Europa: 40e verjaardag eerste lancering Ariane-raket
22 Dec 2019, 10:46
foto
De lancering van een Ariane 5-raket in augustus 2019. (Foto's: AFP)


De eerste Ariane ruimteraket trok 40 jaar geleden boven de bossen van Frans-Guyana, waardoor Europa eindelijk zijn plaats kon innemen als een onafhankelijke speler in de internationale race om de ruimte. Na een aantal vertragingen en technische tegenslagen verliet Ariane 1 op 24 december 1979 om 14.13 uur plaatselijke tijd het lanceerplatform in Kourou.

De eerste vlucht was een zogenaamde kwalificatievlucht, wat betekent dat hij geen satelliet bij zich had om in een baan om de aarde te brengen. Maar bij de lancering, en "tijdens de opeenvolgende ontstekingen en scheidingen van verschillende delen van de raket, waren er kreten van vreugde van toeschouwers toen de Ariane in de heldere hemel boven Frans-Guyana oprees", schreef de speciale correspondent van AFP destijds.

De controlekamer barstte uit van applaus toen het toenmalige hoofd van het Franse CNES National Centre for Space Studies, Yves Sillard, de missie tot een succes verklaarde, "zonder zelfs maar te wachten op de diagnose van de baan", aldus het AFP-artikel. "Het was een volledig succes. Het veroorzaakte onuitsprekelijke vreugde", zei Sillard vier decennia later in een interview met AFP. "Er werd gelachen en er waren tranen," herinnerde Guy Dubau, het voormalige hoofd van het lanceringscentrum, zich zichtbaar zelfs 40 jaar later.

De teams die bij het project betrokken waren, hadden een lange weg afgelegd: slechts een paar dagen eerder, op 15 december, tot ieders ontzetting, kon de raket niet opstijgen na ontsteking vanwege een onverwacht probleem met het instellen van parameters. "We hadden absoluut vertrouwen in deze motoren", zegt Dubau. Het falen "veroorzaakte een klap voor de 150 mensen die in het lanceercentrum werkten".

Europa fiasco
Er waren nog maar negen dagen om het probleem op te lossen. "We moesten de klok rond werken. We hebben zelfs een kleine slaapzaal opgezet in het centrum," zegt Dubau. Toen vertrok Ariane in een laatste poging op kerstavond. "Het was een wonder. Nog twee uur en dan hadden we de raketwerper moeten afvuren," zei Dubau.

Sillard zei dat als het had gefaald, "het dramatische gevolgen zou kunnen hebben, en zelfs geleid zou kunnen hebben tot het volledig stoppen van het project." Dat kwam omdat Europa nog steeds aan het herstellen was van het fiasco van een eerder project.

De Europa-satellietlanceerder, ontwikkeld in de jaren zestig, mislukte vanwege een gebrek aan coördinatie tussen de deelnemende landen en het ontbreken van een algemene projectmanager. Het Europa-programma werd  in 1973 stopgezet, hetzelfde jaar dat het European Space Agency (ESA) werd opgericht. Vanaf dat moment werd het beheer toevertrouwd aan CNES, dat meer dan 60 procent bijdroeg aan het nieuwe project.

De inzet was hoog: de Verenigde Staten had zojuist zijn space shuttle-programma gelanceerd en beweerde dat lanceringskosten "vijf keer goedkoper zouden zijn dan conventionele lanceerinrichtingen en dat deze zouden verdwijnen", zei Sillard. Ariane zou het tegendeel bewijzen. Maar het project werd nog steeds geplaagd door een algemeen klimaat van scepsis.

Ariane/Ariadne
Onder Frans rentmeesterschap werkten meer dan 50 bedrijven uit 10 verschillende landen aan de ontwikkeling van een nieuwe draagraket genaamd Ariane, of Ariadne in het Engels, de naam van een Griekse mythologische prinses die een draad liet om Theseus uit het labyrint van de minotaurus te begeleiden.

De eerste lancering van een Ariane-raket op 24 december 1979 in Frans-Guyana.

Op dezelfde manier zou het nieuwe lanceerproject ons 'uit het doolhof van Europese gesprekken leiden', zei Gerard Brachet, een voormalige CNES-ingenieur die de organisatie ging leiden. Voor het eerst zou Ariane 1 de Amerikaanse greep op satellietlanceringen verbreken en Europa nam officieel deel aan de ruimterace. "Deze eerste succesvolle lancering gaf ons commerciële geloofwaardigheid," zei Brachet.

Voor de huidige president van CNES, Jean-Yves Le Gall, "als deze lancering niet 40 jaar geleden had plaatsgevonden, zouden we niet de Europese ruimtevaartindustrie hebben die we vandaag hebben." Over het algemeen is het Ariane-project een succes geweest en zijn er tot nu toe vijf generaties raketten geweest, ondanks enkele tegenslagen, zoals de explosie van de eerste Ariane 5-raket tijdens de vlucht.

Tussen toen en nu is de lading die door de raketten wordt vervoerd vertienvoudigd, zegt Stephane Israel, de president van Arianespace, het bedrijf dat verantwoordelijk is voor de marketing van de launcher. Maar in de afgelopen jaren is Ariane geconfronteerd met veel hevigere concurrentie, vooral van het Amerikaanse bedrijf Space X met zijn herbruikbare draagraket.

Europa vecht terug met zijn Ariane 6, die in 2020 van start gaat. Met veel meer concurrerende productiekosten, zal de nieuwe generatie launcher een motor hebben die meerdere keren kan worden ontstoken waarmee verschillende ladingen in verschillende banen kunnen worden geplaatst tijdens dezelfde missie. En een potentieel herbruikbare motor, Prometheus, zit ook in de pijplijn.
Advertenties

Thursday 28 March
Wednesday 27 March
Tuesday 26 March