40 jaar Haïtianen in Suriname
08 May 2020, 12:24
foto
Amos Constant presenteert zijn afstudeerthesis over 40 jaar Haïtianen in Suriname.


Op 14 juli 1977 kwamen de eerste 48 Haïtianen in georganiseerd verband naar Suriname. Zij werden hier naartoe gehaald om suikerriet te kappen. Het verhaal van deze nieuwe groep contractanten was het onderwerp van de Bachelor afstudeerthesis van Amos Constant. Hij heeft op woensdag 6 mei zijn presentatie gehouden op de Anton de Kom Universiteit van Suriname.  

Met in acht name van alle social distancing maatregelen van de regering heeft dit afstuderen kunnen plaatsvinden. Alleen Constants naaste familie was aanwezig en niet zijn medestudenten en andere belangstellenden. Gelukkig is zijn BA geschiedenis thesis toegankelijk voor eenieder aangezien de ADEK-bibliotheek alle afstudeerwerken van studenten krijgt.
Constant heeft eerst gekeken naar migratie en diaspora in de geschiedenis van de mensheid. Al sinds de vroegste tijd zijn mensen weggetrokken naar andere gebieden. In de modern tijd krijgen we arbeidsmigratie waarbij bewust wordt gerekruteerd in bepaalde landen om elders te gaan werken. Hij heeft ook de geschiedenis van Haïti kort weergegeven om te laten zien dat omstandigheden in Haïti - vooral politieke – ertoe hebben bijgedragen dat mensen het land verlieten. 

Vooral onder het schrikbewind van Duvalier (Papa Doc) trokken eerst de midden en hoger kaders weg maar later ook een ieder die de gelegenheid daartoe kreeg. In 1977 sloten de Haïtiaanse en Surinaamse regering een overeenkomst om arbeiders naar hier te halen om in de rietvelden te werken. Deze sector raakte al snel in verval waardoor de Haïtianen terecht kwamen in de bananen sector. Aan de hand van verhalen van nog levende mensen van de eerste groep laat Constant zien dat deze groep het in de beginperiode heel moeilijk had. De taal speelde daarbij een belangrijke rol. Zij konden zich niet verstaanbaar maken en het leren van het Nederlands viel hen zwaar. 

Ook het voedsel zorgde voor problemen. Elke dag rijst eten vonden heel wat van deze arbeiders verschrikkelijk. Verder speelde discriminatie een grote rol. Stereotype opvattingen over Haïtianen hebben ertoe geleid dat zij soms op afstand werden gehouden door Surinamers. Overigens is dit in meerdere of mindere mate tot de dag van vandaag het geval. Vooral het domme Hollywood beeld van voodoo (of vodun) komt steeds terug. Een deel van deze eerste groep kon niet aarden en is dan ook naar Frans Guyana vertrokken of teruggegaan naar het moederland.

De groep die wel bleef, begon langzaam maar zeker meer geïntegreerd te raken in de Surinaamse gemeenschap. Ze behielden wel hun eigen cultuur en trouwden ook binnen hun eigen groep. Partners werden gezocht in Haïti om naar Suriname te komen. In de jaren 90 van de 20e eeuw nam het aantal toe. Steeds meer kinderen werden in Suriname geboren, gingen hier naar school, hadden geen problemen meer met de taal en konden zo ook in andere beroepen hun diensten aanbieden. Ook het ondernemerschap groeide. Het taxiwezen en de beveiligingsbranche trokken Haïtianen aan.

Na de eeuwwisseling kwamen steeds meer Haïtianen naar Suriname; legaal en illegaal. Constant zegt dat onder deze groep zelf het aantal nu wordt geschat op 5000 waarvan ongeveer 1000 zonder papieren hier zitten. Hij heeft verder onderzoek gedaan onder jongeren en ook daar kwam naar voren dat discriminatie nog steeds een rol speelt wanneer Surinamers erachter komen dat een persoon Haïtiaanse roots heeft. Sommige onder deze jonge mannen en vrouwen identificeren zich als stads Creolen zodat zij daar geen last van hebben. Vooral onwetendheid onder Surinamers speelt een rol. Constant heeft opgemerkt dat wanneer zij meer te weten komen over de heroïsche geschiedenis van Haïti dit verandert. Velen weten niet dat dit land al vanaf 1804 het eerste en tot nu toe enige land is dat door een opstand van slaafgemaakten een onafhankelijke republiek is geworden. Zo zijn er nog veel meer aspecten van de Haïtiaanse migratie naar Suriname die Constant heeft onderzocht. Hij is de 20e Bachelor geschiedenis afgestudeerde van de Faculteit der Humaniora. 

Jerome Egger, 
richtingscoördinator Geschiedenis    
Advertenties