Ongewenste gasten
23 Jan 2023, 08:41
foto


De afgelopen weken waren de meest ongewenste bewoners van Nickerie in het nieuws: ratten. Het rijstdistrict kampt met een rattenplaag. De rust lijkt enigszins te zijn teruggekeerd. Maar ratten gaan niet weg. Waar mensen zijn, zijn ratten.
Nog voordat het kabinet een rattentop kon houden of een rattencommissie in het leven kon roepen en de LVV-minister tot rattentsaar kon benoemen, hadden boeren in het geheim rattengif uit Guyana binnengebracht, dat ze mogelijk verkeerd hebben gebruikt.

Het etiket was onleesbaar, omdat het Chinees was. En hoewel sommige ratten doen alsof ze kunnen lezen, wisten ook zij niet wat het was en bloedden van binnen dood. Na vertaling bleek het zeer giftig spul te zijn met 0,5% bromadiolon, een krachtig gif dat ratten binnen 48 uur kan doden. Het is zo giftig dat waarschijnlijk ook vee is gedood, maar het is niet bekend of er obductie is verricht. Het geregistreerde rattengif dat het ministerie van LVV vervolgens snel uitdeelde aan de meest getroffen boeren bevat 0,005% bromadiolon. Dat is 1000% minder giftig.

Het is niet duidelijk om welke soort rat het gaat. Wetenschappers van de universiteit doen onderzoek. In de media wordt gesproken over de rijstrat - Oryzomys -, die in de rijstvelden leeft en anders is dan de rioolrat of huisrat. Maar er zijn veel soorten rijstratten. Foto’s uit Nickerie tonen een middelgrote rat met een dikke korte vacht en een donkergrijze kleur.
Enkele rattenfeiten. Een dominante mannetjesrat kan in slechts zes uur paren met maar liefst 20 vrouwtjesratten. De draagtijd van een zwangere vrouwelijke rat is 21 dagen, een gemiddeld nest heeft tussen de acht en tien jongen. Een vrouwtjesrat kan direct na de bevalling zwanger worden. Hoe meer voedsel, hoe meer ratten. In zes maanden kan een rattennest veranderen in een rattenkolonie, en één paar ratten kan duizenden nakomelingen per jaar voortbrengen. Ratten zijn overdag in hun holletjes. ‘s Avonds eten en paren ze. Een rat die overdag buiten loopt, is zwak, hongerig en op zoek naar eten. De sterken blijven uit het zicht.

De omvang van de rattenpopulatie in Nickerie is onbekend. Er is geen rattentelling of rattenstatistiek. Een schatting van het aantal ratten zou helpen om greep te krijgen op het rattenprobleem. Het is bekend dat het aantal ratten afhankelijk is van klimaat, veel regen, en de beschikbaarheid van voedselbronnen en andere dingen, zoals rattenbestrijding.
Ratten zijn dragers van leptospiren (bacteriën). Met hun rattenurine besmetten ze zoetwateromgevingen. Via wonden en slijmvliezen raken mensen besmet en kan de ziekte van Weil ontstaan. In 2021 waren er 0 geregistreerde gevallen van de ziekte van Weil in Nickerie. In 2022: 15 bevestigde en 45 waarschijnlijke gevallen (geen testen op voorraad); 2 gevallen waren fataal. Van een onbeheersbare gezondheidscrisis is volgens Volksgezondheid geen sprake. De rattenexplosie is niet van de omvang van een ramp, aldus het Nationaal Coördinatie Centrum voor Rampenbeheersing (NCCR).

Boeren hebben schade geleden, het is niet duidelijk hoeveel, maar een groot deel van de rijstoogst lijkt niet te zijn vernietigd door de ratten. Boeren hebben ook schade aangericht door het gebruik van illegaal rattengif of het onjuiste gebruik ervan, en in combinatie met angstboodschappen op social media is het levensonderhoud van zoetwatervissers (kwie kwie vissers) in gevaar gebracht. Voorzichtigheid is natuurlijk geboden, want bromadiolon is ook giftig voor vissen. Maar geregistreerde bromadiolon producten mogen wettelijk niet op water worden toegepast. Over dode vissen in de polders is overigens niets bekend. Voor de vissers is het belangrijk dat het ministerie van LVV zo snel mogelijk vissenlevermonsters analyseert om de blootstelling van vissen aan rattengif te ontrafelen, maar het is de vraag of het dat kan.

De natuurlijke vijanden van rijstratten zijn slangen en roofvogels. In sommige delen van de wereld is geroosterde rat een delicatesse. Met rijstrat op de menukaarten in Chinese restaurants zou er nooit meer een rattenplaag ontstaan. Boeren kunnen zelf rattenvangers inhuren om de ratten uit hun holen te jagen en dood te knuppelen. Er is geen ander zoogdier dat zonder schuldgevoel met plezier wordt doodgeslagen. Er zijn ook professionele rattenverdelgers die met gif en klemmen werken om de ratten te doden.

Stop het probleem voordat het begint. De beste preventie: een opgeruimde, nette omgeving. Afval en rommel is een bonanza voor de ratten. Ratten eten vrijelijk weggegooide etensresten en zoeken gemakkelijk beschutting tussen afvalmateriaal en in slecht onderhouden gebieden.

Door de schulden- en productiecrisis zit Suriname als een rat in de val en probeert door schade wijs te worden. De rattencrisis is ook een les. De overheid moet alert zijn, snel ingrijpen, goed communiceren en streng handhaven; burgers mogen niet uit eigen beweging domme acties ondernemen; en zogenaamde experts moeten geen paniek zaaien op social media. Het kan altijd beter.
Maar de les van de dag is: wie er een rommeltje van maakt, is gedoemd tot de ratten.

D. Balraadjsing

Advertenties

Wednesday 24 April
Tuesday 23 April
Monday 22 April