Een fundamentele belastinghervorming kan de regering Santokhi-Brunswijk mogelijkheden bieden om het begrotingstekort van de overheid terug te dringen. De Covid-19-pandemie kost de regering heel wat hoofdbrekens. Redelijk optimistische inschattingen over het verder verloop van de pandemie in Suriname bevestigen dat de tegenvallers bij de belastingontvangsten in 2020/21 groter worden. Bovendien zal het Covid-19 noodfonds van SRD 400 miljoen bij lange na niet voldoende is.

Terugbrengen van het overheidstekort is voor de huidige regering naast beheersen van het Covid-19 virus de grootste uitdaging. Ze heeft echter hiervoor weinig hulpmiddelen tot haar beschikking. Het is maar zeer de vraag of op korte tot middellange termijn het terugbrengen van overheidsuitgaven, verhoging van de inkomstenbelastingen, de invoering van BTW of een verhoging van sociale bijdragen voor deze regering gewenste maatregelen zijn. Dit omdat ze liever geen geld uit de economie moet onttrekken die door consumenten bij micro-ondernemingen, kleine- en middelgrote ondernemingen (KMO’s) kan worden uitgeven. Op middellange tot lange termijn zal de regering een verstandig begrotingsbeleid willen voeren en de betrouwbaarheid van de economie in stand willen houden. Dit is een politieke boodschap die de regering Santokhi-Brunswijk vanaf haar aantreden consequent verkondigd.

De thema’s rond ‘10 jaren president Bouterse’ zullen uiteindelijk op de achtergrond raken. De regering Santokhi-Brunswijk dient dus de daad bij het woord te voegen door aan te tonen dat zij wel een begrotingsbeleid kan uitvoeren dat op termijn (daadwerkelijk) gunstig is voor alle huishoudportemonnees. Dit betekent dat bij het nastreven van deze ambitie ‘alles en nog wat’ op tafel kan liggen. Het is voor de hand liggend om mensen met een hoog inkomen meer belasting te laten betalen. Daar verhoging van de inkomstenbelastingen nu geen optie is het heffen van vermogensbelasting een mogelijk alternatief. Dit is een verschuiving van de discussie van het fiscaal belasten van loon naar het belasten van bezit. 

In het ene uiterste geval kan een vermogensbelasting ingevoerd worden door een eenmalige heffing of door een steeds terugkerende heffing op iemands bezittingen inclusief zijn/haar woning, beleggingen en spaartegoeden. Een belasting geheven op de waarde van iemands vermogen is een zorgwekkende vooruitzicht door de voor de hand liggende vraagstukken die zich voordoen. Wat gebeurt er met hen met aanzienlijke niet-liquide middelen (middelen die niet op zeer korte termijn in geld kunnen worden omgezet) maar weinig liquide middelen (geld)? Wat gebeurt er met gepensioneerden die gespaard hebben voor hun oude dag? Wat gebeurt er met hen die sparen voor hun eerste woning?

Velen zien belastingverhoging voor hogere inkomensgroepen of vermogensbelasting als oplossingen voor het in stand houden van de gezondheidszorg en voor het terugbrengen van het overheidstekort. De overheid kan echter haar inkomsten liever vergroten door betere heffingen van bestaande belastingen, het vereenvoudigen van de belastingheffing en strengere maatregelen om belastingfraude of belastingontwijking te voorkomen. De invoering van vermogensbelasting zal bovendien de kapitaalvlucht versterken.

Een fundamentele belastinghervorming kan zich daarom richten op de strengere handhaving van het fiscaal beleid of de ontwikkeling van krachtige handhavingsmiddelen. Voorbeelden in Latijns-Amerika laten zien dat het terugbrengen van het overheidstekort door belastingverhogingen veel schadelijker is dan het terugbrengen van het overheidstekort door bezuinigingen. Wanneer belastingen effectief worden geheven en doelmatig worden besteed, kan dat de staat resultaten opleveren. Hogere belastingen en het heffen van vermogensbelasting zijn geen antwoord op de crisis van de economie, de fiscale inefficiëntie en hardnekkige bureaucratie.