Brazilië: Noodsituatie volksgezondheid Yanomami-bevolking

President Luiz Inacio Lula da Silva heeft de noordelijke deelstaat Roraima in Brazilië bezocht nadat de regering een noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid had afgekondigd voor de Yanomami-bevolking in het Amazonegebied. De inheemsen lijden aan ondervoeding en ziekten zoals malaria als gevolg van illegale mijnbouw.

In de hoofdstad Boa Vista zei Lula dat de manier waarop de Yanomami worden behandeld onmenselijk is. De onmiddellijke maatregelen die de regering moet nemen, zijn verbetering van het transport en de aanstelling van meer artsen en verpleegkundigen in de regio, zei hij.

Het decreet dat vrijdag laat door minister van Volksgezondheid Nisia Trindade werd ondertekend, heeft geen vervaldatum en staat het aannemen van extra personeel toe. Het bepaalt dat het verantwoordelijke team rapporten moet publiceren over de gezondheid en het algemene welzijn van de inheemse groep.

Lula creëerde ook een multiministerieel comité, dat gecoördineerd zal worden door zijn stafchef, voor een initiële periode van 90 dagen. Het regeringsteam ging naar Boa Vista omdat daar veel zieke Yanomami zijn opgenomen in gespecialiseerde ziekenhuizen.

De Yanomami leven in het grootste inheemse gebied van Brazilië, met meer dan 9 miljoen hectare en een bevolking van ongeveer 30.000, in het noordelijke deel van het Amazone-regenwoud, dicht bij de grens met Venezuela.

De afgelopen jaren hadden specialisten alarm geslagen over de humanitaire en sanitaire crisis die vorm kreeg. Het rapport "Yanomami Under Attack", geschreven door het Socio-Environmental Institute, wijst erop dat de regio in 2021 verantwoordelijk was voor 50% van de malariagevallen in het land. Volgens hetzelfde rapport waren meer dan 3.000 kinderen ondervoed.

Illegale mijnbouw is de belangrijkste oorzaak van de problemen waarmee de Yanomami-bevolking wordt geconfronteerd. Activisten beschuldigen mijnwerkers van doodsbedreigingen, seksueel geweld en alcohol- en drugsmisbruik, vooral tegen inheemse kinderen. Uit hetzelfde rapport blijkt dat de regio meer dan 40 illegale landingsbanen had die door mijnwerkers waren aangelegd en dat ze enkele gezondheidscentra van de regering in de regio hadden overgenomen.

"Door de mijnbouw verandert de bodem, waardoor er plassen ontstaan die gunstig zijn voor de malariamug, maar ook voor andere ziektes. Veel mijnwerkers brengen ook ziektes met zich mee. Het is een sanitaire en humanitaire crisis", zegt Estêvão Benfica, geograaf en een van de onderzoekers van het Socio-Environmental Institute.

Benfica zei ook dat er een gebrek is aan personeel en basismiddelen om malaria in een vroeg stadium te identificeren, wat de situatie verergert. Door het hoge ziektecijfer kunnen de Yanomamis niet op hun land werken, waardoor een grote gemeenschap ontstaat die zichzelf economisch niet kan onderhouden.

Een andere factor was de politieke aanpak tijdens de jaren van de regering van voormalig president Jair Bolsonaro, toen het aantal gezondheidspersoneel afnam en vier gezondheidsafdelingen werden gesloten, waardoor honderden Yanomami geen medisch consult meer hadden.

Eerder deze week had het ministerie van Volksgezondheid al een team aangewezen voor een speciale gezondheidsmissie in de Yanomami-regio. Lula plande een noodreis naar de deelstaat Roraima na een bericht van de onafhankelijke lokale nieuwswebsite Sumauma, met schokkende foto's van ondervoede kinderen.

Volgens het rapport was tijdens de laatste vier jaar van de regering van Bolsonaro het aantal sterfgevallen onder kinderen van 5 jaar of jonger met 29% gestegen in vergelijking met de vorige regering. Uit hetzelfde rapport blijkt dat tussen 2019 en 2022 570 Yanomami-kinderen stierven aan geneesbare ziektes.