Guatemala: Gerechtigheid verkrachte inheemse vrouwen

De hoogste rechtbank van Guatemala heeft vijf voormalige paramilitairen veroordeeld tot 30 jaar gevangenisstraf voor het verkrachten van tientallen inheemse Maya-vrouwen tijdens de burgeroorlog in het land in de jaren tachtig. De mannen waren lid van zogenaamde Civil Self-Defence Patrols, gewapende groepen gevormd en ondersteund door het leger.

De 36 slachtoffers waren tussen de 12 en 52 jaar oud toen de misdaden plaatsvonden, aldus de aanklagers.

"Er waren bloedbaden. Veel vrouwen werden verkracht", zegt Antonina Vale, een overlevende. "Het is de pijn die we in ons hart hebben."

In het conflict van 1960-1996 zijn ongeveer 200.000 mensen omgekomen of verdwenen. De meesten van hen waren leden van inheemse groepen, die het doelwit waren van het leger en rechtse paramilitairen. De inheemse groepsleden werden ervan beschuldigd linkse guerrilla's te steunen.

Het drie weken durende proces bij het Hooggerechtshof in de hoofdstad, Guatemala-Stad, omvatte getuigenissen van overlevenden en familieleden van de slachtoffers van de inheemse groep Achi. De verkrachtingen, zeiden ze, vonden plaats rond het dorp Rabinal, ten noorden van de hoofdstad. Het gebied, dat tijdens de oorlog zwaar werd aangevallen, is de locatie van een massagraf met de lichamen van meer dan 3.000 mensen.

Rechter Gervi Sical zei dat de straffen waren uitgesproken voor misdaden tegen de menselijkheid. De beschuldigden "verwijderden" alle mannen uit het dorp en verkrachtten, bedreigden en bonden de vrouwen vast, aldus persbureau Reuters. Nadat de vrouwen waren verkracht, werd er op ze geplast.

Buiten het gerechtsgebouw zei mevrouw Vale dat ze zwanger was toen ze werd verkracht en dat het kind later was overleden. "Ik heb de paramilitairen gevraagd om me te sparen, maar ze hebben niet naar me geluisterd", zei ze. "Wat er met ons leven en ons lichaam is gebeurd, is niet eerlijk."

Maxima Garcia, een andere overlevende, zei: "Ik ben verkracht toen ik zeven maanden zwanger was. Ik verloor mijn zoon... Mijn moeder werd verkracht toen ze acht maanden zwanger was en ze vermoordden haar. Ze verhingen haar in huis."

De vijf mannen hoorden het vonnis via videoconferentie vanuit de gevangenis waar ze worden vastgehouden.

De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN in Guatemala zei dat het vonnis een "monumentale stap vooruit was in de toegang tot het recht op waarheid, gerechtigheid en genoegdoening voor vrouwelijke slachtoffers van seksueel geweld tijdens" de oorlog.

In 2016 werden twee ex-militairen veroordeeld tot in totaal 360 jaar gevangenisstraf voor de moord, verkrachting en seksuele slavernij van inheemse vrouwen van Maya-afkomst.