Europa: 40e verjaardag eerste lancering Ariane-raket
22 Dec 2019, 10:46
De lancering van een Ariane 5-raket in augustus 2019. (Foto's: AFP)
De eerste
Ariane ruimteraket trok 40 jaar geleden boven de bossen van Frans-Guyana,
waardoor Europa eindelijk zijn plaats kon innemen als een onafhankelijke speler
in de internationale race om de ruimte. Na een aantal vertragingen en
technische tegenslagen verliet Ariane 1 op 24 december 1979 om 14.13 uur
plaatselijke tijd het lanceerplatform in Kourou.
De eerste
vlucht was een zogenaamde kwalificatievlucht, wat betekent dat hij geen
satelliet bij zich had om in een baan om de aarde te brengen. Maar bij de
lancering, en "tijdens de opeenvolgende ontstekingen en scheidingen van
verschillende delen van de raket, waren er kreten van vreugde van toeschouwers
toen de Ariane in de heldere hemel boven Frans-Guyana oprees", schreef de
speciale correspondent van AFP destijds.
De
controlekamer barstte uit van applaus toen het toenmalige hoofd van het Franse
CNES National Centre for Space Studies,
Yves Sillard, de missie tot een succes verklaarde, "zonder zelfs maar te
wachten op de diagnose van de baan", aldus het AFP-artikel. "Het was een volledig succes. Het veroorzaakte
onuitsprekelijke vreugde", zei Sillard vier decennia later in een
interview met AFP. "Er
werd gelachen en er waren
tranen," herinnerde Guy Dubau, het voormalige hoofd van het
lanceringscentrum, zich zichtbaar zelfs 40 jaar later.
De
teams die bij het project betrokken waren, hadden een lange weg afgelegd:
slechts een paar dagen eerder, op 15 december, tot ieders ontzetting, kon de
raket niet opstijgen na ontsteking vanwege een onverwacht probleem met het
instellen van parameters."We
hadden absoluut vertrouwen in deze motoren", zegt Dubau. Het falen
"veroorzaakte een klap voor de 150 mensen die in het lanceercentrum
werkten".
Europa fiasco
Er
waren nog maar negen dagen om het probleem op te lossen."We moesten de klok rond werken. We
hebben zelfs een kleine slaapzaal opgezet in het centrum," zegt Dubau.
Toen vertrok Ariane in een laatste poging op kerstavond. "Het was een
wonder. Nog twee uur en dan hadden we de raketwerper moeten afvuren," zei
Dubau.
Sillard
zei dat als het had gefaald, "het dramatische gevolgen zou kunnen hebben,
en zelfs geleid zou kunnen hebben
tot het volledig stoppen van het project." Dat kwam omdat Europa nog
steeds aan het herstellen was van het fiasco van een eerder project.
De
Europa-satellietlanceerder, ontwikkeld in de jaren zestig, mislukte vanwege een
gebrek aan coördinatie tussen de deelnemende landen en het ontbreken van een
algemene projectmanager.Het
Europa-programma werdin 1973 stopgezet,
hetzelfde jaar dat het European Space Agency (ESA) werd opgericht. Vanaf dat
moment werd het beheer toevertrouwd aan CNES, dat meer dan 60 procent bijdroeg
aan het nieuwe project.
De inzet was
hoog: de Verenigde Staten had zojuist zijn space shuttle-programma gelanceerd
en beweerde dat lanceringskosten "vijf keer goedkoper zouden zijn dan
conventionele lanceerinrichtingen en dat deze zouden verdwijnen", zei
Sillard. Ariane zou het tegendeel bewijzen. Maar het project werd nog steeds
geplaagd door een algemeen klimaat van scepsis.
Ariane/Ariadne
Onder Frans
rentmeesterschap werkten meer dan 50 bedrijven uit 10 verschillende landen aan
de ontwikkeling van een nieuwe draagraket genaamd Ariane, of Ariadne in het
Engels, de naam van een Griekse mythologische prinses die een draad liet om
Theseus uit het labyrint van de minotaurus te begeleiden.
De eerste
lancering van een Ariane-raket op 24 december 1979 in Frans-Guyana.
Op
dezelfde manier zou het nieuwe lanceerproject ons 'uit het doolhof van Europese
gesprekken leiden', zei Gerard Brachet, een voormalige CNES-ingenieur die de
organisatie ging leiden.Voor het
eerst zou Ariane 1 de Amerikaanse greep op satellietlanceringen verbreken en
Europa nam officieel deel aan de ruimterace. "Deze eerste succesvolle
lancering gaf ons commerciële geloofwaardigheid," zei Brachet.
Voor de
huidige president van CNES, Jean-Yves Le Gall, "als deze lancering niet 40
jaar geleden had plaatsgevonden, zouden we niet de Europese
ruimtevaartindustrie hebben die we vandaag hebben." Over het algemeen is
het Ariane-project een succes geweest en zijn er tot nu toe vijf generaties
raketten geweest, ondanks enkele tegenslagen, zoals de explosie van de eerste
Ariane 5-raket tijdens de vlucht.
Tussen
toen en nu is de lading die door de raketten wordt vervoerd vertienvoudigd,
zegt Stephane Israel, de president van Arianespace, het bedrijf dat verantwoordelijk is
voor de marketing van de launcher.Maar in de afgelopen jaren is Ariane geconfronteerd met veel hevigere
concurrentie, vooral van het Amerikaanse bedrijf Space X met zijn herbruikbare draagraket.
Europa
vecht terug met zijn Ariane 6, die in 2020 van start gaat.Met veel meer concurrerende productiekosten,
zal de nieuwe generatie launcher een motor hebben die meerdere keren kan worden
ontstoken waarmee verschillende ladingen in verschillende banen kunnen worden
geplaatst tijdens dezelfde missie. En een potentieel herbruikbare motor, Prometheus, zit ook in
de pijplijn.