Wie de zaak Eugène van der San de laatste maanden gevolgd heeft inzake het dispuut omtrent de verstrekking van een bouwvergunning voor het neerzetten van een gigantisch pand midden in een bestaande woonwijk, zal het niet ontgaan zijn dat hier vermoedelijk sprake is (geweest) van omkoping. 

Enkele zaken die de revue hier passeren: in Suriname hebben wij blijkbaar nooit gehoord van ‘horizon-vervuiling’ (een beleidsterm welke wordt gebruikt om aan te geven dat sommige bouwkundige werken niet passen in een bestaande situatie); zeker ook niet van ‘het ondermijnen van het woongenot van bewoners...'

In Suriname kunnen wij de (politiek-economische) invloed van China dagelijks zien: in gegoede wijken zoals Uitvlugt- Maretraite, Paramaribo-Noord e.d. zien wij mastodonten oprijzen in woonwijken waarvan velen zich de vraag stellen of er geen andere plekken hiervoor beschikbaar konden worden gesteld. Je zult maar jaren in  de Anamoestraat wonen; jaren genieten van een vrij uitzicht en genieten van de koele wind uit de Atlantische Oceaan in de middaguren, om dan geconfronteerd te worden met bouwwerkzaamheden van weer zo’n bedrijf dat – alle regels aan zijn laars lappende- weer zo’n mastodont pal voor je deur neerzet.  

Terecht stelt de heer Van der San dat het niet anders kan, dat er hier sprake is geweest van omkoping van hoge bestuursambtenaren. Dit gegeven valt feitelijk onder een misdrijf en zou hard dienen te worden opgetreden tegen de dc van Paramaribo-Noordoost en andere functionarissen bij OW (van dit ministerie is al decennia lang bekend dat zij een bolwerk is van corruptie en andere bestuurlijke misdrijven). 

De 'verklaring van geen bezwaar van 17 oktober 2019' verstrekt door de dc van Paramaribo-Noordoost roept enkele vragen op:

Onder welke omstandigheden zou de dc geneigd zijn om toevlucht  tot omkoperij (corruptie) te nemen.

Van der San geeft het antwoord in zijn schrijven van 3 maart in Starnieuws.  Geparafraseerd:

a. voor de Chinese onderneming staan grote belangen op het spel (expansie)

b. de dc wordt door de andere partij als machtig of als beslissend gezien;

c. de dc en anderen bij dit spel kunnen niet effectief worden gecontroleerd (ons kent ons)

d. de onderneming als partij stelt zich onverschillig op; niet-begrijpend (of willen begrijpen) of zelfs vijandig tegenover de wettelijke regels van het land  en zoekt naar een 'praktische oplossing'.

In deze case zien wij dat de belangen van de Chinese onderneming groot te noemen zijn. Zonder pretentie van volledigheid kan worden gewezen op het verlenen van hand-en-spandiensten, bouwvergunningen, de aanbesteding van werkvergunningen aan de eigen mensen, grondzaken  e.d.

Daarnaast kan het voor het plegen en afschermen van bepaalde criminele activiteiten van belang zijn een ruilverhouding met toezichthouders(..) of opsporingsambtenaren aan te gaan. Omdat de onderneming in kwestie weet dat het geen succes zou hebben bij het legaal aanvragen van een bouwvergunning in de wijk Anamoestraat, is zij naar alle waarschijnlijkheid overgegaan tot het omkopen van de betreffende ambtenaren  bij de genoemde ministeries. Het kon ook niet anders. Ditzelfde beeld zien wij  in veel Afrikaanse landen, landen in de Caricom  en in het Stille Zuidzee gebied.

Deze zaak wil ik bijkans onderbrengen onder de noemer ‘georganiseerde criminaliteit’: Bestuurlijke corruptie is een kenmerk van georganiseerde criminaliteit. Een sterkte relatie tussen de georganiseerde criminaliteit en corrupte overheidsambtenaren is duidelijk gebleken (en niet alleen in deze kwestie). DNA is nu aan zet om vragen te stellen en of op te treden. 

Rol van de rechter   

In dit geval had de betreffende rechter de moed moeten opbrengen om zich persoonlijk ter plaatse te oriënteren (werkbezoek om in de woorden van Van der San te blijven) op de ontstane situatie (in de moderne rechtspraak zien wij dit veelvuldig gebeuren). Koos deze rechter voor de weg van de minste weerstand? Blijkbaar schijnt er in de opleiding tot rechter prioriteiten en technieken aangeleerd te worden, die ertoe leiden dat zij hun eigen waarden en morele zingeving, identiteit en zelfvertrouwen veronachtzamen  en cynisme creëren. Deze negatieve effecten worden veroorzaakt door elementen in de juridische opleiding die op de student controlerend inwerken en zijn/haar autonomie negeren.

De opleiding tot rechter in Suriname is minder technisch dan bijvoorbeeld aan een Amerikaanse Law School. Waarom zou de Juridische Faculteit op de AdeKUS niet een Magistratenopleiding aanbieden? De academische openheid staat voor kwaliteit. Meer dan de RAIO -opleiding, een instituut dat alleen binnen de inner circle rekruteert(...).