldbank is financiering verkregen voor institutionele versterking. De transformatie is noodzakelijk en urgent. Als de jaarlijkse ontbossing blijft toenemen, kan rond 2025 Surinames bosbedekking onder de 90 procent zijn gezakt en de kwaliteit van het bos ook zijn afgenomen.

U kunt het volledige artikel hier lezen.
pdf-icon.gif Natuurpublicatie_Editie_5_CIS_09112020_finale_versie.pdf                
Advertenties