Na Bolsonaro en Pompeo:

Ons ontwikkelingspotentieel duurzaam benutten met focus op Local Development

Na 100 jaar Bauxiet koorts en de 20e-eeuwse goudkoorts, zitten we nu in de oliekoorts. Tegelijkertijd verandert de politiek-economische kaart  in het noorden van Zuid-Amerika, en komt 'hoog bezoek' van Michael Pompeo en Jair Bolsonaro. Suriname moet uit de euforie van enorme olievondsten  en het beleid meer richten op Local Development en het verwezenlijken van de Grondenrechten.
 
Nieuwe olie-geopolitiek
Terwijl de olie-klokken boven ons zeegebied luiden, verandert ook de politieke en economische kaart in het noorden van Zuid-Amerika. Op deze kaart treden vier grote spelers op de voorgrond: de Verenigde Staten, Rusland, de Volksrepubliek China en Brazilië. Terwijl Rusland een grote rol speelt in Venezuela en Cuba, is de concurrentie tussen de VS en China om invloed in Suriname en Guyana al zeker twee decennia gaande. De Chinezen hebben een  strategie om via Guyana en Suriname als de noordelijke corridor naar de Amazone, toegang te krijgen tot olie, gas, biodiversiteit en hout.

We kregen leiders van de twee grootste landen op het westelijk halfrond op bezoek: Jair Bolsonaro en Michael Pompeo. Beiden focusten op energie waarbij Pompeo ook meenam de veiligheid met Guyana, Columbia, noord Brazilië en Suriname. Terwijl de geopolitieke invloed van de VS in Zuid-Amerika terugliep, is de rol van China gegroeid, tot grote ergernis van de VS.

Brazilië
De Braziliaanse geopolitiek baseert zich op de doctrine van Nationale Veiligheid van de Escola Superior de Guerra. The Charter of Belem (1980) is een Braziliaans initiatief getekend door Bolivia, Colombia, Ecuador, Guyana, Peru, Suriname en Venezuela. Dit resulteerde onder meer in de aanleg van de weg Lethem-Kurupukari die Georgetown verbindt met Boa Vista in Brazilië. Hiermee krijgt Brazilië toegang tot de Guyanese kust en de Caribische Zee. Het bezoek van president Bolsonaro had als belangrijkste strategisch doel de weg vrij te maken voor de Braziliaanse energiebelangen en infrastructuur.

Terwijl de agenda’s  van Bolsonaro en Pompeo gericht zijn op de oliebelangen en het vergroten van hun invloed in het noorden van Zuid-Amerika, is voor Suriname plaats ingeruimd in de geopolitieke aanhangwagen van de twee “grootmachten” .

Destructie binnenland
Terwijl VIDS gesprekken voert met onze regering over de wettelijke erkenning van de rechten van Inheemse volken, overweegt de regering om projecten te beginnen op gronden die traditioneel toebehoren aan Inheemse volken. De VIDS is bezorgd over de  komende samenwerkingsprojecten met Brazilië en Guyana en vreest dat deze vernietigend zullen zijn voor het milieu, het regenwoud, mijnbouw en aanleg van wegen in Inheemse gebieden. Zij wijst ook op diverse Internationale verdragen waar is vastgelegd dat nationale overheden rechten van Inheemse volken moeten erkennen en volledig dienen te betrekken in besluitvorming die op hun van invloed zijn.

Alternatieven
Er zijn genoeg ontwikkelingsalternatieven. Rudi van Els, Surinaamse energie expert in Brazilië, laat de mogelijkheden zien van het grotendeels onbenut waterkracht potentieel van meer dan 2400 MW aan elektrische energie voor onder meer lokale ontwikkeling. Mini waterkracht centrales bieden een basis voor lokale ontwikkeling en vormen een alternatief voor grootschalige projecten die doorgaans nadelige sociale en milieu effecten met zich mee brengen. Er zijn kleinere typen waterkrachtcentrales die kleine gemeenschappen, huishoudens en industrieën kunnen voorzien van elektriciteit.

Lessons learned
De Guyana’s die in Brazilië wel eens zijn aangeduid als paises desconhecidos (onbekende landen), zijn plotseling verheven tot 'bekende landen' en vereerd met Bolsonaro’s 'hoog bezoek'... vanwege de enorme olievoorraden. Onze beleidsmakers doen er goed aan om het beleid drastisch om te buigen richting Local Development, om daarmee ook Ontwikkeling in het kustgebied en gebieden van inheemse en tribale volken mogelijk te maken. Dit brengt met zich mee dat de eenzijdige global development  groeipool strategie met grootschalige exploitatie van niet hernieuwbare hulpbronnen eindelijk wordt herzien, ook omdat deze de economische en sociale ongelijkheid in stand houdt. De ombuiging naar een meer lokale ontwikkelingsstrategie vereist een intensieve beleidssamenwerking tussen organisaties van Inheemse en tribale volken, Civil Society en regering (met accent op Ministeries van ROM, Regionale Ontwikkeling, Defensie en Onderwijs).

Last but not least, we moeten onze nieuwe hype 'Local content' voor olie en gas vervangen door 'Local Development', en ons losmaken als aanhangwagen van 'grootmachten'. We kunnen dan 'Local Content' incorporeren in 'Local Development'. Dit kan een goede basis worden om de breedste lagen van onze kustbevolking en ook inheemsen en marrons te betrekken bij daadwerkelijke ontwikkeling voor alle groepen en regio’s  in ons land.

Jack Menke