In Suriname worden jaarlijks honderden personen vermist van wie driekwart na enkele dagen/weken zich melden bij familie of politie. Van een kwart van alle vermiste personen is er geen teken van leven te bekennen en tasten de families nog in het duister. Vermissingszaken zijn over het algemeen lastige zaken voor de politie vanwege het niet-tastbare karakter: er is niet meteen een concreet misdrijf en geen plaats delict. Bovendien zijn het er veel voor Surinaamse maatstaven. De meeste vermiste personen zijn binnenkort weer terecht. Ook dat gegeven maakt dat de politie de neiging heeft om niet snel uit de startblokken te komen. Helaas moet geconstateerd worden dat vermissingen met een tragische afloop de politie niet op scherp hebben gezet.

Er zal een landelijke inventarisatie en analyse van verschillende registratiesystemen dienen te worden opgezet binnen het KPS en Justitie (OM) om een lijst van langdurig vermisten in kaart te brengen. Uit politiestatistieken valt niet te halen hoeveel mensen op de lijst voorkomen die als langdurig vermist kunnen worden aangemerkt. Bij het KPS ligt de taak om het aantal langdurig vermiste personen omlaag te brengen. Het feit dat de factor toeval een belangrijke rol speelt bij de opheldering, maakt dat ook de vermisten uit de niet-opgehelderde zaken steeds gevonden kunnen worden.

Het betrekken van bijzondere expertise in onmisbaar bij vermissingszaken. Suriname is toe aan een eigen Forensisch Instituut dat zich ook kan toeleggen op niet-opgehelderde zaken (analoog aan het Nederlands Forensisch Instituut). Binnen het KPS zouden speciale deskundigen dienen te worden opgeleid; c.q. aangetrokken (niet te verwarren met de Forensische Opsporing binnen het KPS). De adviezen van deze experts moeten evenwel altijd kritisch worden beschouwd en niet leidend maar ondersteunend zijn voor de opsporing. In meer algemene zin zijn tenslotte creativiteit, overtuigingskracht en vasthoudendheid bij dit team en de speciaal aan te stellen Officier van Justitie voorwaarden om alles  op alles te kunnen zetten in een vermissingszaak. 

Het SFI zal dan data kunnen uitwisselen binnen de Caricom met zusterorganisaties. Een databank - speciaal opgezet voor de Caricom en ook Zuid Amerika - zou soelaas kunnen bieden in het opsporen van langdurig vermiste personen. Het is algemeen bekend dat in dit huidige klimaat van zware – en grensoverschrijdende criminaliteit, er een levendige handel is ontstaan in menselijke organen. Met name kinderen zijn daarbij in de meeste gevallen slachtoffers (maar ook volwassenen). Landen als Suriname met een gebrekkige infrastructuur (grensbewaking)  -en wetgeving op dit gebied (wij denken aan het immens achterland van Suriname) zijn een target voor criminele organisaties. 

Van oude zaken kan worden geleerd en zal reconstructie binnen de opsporingsonderzoeken moeten worden gedestilleerd. Het moet logisch zijn dat een melding van vermissing snel moet worden opgepakt. Ervaring laat zien dat een melding in de praktijk echter lang niet altijd op de juiste wijze wordt opgepakt en dat het zinvol is om aandacht te schenken aan de opsporingsmogelijkheden die er zijn in onderzoek naar vermisten. Het KPS beschikt weliswaar over een overzicht van (langdurige) vermissingszaken, maar het ontbreekt blijkbaar nog aan richtlijnen om deze zaken opnieuw in onderzoek te nemen. Wellicht dat hiervoor over de grens gekeken moet worden? Zo geldt in Australië en Verenigd Koninkrijk de regel om oude vermissingszaken elk jaar tegen het licht te houden. Hiermee wordt voorkomen dat de versterkte aandacht voor langdurige vermissingen beperkt blijft tot een administratieve borging van de zaken. Zoals een rechercheur waarschuwt: “ De vermiste van nu, is de moordzaak van morgen en de cold case van de toekomst.”

Enkele feiten uit Starnieuws:

 8 oktober 2019: Menselijke resten gevonden te Branti Makka te Weg naar Zee

17 september 2019: Skelet gevonden bij Oud Ziekenhuis Moengo

30 maart 2018: Ministerie van OWC benadrukt belang procedure bij vondst van skeletten;

12 september 2015: Menselijke resten aangetroffen achter Lelygebergte

1 november 2016: Brandweermannen ontdekken menselijke resten aan de Meursweg

13 september 2015: Menselijke resten gevonden aan Tout Lui Fautkanaal.

Vervolgens wordt de Forensische Dienst van het KPS ingeschakeld en is het stil.) Nergens lezen wij dat er een doorbraak is bij het onderzoek naar deze vondsten (met uitzondering van 1 of 2).

De meest spraakmakende vermissing in Suriname is die van vakbondsman Waldo Bynoe in 2002. Zijn vermissing roept nog steeds vele vragen op. In het afgelopen jaar heb ik ettelijke personen gesproken binnen de politie organisatie (Forensisch) en ook binnen de vakbond (met name de OSAV) waar hij vóór zijn verdwijning, vakbondsleider was.

Uit de vele opmerkingen die er gemaakt zijn en de antwoorden welke ik kreeg valt te concluderen dat er meer aan de hand is in deze vermissingszaak. Opvallend is de radiostilte bij bijkans alle vakbonden. Dit roept bij velen (nu) vragen op: “Een bekende collega binnen het vakbondswezen verdwijnt van de aardbodem sedert 2002, en nergens bespeuren wij bezorgdheid en of frequent contact met de familie. Er wordt gekozen voor de makkelijke weg van doodzwijgen. Het schijnt wetmatigheid te zijn geworden in Suriname, dat bijkans niemand zich meer druk maakt om verdwenen personen. Ook niet in de DNA. De vele verdwijningen van Surinaamse burgers zou toch enigszins de politieke verantwoordelijken tot actie moeten dwingen? Iedere vermissing is er één te veel. 

Waldo Bynoe was niet zomaar een vakbondsman en Surinaamse zoon. Zo was hij ook betrokken bij het  Kourou-Akkoord in 1989 (Reformatorisch Dagblad 21 oktober 1989) en het Leonsberg Akkoord. Waldo Bynoe zette zich in voor de totale Surinaamse zaak. Op beide foto’s is hij te zien op St.Lucia als dagvoorzitter in een conferentie van Caribische vakbondsleiders en in Polen met de latere president Lech Walesa. 

Tot slot zou ik willen pleiten voor het verplicht opstellen van een DNA bank om dna af te nemen van niet geïdentificeerde stoffelijke overschotten ( f lichaamsdelen) voordat deze worden begraven. Volgens informatie zijn ettelijke menselijke resten opgeslagen in het Mortuarium van het AZP (die zonder dna-afname), worden vernietigd. Hoeveel bewijsmateriaal gaat hiermee niet verloren? Voor alle nabestaanden van vermiste familieleden een bittere pil. Dit zou voorkomen kunnen worden wanneer er meer geïnvesteerd was in Forensisch onderzoek en bij de afdeling Pathologie.

Binnen de Caricom kan Suriname hierin een voortrekkersrol (gaan) vervullen. Ook een interessant studiegebied voor studenten aan de  Hogere Politie Opleiding  en studenten  strafrecht en criminologie/rechtssociologie .