Covid-19 en de fysiotherapeutische revalidatie in ICU
31 Jul 2020, 23:06
foto


Het is bekend dat patiënten besmet met Covid-19 baat hebben bij een goed herstel- of revalidatie traject. Binnen dit traject speelt de fysiotherapeut een heel belangrijke rol, bij de revalidatiezorg die het liefst zo snel mogelijk moet worden opgestart. Derhalve is een tijdige doorverwijzing vanwege de behandelende medische specialisten noodzakelijk om het herstel van deze groep te optimaliseren. 

Rol van de fysiotherapeut: patiënten met Covid-19 die opgenomen worden op de IC hebben ernstige luchtwegklachten (z.a. hoesten en kortademigheid) en ontwikkelen op de IC daarnaast ook lichamelijke klachten (z.a. ernstige spierzwakte en vermoeidheid). Afhankelijk van het klinische beeld van de patiënt is er een indicatie voor fysiotherapie. De fysiotherapeut speelt in op problematieken rond de ademhaling en ICU-verworven spierzwakte. 

Een voorbeeld van een patiënt bij wie fysiotherapie nodig is, is een patiënt met een verhoogde zuurstofnood die op de IC ligt met een verstoorde longfunctie. Hierbij zal de fysiotherapeut specifieke ademhalingsoefeningen geven om de longfunctie zoveel mogelijk te optimaliseren. Ook is wetenschappelijk aangetoond dat opname in de ICU leidt tot 3% verlies in spierkracht en spiermassa per ligdag. Niet alleen de skeletspieren, maar ook de ademhalingsspieren raken verzwakt. Het vroegtijdig starten van fysiotherapie kan ervoor zorgen dat (adem)spierzwakte en functionele beperkingen geminimaliseerd worden. 

De focus van de fysiotherapeut ligt op het normaliseren van de longfunctie en functioneel herstel. Na ontslag uit het ziekenhuis is een vlotte opvolging van de revalidatie een must. Hierbij moet de huidige status van de patiënt in kaart gebracht worden, zodat er specifieke doelstellingen aan de behandeling gekoppeld kunnen worden. Niet alle Covid-19 patiënten zullen fysiotherapeutische revalidatie nodig hebben. Hoe langer de patiënt op de ICU en aan de mechanische beademing heeft gelegen, hoe groter de impact zal zijn op de longfunctie en het fysiek functioneren, hoe langduriger het revalidatietraject zal zijn. 

Fysiotherapeutische behandelvormen: Afhankelijk van de klachten van de patiënt wordt de therapievorm gekozen. Hierbij dient er rekening te worden gehouden met de mate van aerosolproductie en is er extra voorzichtigheid geboden als de patiënt nog besmettelijk is. Ter verbetering van de ademhaling kunnen specifieke ademhalingsoefeningen geboden worden. Dit is effectief bij het bevorderen van de ventilatie, maar ook bij het vrijmaken van slijmen indien de patiënt niet in staat is zelfstandig slijmen op te hoesten. Verder zijn de ademhalingsoefeningen ook zinvol bij het tegengaan van fibrosering van de longen. 

Bij iemand die een klaplong heeft opgelopen kunnen deze oefeningen ervoor zorgen dat er optimaal longblaasjes worden gerekruteerd en zo de ademhaling bevorderen. Bij patiënten met uitgesproken ademspierzwakte kan tevens specifieke ademspierkrachttraining geboden worden. Naast ademhalingsoefeningen krijgt de patiënt uithoudingstraining, krachttraining en functionele training (het uitvoeren van alledaagse activiteiten) om de ontwikkelde spierzwakte te herstellen. 

Korte en lange termijneffecten: Op korte termijn kunnen wij bij het vroegtijdig starten met activatie van patiënten op de ICU verwachten: 1) een verkorte duur aan de beademingsapparaten 2) sneller functioneel herstel 3) een verbetering van de ademhaling en de zuurstofopname 4) minder ligdagen op de ICU en in het ziekenhuis 5) het voorkomen van perifere en ademspierzwakte. Op lange termijn kunnen wij verwachten: 1) het verbeteren van de functionaliteit 2) een betere kwaliteit van leven 3) een verminderde mortaliteit en 4) verminderde morbiditeit en complicaties. 

Revalidatie in Suriname: De rol van de fysiotherapeut in het revalidatietraject is nog onderbelicht. Middels dit artikel trachten wij meer duidelijkheid te brengen en vooral inzicht te verschaffen wanneer er indicatie is voor fysiotherapie. Het is belangrijk om de covid-19 patiënten een uitgebreide multidisciplinaire revalidatie aan te bieden, zodat zij een zo groot mogelijke kans op herstel hebben. Hiermee kunnen wij samen adequate zorg verlenen aan deze groep. 

M. Bersaoui en J. De Vries, fysiotherapeuten, specialisme hart- & longrevalidatie
Leden Werkgroep Covid-19-Richtlijn van de Surinaamse Vereniging voor Fysiotherapie 

Bronnen
1. Sommers et al. 2015.  Physiotherapy in the intensive care unit: an evidence-based, expert driven, practical statement and rehabilitation recommendations. Clinical Rehabilitation, Vol. 29(11) 1051–1063
2. Gosselink et al. 2008. Physiotherapy for adult patients with critical illness: recommendations of the European Respiratory Society and European Society of Intensive Care Medicine Task Force on Physiotherapy for Critically Ill Patients.  Intensive Care Med (2008) 34:1188–1199 
3. KNGF- standpunt. Fysiotherapie bij patiënten met COVID-19. Aanbevelingen voor fysiotherapie bij patiënten na ontslag uit het ziekenhuis of patiënten die COVID-19 hebben doorgemaakt in de thuissituatie 17 april 2020 (versie 1.0), 3 juni 2020 (versie 2.0)
4. WHO – standpunt. Fysiotherapie management van  COVID-19 patiënten in de acute ziekenhuisomgeving:   Aanbevelingen voor de klinische praktijk ; Versie 1.0 23 maart 2020  Open access: https://www.journals.elsevier.com/journal-of-physiotherapy
5. Verslag van een international adhoc task-force om een op deskundigen gebaseerde mening te ontwikkelen over vroege en korte termijn revalidatie behandeling (na acute ziekenhuisopname) bij COVID-19 overlevenden 3 april 2020. 

Advertenties

Thursday 28 March
Wednesday 27 March
Tuesday 26 March