Bij het aantreden van een nieuwe Amerikaanse president ontvangt hij vrijwel direct de verplichte standaardbrief van alle Amerikaanse ambassadeurs met de lapidaire regel In keeping with established custom, I hereby tender my resignation as Ambassador..., to become effective at your pleasure. 

Er bestaat weinig twijfel dat het ontslag van de politiek benoemde ambassadeurs onmiddellijk zal worden geaccepteerd. Zij die in het algemeen carrièrediplomaten worden genoemd, blijven op hun post of worden na afloop van hun termijn overgeplaatst.

 

De nieuwe president zal zoals gebruikelijk nieuwe ambassadeurs benoemen voor de posten, die altijd politiek ingevuld worden, met name, Londen, Moskou, Parijs, Tokio en Beijing. Van belang is op te merken dat Moskou en Londen niet anders verwachten dan, dat daar politiek benoemde ambassadeurs geplaatst zullen worden. De Russen hebben namelijk geen vertrouwen in carrièrediplomaten, zij worden als hidebound (kleingeestig en bekrompen) beschouwd, terwijl het Verenigd Koninkrijk hen als too amenable (te plooibaar, gedwee of meegaand) beschouwt. Echter, er zijn ook landen, zoals Canada en Luxemburg, die geen prijs stellen op politiek benoemde diplomaten.

Hoewel met het aantreden van de nieuwe president een substantiële personeelswisseling van vele hoge functies plaatsvindt, hoeft niet verwacht te worden, dat op het stuk van het buitenlandse beleid grote verschuivingen  plaatsvinden. Er vindt nooit een draai van 180 graden plaats, omdat tussen de Democraten en Republikeinen een basis verstandhouding bestaat, dat het buitenlands beleid geen geschikt onderwerp is voor politieke verschillen. Naar het buitenland toe is de bodemlijn redenering van de Amerikaanse politieke partijen, dat wat hen verenigt groter is dan wat hen verdeelt.

Accentverschillen zijn er wel; zo legde president Woodrow Wilson meer de nadruk op het zelfbeschikkingsrecht, president Richard Nixon op realpolitik en dominantie van het pragmatisme, president Jimmy Carter op mensenrechten, vader en zoon Bush demonstreerden de Amerikaanse militaire macht, Obama benadrukte diplomatie, multilateralisme en intensieve samenwerking met de internationale gemeenschap, terwijl Trump veel van de Amerikaanse sympathie aan het verspelen is, onder meer, door het terugtrekken van de VS uit internationale instituten. Maar welke Amerikaanse president ook aan de macht is het Amerikaans adagium blijft onverkort: America has no permanent friends or enemies, only permanent interests. 

Het systeem van terugroepen van een Amerikaanse ambassadeur is onderdeel van een transparant en geaccepteerd beleid waarbij alle betrokkenen weten wat hen te wachten staat. De politiek benoemde ambassadeurs keren terug in hun oude job of vinden een nieuwe job. Zij worden via de buitenlandse dienst geen ambtenaar en worden ook niet opgenomen in de groep van de reguliere, professionele diplomaten.

NB. In Amerika wordt de titel Career Ambassador door de president alleen verleend aan ambassadeurs die zich zeer bijzonderlijk hebben onderscheiden. Zij mogen zich voor de rest van hun leven officieel ambassadeur blijven noemen, terwijl deze titel ook beschouwd wordt als het equivalent van een vier/vijf sterren generaal. Enkele namen van Career Ambassadors zijn: William J. Burns; Ryan C. Crocker en Thomas R. Pickering.

Ons land kent niet het systeem dat ambassadeurs bij het aantreden van een nieuwe president hun functie beschikbaar stellen aan het staatshoofd. Het is echter wel gebruikelijk dat de meesten teruggeroepen worden en zich moeten aanmelden op het hoofdkantoor waar zij dan (misschien) te werk gesteld worden, want zij zijn ambtenaren of worden ambtenaar bij het in dienst treden van het ministerie.

Maar dat is vaak genoeg niet het enige wat de teruggeroepen ambassadeur wacht. Omdat in ons land in de afgelopen decennia de buitenlandse dienst bijna volledig verpolitiseerd is, begint voor een teruggeroepen ambassadeur een leven, dat diplomatiek uitgedrukt, verre van aangenaam is. Vanwege een andere politieke kleur worden zij ongeacht hun inzet en prestaties rancuneus en niet respectvol behandeld. Het is zelfs voorgekomen dat aan teruggekeerde ambassadeurs reeds bij het eerste gesprek met de leiding van het ministerie is medegedeeld, dat zij niet aangesproken zullen worden met de titel ambassadeur aangezien zij niet als zodanig erkend worden daar zij benoemd waren door de vorige regering. Ook komt het voor dat zij worden gedegradeerd met hele nare financiële consequenties. Uiteindelijk worden zij thuis gezet i.e. worden zij spookambtenaar.

Dit is een hele trieste ontwikkeling vermits het vak/beroep van ambassadeur een functie is die internationaal hoog aangeschreven staat, en altijd als respectvol wordt beschouwd, niet alleen vanwege de personen die de functie bekleden, maar ook om het aanzien van een land en van zijn diplomatiek korps naar buiten toe. Voor ons land is het uiteindelijk onze visitekaart en feit is ook, dat een Surinaamse ambassadeur gedurende zijn/haar detachering de hoogste vertegenwoordiger is van onze Republiek buiten onze grenzen.

Op de drempel van 45 jaar onafhankelijkheid dient de nieuw aangetreden regering door het ministerie van Buitenlandse Zaken, International Business & Internationale Samenwerking een andere, frisse wind te laten waaien.