Op 31 december 2019 is de waterkrachtcentrale van Afobaka door Suriname overgenomen. Deze waterkrachtcentrale werd gebouwd door Alcoa voor het opwekken van elektrische energie voor een geïntegreerd alumina en aluminium complex te Paranam. Dit complex gedreven door de goedkope hydro-energie van Afobaka, gaf Suriname gedurende de jaren 60 en 70 de illusie van blijvende ontwikkeling en welvaart. 

Met het verval van de aluminiumsector in de jaren 80 werd de opgewekte energie van Afobaka ook naar Paramaribo gebracht en met de sluiting van de aluminiumsmelter in 1999 werd alle beschikbare elektrische energie opgekocht voor een tarief gekoppeld aan de internationale olieprijs. 

Met de overname op 31 december is de waterkrachtcentrale, transmissielijnen en alle elektrische infrastructuur officieel overhandigd aan de Surinaamse regering en de Afobaka waterkrachtcentrale zal worden beheerd door het staatsbedrijf Staatsolie. Staatsolie zal hiermee uitgroeien van een oliebedrijf naar een energiebedrijf.

De overname van Afobaka door Suriname schept een unieke gelegenheid om een nieuw beleid voor het ontwikkelen van ons waterkrachtpotentieel te ontwerpen. Zoals het tot nu toe is gegaan, werd het waterkrachtpotentieel van Suriname alleen gebruikt om de grootschalige mijnbouwactiviteiten en Paramaribo van energie te voorzien. Dit nieuwe beleid moet al ons waterkrachtpotentieel, zij het grote, kleine, mini of micro waterkracht potentiëlen, moeten inzetten voor de daadwerkelijke ontwikkeling van geheel Suriname. Dus niet alleen de hoofdstad van stroom voorzien, maar vooral de gebieden in ons hoogland waar deze energie wordt opgewekt. 

Het nieuwe energie bedrijf zal zijn doelstelling zodanig moeten herformuleren dat ze niet alleen de huidige centrale van Afobaka zal beheren, maar ook nieuwe kleine, mini of micro waterkrachtwerken zal moeten uitvoeren of ondersteunen.

Als eerste uitdaging staat het uitvoeren van de 17 MW kleine waterkrachtcentrale van Grankriki waarvoor er als sinds 2006 studies zijn. Grankriki ligt aan de rechterkant van de Marowijne rivier benedenstrooms de dorpen Nazon, Snesikondre en Langatabiki op een afstand van 60 km van de Merian goudmijn. De Grankriki dam kan een kwart van de behoefte van de Merian goudmijn voorzien en kan de omliggende dorpen Nason, Snesikondre en Langatabiki eenmaal 24 uur van elektrische stroom voorzien. Na het sluiten van de mijn kan de centrale op het landelijk netwerk worden gekoppeld om Albina en Moengo van duurzame elektriciteit te voorzien. 

Een andere dringende behoefte is het geven van technische bijstand om de in 2016 opgeleverde microwaterkrachtcentrale van GranOlo in de Tapanahony rivier operationeel te maken. Deze 75 kW microwaterkrachtcentrale was opgestart in 2017 en heeft gedurende enkele dagen het dorp Puketie van stroom voorzien. Echter door problemen met het elektronisch regelsysteem staat het sindsdien buiten werking. De technische expertise om deze problemen op te lossen hebben we nu in huis met de overname van de waterkrachtcentrale van Afobaka. 

Deze kleine uitdagingen kunnen een handreiking zijn naar de bewoners van het hoogland van Suriname die nu argwanend het nieuws van de overname van Afobaka volgen. Echter zou het goed zijn om op gestructureerde wijze ons waterkrachtpotentieel te ontwikkelen door middel van een speciaal opgericht sectorfonds met een deel van de financiële middelen die vrijkomen met de overname van Afobaka. Dit fonds kan de sleutel zijn voor het ontwikkelen van ons waterkrachtpotentieel en andere hernieuwbare energie bronnen. Wetenschappelijk onderzoek in de energie sector kan hiermee gefinancierd worden en het zou ook energie projecten in rurale gemeenschap kunnen ondersteunen. 

Belangrijk is dat we de kans nu niet missen om deze voor Suriname belangrijke energiebron op een gestructureerde manier verder te ontwikkelen en dat het Staatsolie Energie staatsbedrijf mag uitgroeien naar een begrip in de samenleving waarop wij als Surinamers trots mogen zijn.