Alle ambtenaren, hiërarchisch van de laagste tot de hoogste, zijn dienaren van het volk of 'civil servants' (burgerdienaren) in het Engels, en niet omgekeerd! Dit besef is nog niet voldoende doorgedrongen tot onze samenleving. De regering is dan ook grondwettelijk verplicht verantwoording af te leggen aan het volk en is zonder de begrotingsgoedkeuring van de vertegenwoordiging van het volk, De Nationale Assemblee, niet bij machte het land richtig te besturen.

De tijdelijk toegekende titulatuur excellentie etc. is voor de eer om het volk gedurende een bepaalde periode te mogen dienen en rechtens voor te gaan. Niet om als baas te regeren! Als ons bestuurlijk systeem in dit licht gezond was, dan zou Suriname met al zijn natuurlijke hulpbronnen één van de welvarendste landen ter wereld zijn.

Andersom, wanneer alles waarvoor de overheid verantwoordelijk is ontevredenheid, armoede en wanhoop veroorzaakt, is dit te wijten aan de slechte functionering van het bestuurlijk systeem. Dus als je met commissies en platformen de problemen tijdelijk verlicht zonder dat je het bestuurlijk systeem gezond maakt, is dat slechts symptoombestrijding. Dat is brandjes blussen, terwijl de haard blijft gloeien. Vandaar dat wij regelmatig volksprotesten kennen. Na verloop van tijd wanneer de problemen verergeren, begint het protesteren opnieuw. Op deze wijze blijven wij gevangen in een vicieuze cirkel van protesteren, tijdelijke verlichting en armoede.

Eenieder weet dat een ketting net zo sterk is als de zwakste schakel. Zo werkt ook elk systeem. Geen zwakke schakels in het bestuurlijk systeem betekent 'zero tolerance,' namelijk dat recht en rechtvaardigheid zonder aanzien des persoons gelden. Maar wanneer kapitaal en macht boven wet en recht staan, wanneer er sprake is van belangenverstrengeling en nepotisme, wordt partijdigheid op structurele wijze in stand gehouden ten gunste van de machthebbers en hun marionetten.

In zo een defect bestuurlijk systeem lekken de verdiensten weg naar dit kleine deel van de samenleving in een geheimzinnige sfeer. Dan kan er vaak straffeloos en ongezien gecorrumpeerd en gestolen worden. Het is op zijn zachtst gezegd naïef om in zo een desastreuze bestuurlijke constructie te verlangen naar transparantie, objectiviteit en rechtmatigheid. Vandaar dat corruptie en diefstal niet adequaat zijn aangepakt, ondanks de constatering in het Herstelprogramma en ondanks het IMF die eis ook had gesteld. Nu moet de hele Surinaamse natie daarvoor betalen.

Een land is geen privébedrijf waar je kunt doen en laten wat je wilt. Suriname is een democratische rechtsstaat. Een rechtsstaat houdt in dat de overheid bij de machtsuitoefening verplicht is om zich te houden aan wet en recht, waardoor zelfs elke schijn van partijdigheid moet worden voorkomen, zoals goed bestuur eist. Dat wil zeggen dat de overheid door rechtmatig en rechtvaardig te handelen gelijke ontplooiingskansen en mogelijkheden op een duurzame manier voor eenieder moet kunnen creëren en garanderen. Geen enkel volk zal een regering vertrouwen die met familie en vrienden en via belangenverstrengeling een land als privébezit probeert te besturen. Zelfs één familielid is eentje teveel want dat is de zwakke schakel. Een rotte appel in de mand maakt al het gave fruit te schand. Kortom, er kan geen enkel nationaal belang fundamenteler, belangrijker of groter zijn dan het bestuurlijk systeem in orde brengen. Laat je dus geen knollen voor citroenen verkopen door beunhazen. Politici zijn doorzichtig in het gebruiken van afleidingsmanoeuvres om om de hete brij te blijven draaien. Jammer dat journalisten niet vaak genoeg dwars doorheen prikken.