Mijlpaal: Afrika vrij verklaard van wilde polio
25 Aug 2020, 22:08
foto
Polio kan alleen worden voorkomen door immunisatie. (Foto: AFP)


Afrika is door de onafhankelijke instantie, de Africa Regional Certification Commission, vrij verklaard van wilde polio. Polio treft meestal kinderen onder de vijf jaar, wat soms leidt tot onomkeerbare verlamming. De dood kan optreden wanneer de ademhalingsspieren worden aangetast.

Vijfentwintig jaar geleden raakten duizenden kinderen in Afrika verlamd door het virus. De ziekte komt nu alleen nog voor in Afghanistan en Pakistan. Er is geen remedie, maar het poliovaccin beschermt kinderen voor het leven.

Nigeria is het laatste Afrikaanse land dat vrij is verklaard van wilde polio, nadat het minder dan tien jaar geleden verantwoordelijk was voor meer dan de helft van alle gevallen wereldwijd. De vaccinatiecampagne in Nigeria omvatte een enorme inspanning om afgelegen en gevaarlijke plaatsen te bereiken die werden bedreigd door militant geweld. Daarbij zijn ook enkele gezondheidswerkers om het leven gekomen.

Polio uitgeroeid?
Polio is een virus dat zich van persoon tot persoon verspreidt, meestal via besmet water. Het kan tot verlamming leiden door het zenuwstelsel aan te vallen. Twee van de drie stammen van het wilde poliovirus zijn wereldwijd uitgeroeid. Dinsdag is Afrika vrij verklaard van de laatst overgebleven stam van het wilde poliovirus. Inmiddels is meer dan 95% van de Afrikaanse bevolking ingeënt. Dit was één van de voorwaarden die de Africa Regional Certification Commission stelde voordat ze het continent vrij verklaarde van wilde polio.
 
Nu is alleen het van het vaccin afkomstige poliovirus nog in Afrika, met 177 gevallen die dit jaar zijn geïdentificeerd. Dit is een zeldzame vorm van het virus dat muteert uit het orale poliovaccin en zich vervolgens kan verspreiden naar ondergeïmmuniseerde gemeenschappen.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft een aantal van deze gevallen geïdentificeerd in Nigeria, de Democratische Republiek Congo, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Angola.

Eliminatie wilde polio
Een vaccin dat in 1952 door dr. Jonas Salk was ontwikkeld, gaf hoop dat kinderen tegen de ziekte konden worden beschermd. In 1961 was Albert Sabin de pionier van het orale poliovaccin dat in de meeste nationale immunisatieprogramma's over de hele wereld is gebruikt.

In 1996 verlamde het poliovirus meer dan 75.000 kinderen op het hele continent, elk land werd getroffen. Dat jaar lanceerde Nelson Mandela het "Kick Polio Out of Africa" programma, dat miljoenen gezondheidswerkers mobiliseerde die van dorp tot dorp gingen om vaccins met de hand af te leveren. Het werd gesteund door een coalitie van groepen, waaronder Rotary International, die vanaf de jaren tachtig het voortouw had genomen bij de poliovaccinatie. Sinds 1996 zijn miljarden orale poliovaccins verstrekt, waarmee naar schatting 1,8 miljoen gevallen van het wilde poliovirus zijn voorkomen.

Uitdagingen
De laatste gemeenschappen die het risico lopen op polio, leven op enkele van de meest gecompliceerde plaatsen om immunisatiecampagnes te houden. Nigeria is het laatste land in Afrika dat melding heeft gemaakt van een geval van wilde polio - in de deelstaat Borno in het afgelegen noordoosten van Nigeria, en het epicentrum van de Boko Haram-opstand in 2016.

Destijds was het een frustrerende tegenslag, aangezien het land enorme vooruitgang had geboekt en twee jaar lang geen gevallen had geïdentificeerd. Buiten Nigeria was in 2014 de laatste plaats waar polio werd gezien in de regio Puntland in Somalië.

Het conflict met de islamitische militante groep Boko Haram heeft het bijzonder moeilijk gemaakt om delen van Nigeria te bereiken, met name de staat Borno. Meer dan twee miljoen mensen zijn door de gevechten op de vlucht geslagen. Frontlijnwerkers, waarvan 95% vrouwen, slaagden erin om per boot door conflictgebieden zoals het Tsjaadmeer te navigeren en vaccins af te leveren aan afgelegen gemeenschappen.

Ook wijdverspreide geruchten en verkeerde informatie over het vaccin hebben de immunisatie-inspanningen vertraagd.
In 2003 schortten Kano en een aantal andere noordelijke staten de vaccinaties op na berichten van religieuze moslimleiders dat het vaccin besmet was met een middel tegen vruchtbaarheid als onderdeel van een Amerikaans complot om moslimvrouwen onvruchtbaar te maken. Laboratoriumtests door Nigeriaanse wetenschappers hebben de beschuldigingen afgewezen.

De vaccinatiecampagnes werden het volgende jaar hervat, maar de geruchten hielden aan. In 2013 werden negen vrouwelijke polio-vaccinators gedood bij twee schietpartijen die vermoedelijk door Boko Haram waren gepleegd in gezondheidscentra in Kano. Het heeft tientallen jaren geduurd om uitroeiing te bereiken en de argwaan rond het vaccin te overwinnen.

Het winnen van het vertrouwen van gemeenschappen was de sleutel. Misbahu Lawan Didi, voorzitter van de Nigerian Polio Survivors Association, zegt dat de rol van overlevenden cruciaal is geweest om mensen te overtuigen de campagne te accepteren. Misbahu Lawan Didi heeft hard gewerkt om sceptische ouders te overtuigen om hun kinderen het vaccin te geven. "Velen wezen het poliovaccin af, maar ze zien hoeveel moeite we hebben om ze te bereiken, soms over grote afstanden kruipend, om met ze te praten. We vragen ze: 'Vind je het niet belangrijk dat je je kind beschermt om niet te worden zoals wij?'"

Misbahu Lawan Didi, voorzitter van de Nigerian Polio Survivors Association, heeft hard gewerkt om sceptische ouders te overtuigen om hun kinderen het vaccin te geven.

Van polio-overlevenden tot traditionele en religieuze leiders, onderwijzers, ouders, vrijwilligers en gezondheidswerkers, er ontwikkelde zich een enorme coalitie om polio te verslaan. Samen reisden ze naar afgelegen gemeenschappen om kinderen te immuniseren.

Polio, of poliomyelitis, treft vooral kinderen onder de vijf jaar. De eerste symptomen zijn koorts, vermoeidheid, hoofdpijn, braken, stijfheid van de nek en pijn in de ledematen. Het dringt ook het zenuwstelsel binnen en kan binnen enkele uren totale verlamming veroorzaken. Eén op de 200 infecties leidt tot onomkeerbare verlamming. Onder degenen die verlamd zijn, sterft 5% tot 10% van de mensen als hun ademhalingsspieren geïmmobiliseerd raken.

Polio kan gemakkelijk worden geïmporteerd in een land dat poliovrij is en van daaruit kan het zich snel verspreiden onder ondergeïmmuniseerde bevolkingsgroepen. Dit gebeurde in Angola, dat ondanks decennia van burgeroorlog polio in 2001 versloeg. Het land bleef vier jaar vrij van polio tot 2005, toen men dacht dat een aantal gevallen van buiten het land waren binnengebracht.

De WHO zegt dat het belangrijk is dat landen waakzaam blijven en zelfgenoegzaamheid vermijden totdat er wereldwijde uitroeiing is. Als ze hun verdediging laten zakken door niet te vaccineren, kan wilde polio zich weer snel verspreiden.
Om alle soorten polio uit te bannen, met inbegrip van polio afkomstig van vaccins, zullen naast bewaking ook vaccinatie-inspanningen moeten worden voortgezet om kinderen te beschermen tegen verlamming door de ziekte in de toekomst.

Advertenties

Friday 19 April
Thursday 18 April
Wednesday 17 April