Honger dreigt dit jaar meer mensen te doden dan Covid-19
01 Sep 2020, 22:37
foto
Mensen wachten in de rij bij een voedselbank in de St. Bartholomew Church in New York op 15 mei 2020. (Reuters)


De wereld snelt naar een ongekende hongercrisis. Maar liefst 132 miljoen meer mensen dan eerder werd voorspeld, zouden in 2020 honger kunnen lijden, en de winst van dit jaar kan deze eeuw meer dan verdrievoudigen. De pandemie van het coronavirus zet de voedselvoorzieningsketens op zijn kop, verlamt economieën en tast de koopkracht van de consument aan. Sommige projecties laten zien dat Covid-19 er tegen het einde van het jaar voor zal zorgen dat er elke dag meer mensen overlijden aan honger dan aan virusinfecties.


Wat de situatie ongeëvenaard maakt: de enorme piek vindt plaats in een tijd van enorme wereldwijde voedseloverschotten. En het gebeurt in elk deel van de wereld, met nieuwe niveaus van voedselonzekerheid voor landen die voorheen relatieve stabiliteit kenden.

In Queens, New York, zijn de rijen die rond een voedselbank slingeren acht uur lang, terwijl mensen wachten op een doos met voorraden waar ze misschien een week mee kunnen rondkomen, terwijl boeren in Californië sla omploegen en fruit verrot aan bomen in Washington.

In Oeganda stapelen bananen en tomaten zich op in openluchtmarkten, en zelfs bijna weggeefprijzen zijn niet laag genoeg voor kopers zonder werk. Voorraden rijst en vlees bleven eerder dit jaar in havens drijven na logistieke storingen in de Filipijnen, China en Nigeria. En in Zuid-Amerika wankelt Venezuela op de rand van hongersnood.

"We zullen generaties lang de littekens van deze crisis zien", zegt Mariana Chilton, directeur van het Center for Hunger-Free Communities aan de Drexel University. "In 2120 zullen we het nog steeds over deze crisis hebben."

Covid-19 heeft enkele van 's werelds grootste ongelijkheden blootgelegd. Het is ook een bepalende factor in wie er te eten krijgt en wie niet, en onderstreept de mondiale sociale verschillen, aangezien de rijksten blijven genieten van een razendsnel tempo van vermogensvermeerdering.

Miljoenen mensen zijn zonder werk gezet en hebben niet genoeg geld om hun gezin te voeden, ondanks de triljoenen aan overheidsstimulansen die ertoe hebben bijgedragen dat wereldwijde aandelen naar recordhoogtes zijn gestegen.
Naast de economische malaise hebben lockdowns en kapotte toeleveringsketens ook een ernstig probleem gecreëerd voor de voedseldistributie. De rigoureuze vermindering van restaurant bezoek, dat vroeger in de Verenigde Staten goed was voor meer dan de helft van de maaltijden, betekent dat boeren melk hebben gedumpt en eieren hebben gebroken, vanwege het ontberen van simpele systemen om hun productie om te leiden naar supermarkten of mensen in nood.

Don Cameron van Terranova Ranch in Californië leed dit jaar een verlies van ongeveer US$ 55.000 op zijn kooloogst. Bijna de helft ervan, US$ 24.000 kwam doordat Cameron besloot te doneren aan lokale voedselbanken nadat de vraag van zijn vaste klanten was opgedroogd. Hij moest betalen voor de arbeid die nodig was voor het oogsten en het laden van vrachtwagens. Hij moest zelfs de kosten van enkele bakken en pallets dekken om voorraden te verplaatsen. Het zou een stuk goedkoper zijn geweest om de gewassen gewoon op het veld te laten rotten.

"We weten dat andere delen van het land nodig hebben wat we hier hebben. Maar de infrastructuur is daar, voor zover ik weet, niet op ingericht. Er zijn momenten dat er voedsel beschikbaar is en het is vanwege de logistiek dat het geen bestemming vindt," zei Cameron.

De eerste prognoses van de Verenigde Naties laten zien dat in het ergste geval ongeveer een tiende van de wereldbevolking dit jaar niet genoeg te eten heeft. De impact zal verder gaan dan alleen honger, aangezien miljoenen meer waarschijnlijk ook andere vormen van voedselonzekerheid zullen ervaren, waaronder het niet kunnen betalen van gezonde voeding, wat kan leiden tot ondervoeding en obesitas.

De effecten zullen langdurig zijn. Zelfs in de beste projecties voorspelt de VN dat de honger de komende tien jaar groter zal zijn dan voorspeld vóór de pandemie. Tegen 2030 zou het aantal ondervoede mensen oplopen tot 909 miljoen, vergeleken met een pre-Covid-scenario van ongeveer 841 miljoen.

De huidige crisis is een van de "zeldzaamste tijden" met zowel fysieke als economische beperkingen om toegang te krijgen tot voedsel, zei Arif Husain, hoofdeconoom van het Wereldvoedselprogramma van de VN. Tegen het einde van het jaar zouden maar liefst 12.000 mensen per dag kunnen sterven door honger die verband houdt met Covid-19, mogelijk meer dan degenen die omkomen door het virus zelf, schat de liefdadigheidsinstelling Oxfam International.

Prognoses voor toegenomen ondervoeding hebben ook een zware menselijke tol. Het kan het immuunsysteem verzwakken, de mobiliteit beperken en zelfs het functioneren van de hersenen aantasten. Kinderen die vroeg in hun leven ondervoeding ervaren, kunnen de impact ervan tot ver in de volwassenheid zien. "Zelfs de mildste vormen van voedselonzekerheid hebben levenslange gevolgen", zegt Chilton van het Center for Hunger-Free Communities. Problemen met de fysieke en cognitieve ontwikkeling bij kinderen en adolescenten kunnen de kansen op school blijven of een baan vinden, de kop in drukken waardoor een cyclus van armoede voortduurt.

Honger kan seismische verschuivingen in het politieke landschap veroorzaken. Teruggaand naar de dagen van de Franse Revolutie heeft voedselonzekerheid mensen de straat op gestuurd om betere omstandigheden te eisen. Stijgende voedselprijzen maakten deel uit van de economische crisis die de recente protesten in Libanon heeft aangewakkerd en eerder dit jaar in Chili demonstraties over tekorten uitbrak.

Diepgewortelde ongelijkheden langs gender- en raciale lijnen komen ook overeen met onevenredige gevolgen van honger. In de VS hebben zwarte Amerikanen bijvoorbeeld tweeënhalf keer zoveel kans als hun blanke tegenhangers om weinig tot zeer weinig toegang te hebben tot voldoende voedsel voor een actief en gezond leven. Wereldwijd hebben vrouwen 10 procent meer kans op voedselonzekerheid dan mannen.

"We moeten ervoor zorgen dat we genderongelijkheid aanpakken - als de internationale gemeenschap dat niet doet, zullen we er niet in slagen de ergste hongercrisis te vermijden", zegt Tonya Rawe, directeur van de Hongerbestrijdings- en belangenbehartigingsgroep Care.

Uit gegevens van de VN blijkt dat er over de hele wereld meer dan genoeg calorieën beschikbaar zijn om aan ieders behoeften te voldoen. Maar zelfs in de VS, het rijkste land ter wereld, kan bijna 2 procent van de bevolking, of meer dan 5 miljoen mensen, geen gezond dieet betalen (een dieet dat beschermt tegen alle vormen van ondervoeding). Meer dan 3 miljoen Amerikanen kunnen het zich niet veroorloven om zelfs maar in de basisbehoeften van energie te voorzien. In India kan 78 procent van de mensen zich geen gezonde voeding veroorloven - dat zijn meer dan 1 miljard mensen. Die cijfers houden zelfs geen rekening met de pandemie en de blijvende gevolgen ervan.

Transportkosten en logistiek voorkomen dat voedseloverschotten makkelijk in gebieden onderhevig aan tekorten terechtkomen. "Het is moeilijk om overtollige melk in Wisconsin naar de mensen in Malawi te brengen, het is gewoon niet realistisch of praktisch", zei professor aardrijkskunde William Moseley van Macalester College, die lid is van een wereldwijd panel voor voedselzekerheid.

Ondanks de overvloedige voorraden, wordt voedsel duurder vanwege verstoorde toeleveringsketens en devaluaties van valuta. De kosten stijgen in delen van Afrika en het Midden-Oosten en ze stijgen ook in ontwikkelde landen, waarbij Europeanen en Amerikanen extra betalen om voorraden in hun koelkasten op te slaan.

Latijns-Amerika, een landbouwkundig rijke regio die voedsel naar de wereld exporteert, heeft dit jaar de hoogste stijging van armoede, volgens het WFP van de VN. In Brazilië heeft een enorm programma voor contante distributie miljoenen mensen geholpen en de armoede tot historische dieptepunten gedreven, maar dat heeft niet aan alle behoeften voldaan. In het noordoosten van het land werkte Eder Saulo de Melo als bewaker op feestjes totdat het virus arriveerde. Nu evenementen zijn opgeschort, is hij al maanden niet betaald. Hij is uitgesloten van het noodgeldprogramma en de US$ 32,78 die hij krijgt van de reguliere maandelijkse noodhulp gaat naar energie-, water- en gasrekeningen, waardoor er weinig overblijft om zijn drie kinderen te voeden.

Manden met niet-bederfelijke waren, groenten, brood en eieren van een niet-gouvernementele organisatie vormen het belangrijkste levensonderhoud van het gezin. "Ik moest stoppen met het kopen van fruit en vlees", zei hij. "In plaats van een plakje kip koop ik slachtafval om er soep van te maken."

Vergeleken met andere opmerkelijke perioden van nood in de wereld, zoals de Grote Depressie, dan is het niveau van het voedseloverschot dat vandaag de dag bestaat, onvergelijkbaar dankzij de komst van de moderne landbouw, waarin de oogstopbrengsten explosief zijn gestegen. "Het is onmogelijk om naar de situatie te kijken en niet te denken dat we een probleem hebben", zegt Nate Mook, algemeen directeur van de voedselhulpgroep World Central Kitchen. "Deze pandemie heeft echt de scheuren in het systeem blootgelegd en waar het begint af te breken."
Advertenties