Solidariteitsheffing en aanpassing belastingsysteem
10 Aug 2020, 16:28
foto


In verband met de ontredderde toestand waarin de huidige landsfinanciën van Suriname verkeert, is het idee van de solidariteitsheffing als tijdelijke maatregel ter leniging van de nood kennelijk onvoldoende transparant en frequent gecommuniceerd met de relevante actoren in de samenleving. Dit heeft zich gemanifesteerd (en doet dat nog steeds) in onbegrip en onzekerheid over de verwachte terugval van het netto inkomen van de meest kwetsbare doelgroep van laagst betaalde werknemers (arbeiders en ambtenaren ) en sociaal zwakkeren vallend onder het tarief van de lagere belastingschijf.

Dit onbegrip leidt tot ongefundeerde kritiek en stemmingmakerij (met de nodige retoriek over aangedragen alternatieven) en doet geen recht aan de beoogde effecten van het pakket aan maatregelen (behorend bij deze voorgenomen solidariteitsheffing) voor de genoemde doelgroep. Het ligt dus aan de autoriteiten om aan deze onzekerheid snel een eind te maken.

Correctiemechanismen
Bij de presentatie van de solidariteitsheffing door de huidige minister van Financiën is aangegeven dat de (tijdelijke) verhoging van het belastingtarief gepaard zal gaan met een (samenhangend) pakket aan maatregelen, zodanig dat de kwetsbare doelgroep van de laagste inkomensklasse/sociaal zwakkeren niet getroffen zullen worden door een verzwaring van fiscale lasten en dat zelfs sprake zou kunnen zijn van enige compensatie van het verlies aan koopkracht. De onderbelichting en het ontbreken van een simpele uitleg over de inhoud, samenhang en de werking van dit pakket bij de heffing brengt het genoemde onbegrip en de onzekerheid teweeg.

Vermoedelijk houdt dit pakket een verhoging in van de inkomensafhankelijke algemene heffingskorting waarbij deze verstrekte belastingkorting oploopt (en dus de berekende belasting lager of nihil wordt of zelfs van een belastingteruggaaf sprake zal zijn) naarmate het inkomen lager is, terwijl deze heffingskorting afneemt tot nul naarmate het inkomen hoger wordt.

Indien deze korting onvoldoende soelaas biedt kunnen ook de niet-inkomens afhankelijke heffingskortingen, waarbij de persoonlijke situatie van de belastingplichtige in aanmerking wordt genomen (aantal minderjarige inwonende kinderen,  de leeftijd/ouderen, lichamelijke beperking etc.), forfaitair worden toegepast. De effecten van de tariefsverhoging worden hierdoor, rekening houdend met genoemde persoonlijke situatie van de belastingplichtige, verder gecorrigeerd waardoor  verlichting c.q. eliminatie van de fiscale lasten  bereikt wordt. Een onderdeel van het pakket aan maatregelen zal (vermoedelijk) ook bestaan uit een tijdelijke verstrekking van voedselpakketten aan genoemde kwetsbare groepen in de samenleving. 

Het beoogde doel van dit samenhangende pakket maatregelen is de minimale garantie van de voorziening in de levensbehoeften van de minst draagkrachtigen die op of onder het bestaansminimum (vaststelling  grens van groot belang!) verkeren. Van de door de tariefsverhoging getroffen doelgroep van de lagere inkomensklassen zal met de voorgenomen maatregelen derhalve, indien de wisselkoers en/of prijspeil (redelijk) stabiel blijft, van een achteruitgang van het reële inkomen geen sprake zijn.

De voorgenomen solidariteitsheffing is een tijdelijke, niet-politiek ingegeven fiscale (nood)maatregel ter acute leniging  van de door de omvangrijke corruptie van de afgetreden regering Bouterse/Adhin veroorzaakte begrotingscrisis waarin de Surinaamse economie is beland. Een duurzame regeling van de overheidsinkomsten waarbij ad hoc maatregelen als de onderhavige solidariteitsheffing overbodig zullen zijn, noodzaakt tot een serieuze aanpassing c.q. herziening van het belastingsysteem waarbij de politiek de keuze zal moeten maken welke fundamentele herzieningen of hervormingen wel of niet zullen moeten worden doorgevoerd. Het behoeft geen betoog dat deze hervormingen maatschappelijk (belangenorganisaties) en electoraal moeten worden gedragen. Zo is herziening van onder andere de vermogensbelasting (regeling heffing op bezit van vermogen) een veel gehoorde wens.

Van fundamentele betekenis bij de aanpassing/ hervorming is de dringende regeling van fiscaliteiten waarbij bedrijven/ multinationals (betrokken bij de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen) verplicht worden onderworpen aan milieuheffingen als kosten voor de samenleving.

Urgent en noodzakelijk is ook de fiscale (onder andere ‘kaalpluk’) wetgeving alsmede de instelling van een nationale  fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (naar het voorbeeld van de FIOD in Nederland) met vergaande bevoegdheden  ter voorkoming van belastingontduikingen en andere fiscale fraudes etc.. Conflict of intrests zoals de belastingambtenaar die ook de jaarcijfers en belastingaangiften verzorgt van een of meer bedrijven is ontoelaatbaar, strenge standaarden en selectiecriteria bij aanstelling van het personeel bij de Dienst der Belastingen zijn gewenst.

Last but not least zal hoge prioriteit moeten worden gegeven aan fiscale regelingen die impulsen geven tot het bereiken van een sterke economische groei (o.a. vestigings- en investeringsregelingen) en aan fiscale instrumenten leidend tot een rechtvaardigere inkomensverdeling van de (actieve en inactieve) burgers van Suriname.
 
Drs. Roberto Manniesingh
agam@planet.nl
Advertenties