Het stof is neergedwarreld, de vredespijp is gerookt. Tijd voor een korte terugblik op de karikatuur van de vp met een apenstaartje - Dagblad Suriname (DBS), 26-08-2020. De gespreide staart van een pauw zou geen rel hebben veroorzaakt, maar door @penstaartje Brunswijk werd Suriname binnen enkele uren heel even Noord-Korea.

De Surinaamse Vereniging van Journalisten was diep geschokt, de Winkeliers en Ondernemers Vereniging Suriname besloot onmiddellijk Dagblad Suriname niet meer te verkopen, de ABOP en Pertjajah Luhur besloten acuut Rapar Broadcasting Network, waar DBS onderdeel van is, te boycotten en de president boog onmiddellijk en keurde de cartoon ‘ernstig en resoluut’ af. De morele tamtam was luider dan de intelligentie. Geen debat over de grenzen van fatsoen, esthetische irritatie, vrijheid van meningsuiting, racisme of zelfs een toetsing bij de rechter of er sprake was van laster, maar directe excommunicatie. Ongelooflijk intimiderend allemaal.

De cartoonist en de krant werden geknuppeld met het woord ‘racisme’, terwijl racisme niet was bewezen. De intimidatie leidde tot een overreactie van de krant. Ze moeten zich daar een aap zijn geschrokken. De cartoon 'Fawaka' en de cartoonist verdwenen onmiddellijk en de directeur verontschuldigde zich publiekelijk. Een paar dagen later gingen de directeur en cartoonist naar de beledigde heilige om hun zonde te belijden en vergiffenis te vragen. De ijdele vp gaf hun absolutie en de censuur werd opgeheven.

Het had eerlijk gezegd iets kluchtigs: terwijl de vicepresident zijn familie in rvc’s en andere organisaties plaatste, werd er hyperbeleefd gesproken over een onhandige apenstaart in een spotprent. Het is niet bekend of de cartoonist de vp er op heeft gewezen dat zijn spotprent niet ging over alle mensen die op hem lijken, maar dat het een commentaar was op specifiek gedrag van een persoon, de vp - een vp die eerst denkt aan zijn ego en familie en dan aan het land.

In een vraaggesprek heeft de cartoonist de bedoeling van de spotprent uitgelegd. Het is een karikatuur van een vp die zo apetrots en dolblij is met zijn aanspreektitels ‘zijne excellentie’ en ‘vicepresident‘. De cartoonist heeft de trots van de vp op de korrel genomen.

Is de cartoonist een racist? Heeft hij zich schuldig gemaakt aan een ‘hate crime’? De vraag stellen is hem beantwoorden. De cartoonist heeft zoals gezegd het gedrag van een persoon bekritiseerd, niet het ras van de persoon. Maar daar is het wel naar toe gebracht. De term racisme is hier erg losjes gebruikt. Van de cartoonist is niet bekend dat hij ooit opvattingen heeft gebezigd dat mensen met een bepaalde huidskleur beter zouden zijn dan mensen met een andere kleur of dat er onderscheid gemaakt moet worden op grond van huidskleur. Het lijkt erop dat hij vals is beschuldigd, en een valse beschuldiging van racisme is ook erg beledigend. Een echte racist zal niet zo’n spotprent maken, die weet zijn daden beter te verbergen.

De cartoon is politiek misbruikt, door zowel de ABOP als de NDP. Rancune en opportunisme hebben mogelijk een rol gespeeld. De NDP gebruikte in haar onlinemeeting de cartoon als een wapen om de krant en zijn directeur een klap te geven. Maar echte racisten gaan subtieler te werk. Zij verstoten een ambitieuze marron uit hun partij, zodat die geen voorzitter van de NDP kan worden, althans zo wordt gefluisterd.

Suriname is een gezegend land waar alle kinderen samen in het zand spelen en niet per kleur apart. Het klassieke wit-op-zwart racisme komt niet voor in Suriname, maar een zachte vorm van racisme is er wel. De etnische groepen hebben onderling negatieve vooroordelen (lui, gierig, onbetrouwbaar), en voor verkiezingen hoor je ‘koelie no mag tron president’ en ‘blaka mang no moes stem tap koelie.’ Maar ras is niet de enige oorzaak van zulke spanningen, rancune en wantrouwen spelen ook een rol.

De achterstand van sommige groepen kan het gevolg zijn van vooroordelen en discriminatie. Maar ook al zou je alle vooroordelen en discriminatie weghalen, dan nog zou er ongelijkheid zijn. Want het verschil tussen groepen heeft ook te maken met inspanning en moeite doen of het gebrek eraan.

De verontwaardiging van de ABOP over de spotprent was een beetje hypocriet. De partij heeft ook een kleurprobleem: het is een partij van marrons. En consistent in haar politiek zijn nepotisme en cliëntelisme. ‘All animals are equal, but some animals are more equal than others’. Dit past ook bij de ABOP. Er is de neiging om alles te willen hebben. Tja, dan kan je wel voor aap komen te staan.