CBvS: Informele economie werkt verlammend

In de grote informele economie van Suriname is er enorm veel contant geld (chartaal geld) in omloop. Harry Dorinnie, directeur Monetaire Zaken en Economische Aangelegenheden van de Centrale Bank van Suriname, zegt dat 40% van de economie informeel is. Op die groep heeft de Centrale Bank geen controle. Het is volgens Dorinnie zaak dat het vertrouwen van de mensen in de Centrale Bank weer wordt opgebouwd en er zo rust wordt bewerkstelligd op de geldmarkt.

De stijgende wisselkoers geeft de Centrale Bank kopzorgen, omdat zij in haar handelen wordt beperkt door het programma dat Suriname is aangegaan met het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Binnen dat kader kan de Centrale Bank niet ingrijpen met valuta interventies om rust op de markt te brengen. "Het monetair beleid is op het juiste pad, maar het heeft zijn beperkingen zodat er veel chartaal geld is."

Voor het IMF-programma kon de Centrale Bank naar eigen inzichten interveniëren op de valutamarkt, maar daarin is zij nu beperkt. Met interventies werd het aanbod van valuta op de markt versterkt, maar ook dat is geen garantie op verlaging van de koers. Volgens de autoriteiten van de Centrale Bank is het moeilijk vast te stellen of er sprake is van kartelvorming op de valutamarkt, omdat de Bank de bewijzen daartoe niet heeft. Wat er wel is zijn dominante marktspelers op de cash en transfer markt. De andere kleine spelers volgen de dominante marktspelers, waardoor de koers ook hoog blijft. Het is makkelijker voor de minder sterke spelers om te volgen dan te proberen een sterke marktspeler te zijn.

Suriname heeft sinds 7 juni 2021 een zwevende wisselkoers geïntroduceerd nadat het in zee is gegaan met het IMF. De koersen worden dus vastgesteld door vraag en aanbod. Alle huishoudens, overheidshuishouden, bedrijfshuishouding en het buitenland bepalen met vraag en aanbod wat er op de valutamarkt gebeurt, legt Bankpresident Maurice Roemer uit. Het is volgens hem zaak dat er een markt wordt gecreëerd die moet gaan voldoen aan de markteisen. Het gaat erom "hoe we vraag en aanbod kunnen brengen naar een punt". Hij wijst erop dat we op zoek moeten gaan naar een markt waar er grondslagen zijn voor een evenwichtsprijs van valuta.

Bij een zwevende koers zullen er altijd fluctuaties zijn. De kunst is om die schommelingen zo klein mogelijk te houden. En dan kan alleen wanneer er sprake is van een gezond monetair en overheidsbeleid. Dan kun je stabilisatie op korte termijn bereiken. Voor duurzame groei is het noodzakelijk om vreemde valuta te verdienen door de productiesector, en wel de exportsector. Suriname is overall een import land dat weinig exportproducten kent en een handje vol exporteurs. Het is volgens de autoriteiten van de Centrale Bank de hoogste tijd om gezamenlijke inspanningen te plegen om een mindshift tot stand te brengen dat er geen reden is voor kapitaalvlucht en de mensen stimuleren om te sparen in SRD. Bovenal is het stabiel houden van de wisselkoers prioriteit.