Raamverdrag Suriname-Nederland 30 jaar!

Toen het radicale kwaad verscheen als staat en het onrecht als decreet, was de enige hoop op het voortbestaan van een moreel Suriname: courage civil. Die hoogste deugd van de solidariteit klonk door in de schreeuw van Bastion Veere! Ook vandaag, 40 jaren later, luisteren we naar die stem van het humanitaire geweten.

Er zijn gedragingen die ten alle tijden en onder alle omstandigheden ontoelaatbaar zijn, ook als dat niet wordt ingezien. Het gaat om handelingen die de continuïteit van het gemeenschappelijke mens-zijn ondermijnen. Het spontaan optredend protest tegen zulke existentiële transgressies, ook tegen een overweldigende overmacht in, is illustratief voor het objectief bestaan van het imperatief van de menselijke waardigheid. De vijftien martelaren van 8 december 1982 belichaamden dat verzet van de ziel.

Dat verzet transcendeert nationale en andere sociale constructen. Het is uitdrukking van wat wereldbeschouwelijk ook wel wordt geduid als de universele identiteit van het mens-zijn. Vandaag is op deze 8 december herdenking voor het eerst een vertegenwoordiging van de overlevenden en nabestaanden van de Rijswijkse moorden aanwezig. Op Nederlands grondgebied werd in 1985 jonge muzikanten het slachtoffer van wat was bedoeld als Decembermoorden 2.0. Recent hebben hun nabestaanden zich georganiseerd voor recht en waarheid. Onze gemeenschappelijke strijd voor gerechtigheid benadrukt de humanitaire grondslag van de Surinaams-Nederlandse verbondenheid.


Het Raamverdrag houdt de betrokken regeringen niet alleen de ethische spiegel voor, het biedt in dit tijdsgewricht aan Suriname een krachtige reserve in de strijd om beëindiging van de cultuur van de straffeloosheid en de realisatie van de sociale norm van de mensenrechten en integer bestuur.

Henry Does
Essayist

(Uitgesproken op de 8 december 2022 herdenkingsbijeenkomst in Amsterdam).