Martelaren zijn medemensen die, vaak na gemarteld te zijn, zijn vermoord vanwege hun idealen. De 15 martelaren van 8 december 1982 hebben de hoogste prijs betaald voor een Suriname waarin de Surinamers – in vrijheid – de rechtsorde, bestuursvorm en leiders, zonder inmenging van buitenaf, mogen kiezen. Zij waren critici van de militaire dictatuur, die gewelddadig de Surinamers van hun zelfbeschikkingsrecht had beroofd. Deze advocaten, journalisten, vakbondsleiders, ondernemers, universiteitsdocenten en militairen werden zonder vorm van proces fysiek en psychisch gefolterd en volgens de toenmalige bevelhebber - die in het novembervonnis van 2019 schuldig aan de decembermoorden werd bevonden - 'op de vlucht neergeschoten.’

Vrije verkiezingen afgeschaft
De slachting van Bastion Veere was vooraf gegaan door een 'revo' lastercampagne van staatswege, die het democratische volksprotest als een product van 'de CIA' en 'het imperialisme' moest voorstellen. De dictatuur nodigde Cubaanse regime-ideologen uit zich, met hun paranoïde complottheorieën, te mengen in onze binnenlandse aangelegenheden. In de kazernes mochten zij de geesten van Surinaamse militairen rijp maken voor het opnemen van de wapens tegen de eigen bevolking. De decembermoorden en -folteringen, de gewelddadige ontvoeringen en het in brand schieten van media- en vakbondsgebouwen, waren geen incident of spontane eruptie van - 37 jaren na dato - gefabriceerde ‘onderliggende psychologische factoren'.

De moorden en folteringen waren zoals de vooraanstaande Zuid-Afrikaanse hoogleraar John Dugard, als Amicus Curiae van het Amsterdams Gerechtshof, in 2000, had geconcludeerd, misdrijven tegen de menselijkheid. De daders hadden zich het recht aangematigd willekeurig over leven en dood te kunnen beslissen. Hun oogmerk was door systematische, discriminatoire vervolging en ontrechting, de voorhoede van de brede volksbeweging voor recht en democratie te liquideren en de bevolking definitief angst in te boezemen. De universiteit werd gesloten, alle media werden verboden of onder censuur geplaatst, het land werd gemilitariseerd. In haar regeringsverklaring van 1 mei 1983 schafte de dictatuur algemene en vrije verkiezingen af! 8 december 1982 markeerde internationale misdrijven op Surinaams grondgebied, georkestreerd als bloedige staatsgreep, met als doel de vestiging van een totalitaire staat, waarin de samenleving onderworpen zou zijn aan de grillen van de zelfbenoemde 'Leider van de Revolutie.’

‘Loose canon'
Bij 45 jaar Srefidensi hield sociaal-democraat en oud-minister Jan Pronk, in Amsterdam zijn lezing, waarin hij de staatsgreep van 25 februari duidde als daad van willekeur. Het ging ‘verre van goed' in de eerste jaren na 25 november 1975, maar er bestond een democratische rechtsorde en de Surinamers konden via democratische verkiezingen op vreedzame wijze verandering bewerkstelligen. Dat recht werd hen door de militaire coup ontnomen. Volgens Pronk was de coup niet onvermijdelijk, maar ‘een incident, met catastrofale gevolgen'. Pronk: ' Het werd veroorzaakt door twee personen: Bouterse en Valk. Zonder Valk geen Bouterse, zonder Bouterse geen 8 decembermoorden.’ Pronk was openhartig: ‘We moeten erkennen: Nederland heeft een kwalijke rol gespeeld. De benoeming van Valk als militaire attaché in Paramaribo was een grote fout. Valk was een loose canon en ging ongecontroleerd zijn gang'.

De voormalige minister van Ontwikkelingssamenwerking toonde, gedocumenteerd aan dat het bij de omstreden geheimhouding van Suriname-stukken tot 2060, gaat om stukken over de 25 februari putsch. De geheime stukken kunnen volgens Pronk grotere Haagse betrokkenheid bij de coup van 25 februari bevestigen of ontkennen. Volkenrechtelijk echter maakt het ter bevestiging van de vraag naar inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van Suriname door Nederland, niet uit of Valk in zijn putschische activiteiten vanuit Den Haag werd aangestuurd of als loose canon handelde. Als hoofd van de Nederlandse militaire missie in Paramaribo, vertegenwoordigde hij het Koninkrijk der Nederlanden. Den Haag was volkenrechtelijk aansprakelijk voor zijn daden.

En wat nu al boven elke twijfel verheven staat, is dat de bloedige staatsgreep naast het omverwerpen van de gekozen regering en democratische rechtsorde, een flagrante schending van de nationale soevereiniteit betekende. Dat de hoofdputschist de martelaren van 8 december 1982 met oncontroleerbare verzinsels en ongeloofwaardig haperende getuigenissen, lasterlijk ervan beschuldigt 'bruggenhoofd' geweest  te zijn voor 'een invasie', is dan ook niets anders dan de dief die roept: ' Houdt de dief!’. De decembermoordenaars deden bij geen van hun slachtoffers huiszoeking. Zij wisten dat zij onschuldig waren! Sterker, als onderdeel van hun desinformatie campagne dwongen zij André Kamperveen en Jozef Slagveer door foltering, valse zelfbeschuldigingen voor te lezen. Videobeelden demonstreerden tijdens de waarheidsvinding in het decembermoorden strafproces, dat Bouterse  persoonlijk bij deze bedrieglijke, lafhartige en onmenselijke exercitie betrokken was!

Contempt of court
Op de graven van de slachtoffers staat 9 december 1982 als sterftedatum, terwijl uit alle bewijsmateriaal en ooggetuigenissen is gebleken dat de vijftien mannen op 8 december 1982 al waren doodgeschoten. Waarom loog de dictatuur ook over hun sterftedatum? Bouterse kwam met een valse alibi voor de nacht van 8 op 9 december 1982 op de proppen, alsof de moorden toen hadden plaatsgevonden. Deze en andere leugens demonstreerden zijn contempt of court. Die minachting voor de rechterlijke macht bleek ook uit zijn jarenlang schuldbewust dokken voor de rechtszittingen, zijn zelfamnestiewet, zijn lasterlijk beschuldigen van de rechterlijke macht een 'verlengstuk' van Nederland te zijn en het decembermoorden strafproces factfree te bestempelen als ‘politiek proces'.  Zijn empathieloze hoogmoed toonde het volkomen gebrek aan spijt en/of berouw. Zijn karikaturaal  aanroepen van Fidel Castro - ' de geschiedenis zal mij vrijspreken' – demonstreerde zijn waanwereld. De geschiedenis had immers allang geoordeeld. Lees de geschiedenisboeken er maar op na. Daarin worden niet de daders, maar de 15 martelaren vrijgesproken.