De Amerikaanse president, Donald Trump, geeft een verklaring over Iran. Hij wordt geflankeerd door minister Mark Esper van Defensie, vicepresident Mike Pence en militaire leiders in de Grand Foyer van het Witte Huis in Washington. (Foto: Reuters)
De
Amerikaanse president Donald Trump heeft zich woensdag onthouden van woedende
retoriek tegen Iran. De twee landen lijken te proberen een crisis tegen de
Amerikaanse moord op de Iraanse militaire commandant Qassem Soleimani te
voorkomen. In een toespraak in het Witte Huis zei Trump dat de Verenigde Staten
niet noodzakelijkerwijs militair hoefde te reageren op Iraanse raketaanvallen
op militaire bases die Amerikaanse troepen huisvesten in Irak.
Hij deelde
mee dat er geen Amerikanen gewond waren geraakt bij de aanvallen. “Het feit dat
we dit geweldige leger en materieel hebben, betekent echter niet dat we het
moeten gebruiken. We willen het niet gebruiken. Amerikaanse kracht, zowel
militair als economisch, is het beste afschrikmiddel," zei hij. "Onze
grote Amerikaanse troepen zijn op alles voorbereid. Iran lijkt zich terug te
trekken, wat een goede zaak is voor alle betrokken partijen en een zeer goede
zaak voor de wereld."
Trump stopte
onmiddellijk met het uiten van een directe dreiging van militaire actie tegen
Iran, maar zei dat de Verenigde Staten "onmiddellijk aanvullende straffen
zal opleggen aan het Iraanse regime" in reactie op wat hij "Iraanse
agressie" noemde. Hij noemde geen specifieke maatregelen. Iraanse
troepen vuurden woensdag raketten af op militaire bases die Amerikaanse
troepen huisvesten in Irak als vergelding voor de moord op de Iraanse generaal
Soleimani in Irak.
De Iraanse
Opperste leider Ayatollah Ali Khamenei, die een bijeenkomst van Iraniërs
toesprak die "Dood aan Amerika" riepen, zei dat de raketaanvallen een
"klap in het gezicht" van de Verenigde Staten waren en dat
Amerikaanse troepen de regio zouden moeten verlaten. De Iraanse
minister van Buitenlandse Zaken Mohammad Javad Zarif had gezegd dat de
aanvallen het antwoord van Teheran op de moord op Soleimani hadden
"afgesloten".Soleimani was
verantwoordelijk voor het opbouwen van het Iraanse netwerk van proxy-legers in
het Midden-Oosten. Hij werd dinsdag begraven in zijn geboortestad Kerman na
dagen van nationale rouw. "We
streven niet naar escalatie of oorlog, maar zullen onszelf verdedigen tegen
elke agressie", schreef Zarif op Twitter.
Nucleaire deal
De toespraak
van Trump stond in contrast met zijn harde retoriek over Iran in de afgelopen
dagen. De Republikeinse president had gezworen "onevenredig" terug te
slaan als Iran wraak zou nemen op de moord op Soleimani. Trump
zei zaterdag dat de Verenigde Staten zich op 52 Iraanse sites had gericht,
waaronder sites die belangrijk zijn voor de cultuur van het land. Hij werd
bekritiseerd voor die opmerking, zelfs door Amerikaanse politieke bondgenoten. Hij kwam daar later op terug door te zeggen dat
de Verenigde Staten het internationale recht zou naleven.
Op
woensdag beloofde Trump opnieuw dat hij Iran geen nucleair wapen zou toestaan
en drong hij er bij wereldmachten op aan om een nucleair akkoord van 2015
met Iran te beëindigen. Washington stapte in 2018 uit
de deal. Trump spoorde de wereldmachten aan om te werken
aan een nieuwe deal, een kwestie die centraal staat in stijgende spanningen
tussen Washington en Teheran. Iran heeft nieuwe gesprekken afgewezen.
Er waren
geen onmiddellijke reacties van Iraanse functionarissen op de opmerkingen van
Trump. Het persbureau Fars beschreef de
opmerkingen van de Amerikaanse president als een 'grote terugtrekking van
bedreigingen'.
De
reactie van Trump in de onmiddellijke nasleep van de aanslagen van woensdag was
om op Twitter te zeggen dat "Alles is goed!" En dat Washington de schade aan het beoordelen was. Die
tweet en de opmerking van de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken hadden een
aantal aanvankelijke zorgen over een bredere oorlog weggenomenen bracht rust op de zenuwachtige financiële
markten. De olieprijzen zakten terug na een vroege piek.
Amerikaanse
en Europese overheidsbronnen zeiden dat ze geloofden dat Iran doelbewust had
geprobeerd Amerikaanse militaire slachtoffers bij zijn raketaanvallen te
voorkomen om een escalatie te voorkomen. Maar een
Iraanse woordvoerder van het leger had 'buitenlandse media-berichten' ontkend
dat er vóór de aanval een soort coördinatie tussen Iran en de Verenigde Staten
was geweest om bases te evacueren, zei persbureau Fars.
De vorige maand werd een afzettingsprocedure tegen de Amerikaanse president
goedgekeurd en staat hij voor een verkiezing in november.
De
Iraanse staatstelevisie zei dat Iran woensdag 15 ballistische raketten vanaf
zijn grondgebied op Amerikaanse doelen in zijn buurland Irak had afgeschoten.
Het Pentagon zei dat de vliegbasis Al-Asad en een andere faciliteit in Erbil in
Irak werden getroffen. Analisten
zeiden dat Iran elk conventioneel militair conflict met superieure Amerikaanse
troepen wilde vermijden.