Column: Leidraad president een jaar terug: Eerlijkheid, openheid en betrouwbaarheid

De sleutelwoorden die de nieuwe president van de republiek Suriname op 12 augustus 2010 uitsprak, waren: Eerlijkheid, openheid en betrouwbaarheid. Deze woorden uit de mond van Desiré Delano Bouterse, de voormalige dictator, couppleger, de hoofdverdachte van de 8 decembermoorden, én democratisch gekozen president, galmen door de Anthony Nesty Sporthal. De inauguratie van hem en vicepresident Robert Ameerali wordt rechtstreeks uitgezonden op radio en televisie. Een grote menigte gelooft er heilig in dat de uitgesproken woorden oprecht zijn. Een verbitterde groep weet zeker dat deze mooie woorden niet waar kunnen zijn. Van een deel van zijn gehoor krijgt het nieuwe staatshoofd ‘het voordeel van de twijfel’.

De president nam zich voor het vertrouwen in de bestuurders van het land te herstellen: “De nieuwe kansen kunnen wij alleen benutten met onbaatzuchtige leiders.” En die leider wilde hij zijn. De nieuwe president zal "niet arrogant gebruik maken van de verkregen regeermacht”. Bouterse beschouwt de oppositie in het parlement de komende vijf jaar niet als tegenstanders: “Wij zien de andere partijen als samenwerkingspartner om gezamenlijk beleid tot stand te brengen om ons land te ontwikkelen”. Op 9 december veranderde Bouterse zijn mening over de oppositie. Hij kon zich niet voorstellen dat er zoveel kritiek werd geleverd op ontheffing van mensen die volgens hem een rommel van de zaak gemaakt hadden. “In een land heb je coalitie en oppositie, maar deze mensen stellen zich zeer vijandig op”, zei Bouterse en noemde hen 'vijanden'.

Eerlijk en openheid die de president beloofd had, blijkt in de praktijk tegen te vallen. Het lukt journalisten nauwelijks om een afspraak met de president te maken voor interviews of reacties te krijgen vanuit het kabinet van de president. De maandelijkse persconferenties die zouden worden gegeven, kennen geen regelmaat. De vele brieven die assembleeleden hebben geschreven en vragen om openheid, zijn volkomen genegeerd. De roep in De Nationale Assemblee om informatie te verschaffen, om verantwoording af te leggen, om openheid te geven, wordt vaak naast zich neergelegd.

Bij zijn aantreden zei het staatshoofd dat in de eerste plaats “we moeten afrekenen met de restanten van de koloniale machtsstaat. We moeten een onafhankelijke rechtsstaat creëren, een corruptievrije regering, een goed functionerende wetgevende macht én een vrije, onafhankelijke pers”. Maar onder zijn leiding werd door het kabinet van de president het besluit genomen om ‘De West’ en ‘Dagblad Suriname’ niet uit te nodigen voor activiteiten. Met de vicepresident en diverse ministers wil het nog steeds niet lukken. Door gebrek aan openheid, ontstond er irritatie bij journalisten. De situatie escaleerde; journalisten liepen weg van de persconferentie van de raad van ministers. Individuele afspraken met ministers lopen niet overal feilloos. In een democratisch bestel moet de regering leren, dat ondanks alle bestuurlijke macht, uitingsvrijheid een grondrecht is. Beperkingen kunnen alleen bij wet worden gesteld.

Betrouwbaarheid van een regering moet getoetst kunnen worden. Deze toetsing is mogelijk door inderdaad eerlijkheid en openheid niet alleen met de mond te belijden maar door in daden tot uiting te brengen. Dan kan betrouwbaarheid worden gemeten. Eerlijkheid, openheid en betrouwbaarheid moeten de basis zijn van alle beslissingen die de regering in naam van het volk neemt. Als deze basis ontbreekt, zijn alle commissies die worden ingesteld om orde op zaken te stellen, de duizenden mini-paleizen die overal in het land zullen verrijzen en al het goud dat blinkt niet leiden tot heil en zegen van de natie…

Nita Ramcharan