Reeds vele jaren vieren en herdenken Surinamers van Afrikaanse afkomst, van wie de voorouders op de plantages in de kolonie Suriname hebben gewerkt op 1 juli ‘Keti Koti’. De laatste jaren doen zij dit steeds meer samen met anderen uit onze republiek. Velen hebben er nooit echt bij stilgestaan waarom steeds op 1 juli ‘Keti Koti’ wordt gevierd. 

Ook hebben velen er nooit bij stilgestaan waarom bij de ‘Keti Koti’ herdenkingen nooit het accent wordt gelegd op de datum of het jaar waarop de eerste voorouders van de Surinamers van Afrikaanse afkomst voet aan wal in Suriname hebben gezet en wat deze voorouders in de loop van de tijd allemaal hebben gepresteerd en hebben bijgedragen aan de bouw van onze natie op diverse niveaus en in uiteenlopende sectoren.

Door omstandigheden zal het dit jaar niet mogelijk zijn om 1 juli 2020 als ‘Keti Koti’ dag groots te vieren. Dit maakt het mogelijk om aan de herdenking voor de volle honderd procent aandacht te besteden in de vorm van bezinning, vooral omdat volgens de Nationale Reparatie Commissie Suriname, NRCS op 1 juli niets te vieren valt. 

In een aankondiging van 3 oktober 1862 heeft de toenmalige Gouvernements-Secretaris J.E. Wesenhagen namens de toenmalige Gouverneur Reinhart Frans van Lansberge een mededeling aan de ‘slavenbevolking’ gedaan waarin onder meer het volgende was opgenomen. De proclamatie was overigens namens de toenmalige Nederlandse koning Willem III gedaan:

1. Op 1 juli 1863 zouden de tot slaaf gemaakte Afrikanen, onze voorouders, na eeuwenlange slavernij vrij zijn;

2. De verwachting was opgenomen dat de vrijgemaakten ordelijk en ondergeschikt aan het bestuur hun plichten als vrije mensen zouden voldoen;

3. De vrijgemaakten zouden een billijk loon ontvangen, waarmee zij zichzelf en hun gezinnen zouden kunnen onderhouden.

Dit waren de drie belangrijkste beloften die in de proclamatie waren opgenomen en daarna absoluut niet door de koloniale bestuurders zijn ingelost. In plaats daarvan moesten de meeste vrijgemaakten nog tien jaar tegen een hongerloon en racistische verhoudingen keihard suiker, koffie, katoen, cacao en andere goederen blijven produceren ten bate van de Nederlandse economie. Bovendien is er in de koloniale tijd systematisch genocide op onze voorouders gepleegd. Er is dan ook geen enkele rationale reden om ‘Keti Koti’ te vieren. Naast het feit dat de datum van 1 juli door leden in de Eerste Kamer in Nederland is bepaald, een datum die dus in geen enkel verband staat met de jarenlange strijd die de Afrikanen en hun nazaten hebben gevoerd onder leiding van Ganimet, Baron, Boni, Joli Coeur, Kromantikodjo, Aricon, Kwami, Maandag, Ponja, Joosje, Wierai, Aloekoe, Broos, Araby en vele anderen.

Onze voorouders hebben generaties, zeker vanaf 1630 tot en met 1873, onder mensonterende omstandigheden op plantages gewerkt en hebben in die periode ervoor gezorgd dat er miljarden euro's aan waarde van veelal agrarische grondstoffen naar vooral Amsterdam zijn gestroomd. De zogenaamde planters, die in Suriname nooit ooit een plantje in de grond hebben gestoken, hebben nog voor het einde van de formele afschaffing van de slavernij een compensatie van de Nederlandse regering voor de vrijmaking van de tot slaaf gemaakten ontvangen. In totaal is 9.867.780,00 florijnen aan de houders van tot slaaf gemaakte Afrikanen uitgekeerd, wat neerkomt op een bedrag aan koopkracht van 237.743.031 euro’s. Voor dit bedrag zijn uiteindelijk 32.911 Afrikanen vrijgekocht.

De 32.911 tot slaaf gemaakten die rond 1 juli 1863 zijn geteld hebben geen cent als compensatie, tegemoetkoming of startkapitaal van de Nederlandse regering of van welke derde partij dan ook ontvangen. Zij hebben in tegenstelling tot de contractarbeiders uit Azië die in Suriname zijn gebleven geen grond, geen werktuigen en ook geen startkapitaaltje ontvangen. Zij zijn simpelweg aan hun lot overgelaten.

Op de VN Internationale Conferentie tegen Racisme, Rassendiscriminatie, Vreemdelingenhaat en Gerelateerde Intolerantie die in Durban Zuid-Afrika in augustus/september 2001 is gehouden, heeft de toenmalige ambassadeur, Wim Udenhout namens de regering opgeroepen tot:’…reparations and compensatory measures are indispensable for acknowledging for past wrongs…. Geen enkele Surinaamse regering daarna heeft een ander standpunt ter zake het vraagstuk van reparaties ingenomen. 

De Nationale Reparatie Commissie Suriname (NRCS) vindt dat de 1 juli herdenking in het kader van de volgende issues zou kunnen staan:

1. Onderzoek naar het feit wanneer de eerste Afrikaan voet op de Surinaamse bodem heeft gezet. Is het nu in 1498 (522 jaar geleden) met de komst van de Spaanse bezetter Alonso de Ojeda, in 1630 (390 jaar geleden) met de komst van de Engelse bezetter Capt. Marshall, 1650 (370 jaar geleden) met de komst van de bezetter Francis Willoughby uit Barbados in verband met de kolonisatie door de Engelsen. De NRCS is er voorstander van dat deze dag wordt herdacht, maar dat ook de dag van de werkelijke collectieve stop van de slavernij, namelijk 1 juli 1873 wordt herdacht;

2. De keuze met draagvlak vanuit de totale Afrikaanse Surinaamse gemeenschap, die als vrijheidsdag kan worden aangemerkt;

3. De collectieve voorbereidingen die in ons land moeten worden gedaan in verband met de excuses en reparaties die de Nederlandse regering en/of de Gemeente Amsterdam en/of de Gemeente Rotterdam op 1 juli 2021 wensen te doen in het kader van het Nederlandse slavernijverleden. Hiervoor zal de NRCS instrumenteel zijn bij de organisatie van een breed nationaal draagvlak in ons land.  

De NRCS maakt op weg naar 1 juli 2020 gebruik van de gelegenheid om haar solidariteit uit te spreken met de nu internationale beweging tegen racisme en geweld, de ‘Black Lives Matter’ beweging. 

De NRCS wenst tot slot de Surinaamse gemeenschap waar ook ter wereld een bezinningsvolle 1 juli toe.