De functionele uitdaging van het onderwijs
03 Jan 2021, 18:50
foto
Hortence Promes


INGEZONDEN

Het Surinaams onderwijs is na de grote vakantie, volgens de geluiden uit het veld, redelijk goed van start gegaan. Tot bij de start van de Kerstvakantie is wel duidelijk geweest dat de rol van onderwijs in het opstuwen van het virus in de maatschappij beperkt is. Dit wijst erop dat onderwijs niet zo zeer de motor is van de epidemie, in grote mate doordat er effectieve maatregelen worden genomen. Dit alles neemt niet weg dat het begrijpelijk is dat de overheid in deze turbulente periode ervoor kiest de scholen langer gesloten te houden. Na deze eerste periode is het van belang een reflectie op het wezen en de functie van de school te plegen. Niet alleen als instituut maar ook als fysieke plaats voor gezamenlijk leren.

Terwijl we erkennen hoe waardevol het is om met elkaar naar school te gaan of te studeren beseffen we dat het interactievraagstuk als basiselement van onderwijs ter discussie ligt. Interactie in het onderwijs ziet er sinds de Covid-19 pandemie anders uit dan voorheen. In veel gevallen worden nieuwe leeromgevingen ontwikkeld, vindt interactie digitaal plaats en krijgen beoordelingen een andere vorm op het gebied van digitale didactiek, en media. Het is een uitdaging om vanuit dit vraagstuk in de huidige pandemie, de balans tussen de drie functies van onderwijs voor ogen te houden m.n.: de kwalificatie, socialisatie en persoonsvormende functie. Vanuit de wetenschappelijke benadering kunnen deze functies als volgt vertaald worden:

Kwalificatie functie
Kwalificatie is dan 'het aanleren van kennis, vaardigheden en begrip en het bijbrengen van vaardigheden om te kunnen oordelen en onderscheiden' en om later in staat te zijn 'iets' kwalificerends te kunnen doen. Dat 'iets' is dan heel specifiek, zoals de kwalificatie voor een beroep, of meer algemeen 'gekwalificeerd raken om in een complexe, multiculturele samenleving te kunnen leven'. Vanuit dit gezichtspunt bezien draagt het onderwijs bij aan de voorbereiding op werk en arbeid en daarmee aan de economische ontwikkeling en groei van de samenleving.

Socialisatie functie
Hierbij gaat het er om dat jongeren onderdeel worden van tradities en praktijk. We denken daarbij aan het leren participeren in een community en het ontwikkelen van waarden en houdingen die nodig zijn voor maatschappelijk functioneren. Als kinderen en jongeren niet naar school kunnen, valt niet alleen de educatieve functie weg. Ze missen daardoor ook het sociale contact met hun klasgenoten en het onderdak dat de school in verschillende opzichten biedt.

Persoonsvormende functie
Deze functie is gericht op de persoonlijke ontwikkeling van de lerende. Deze vormende functie wordt beïnvloed door de mogelijkheden die de school kinderen en jongeren biedt voor het ontwikkelen van hun identiteit, het ontdekken van de persoon die ze willen zijn en de rol die ze in de samenleving willen spelen. Eigenwaarde en geloof in waartoe ze zelf instaat zijn kunnen mede op school worden ontwikkeld.

Op dit moment voeren scholen een bepaald beleid om de leeromgeving veilig te houden. Ze passen lesroosters aan, splitsen klassen in kleinere groepen en zorgen ervoor dat niet alle leerlingen tegelijk pauze hebben. Een pasklaar antwoord voor het overeind houden van de verschillende essentiële functies van het onderwijs is er niet en ligt het risico om veelal aan kwalificatie te werken in het onderwijs. Dit geschiedt bijvoorbeeld doordat een eenzijdige nadruk wordt gelegd op het laten uitvoeren van opdrachten.

Toch is het is voor de ontwikkelingskansen van kinderen van groot belang om na te denken over strategieën die in tijden als deze mogelijkheden bieden om de genoemde functies zo goed mogelijk in balans te houden. Inzetten op interactie kan helpen om ook aan socialisatie en persoonsvorming aandacht te geven. Tegelijkertijd worden onderwijsgevenden geconfronteerd met de uitdaging dat op zoek moet worden gegaan naar mogelijkheden om ook minder meetbare, maar wel merkbare, kwaliteiten van leerlingen die te maken hebben met creativiteit, kritisch denken of sociale vaardigheden op een zinvolle en passende manier te waarderen. De mate waarin zij er in slagen vorm te geven aan deze functionele uitdaging zal bepalend zijn voor onderwijs kwaliteit in en na Covid-19-tijd.

Hortence Promes MEd
Pedagoog & Onderwijskundige

Advertenties

Thursday 28 March
Wednesday 27 March
Tuesday 26 March