Er is veel commotie ontstaan rondom de nieuwe “Valutawet”. Enkelingen
zijn van mening dat een wet de koers omlaag kan brengen. Verstandigen wijzen op
de ervaringen in de jaren ’80 en in Venezuela waar een vergelijkbare wet was
ingevoerd. Optisch lijkt de wet bedoeld de minder draagkrachtige burger te
helpen. Maar juist die wordt het slachtoffer van de zwarte markt en de alsmaar
stijgende koersen.
Over de economische effecten van de wet zal ik het verder niet hebben.
Die zijn nu al zichtbaar. Wat ik hier wil bespreken is een obscure bepaling in
de wet die elke mensenrechtenactivist zal doen gruwen. Het is nu namelijk
toegestaan dat een ambtenaar van het nieuwe “Valuta Toezichtsorgaan” elke
woning kan betreden en daar valuta in beslag kan nemen. Het enige wat de
Valutawet vereist, is dat de ambtenaar een “redelijk vermoeden” heeft dat er
valuta wordt gewisseld in de woning en dat hij “vergezeld” is van een
hulpofficier (inspecteur van politie).
Invallen in een woning leidt tot huisvredebreuk en is een inbreuk op
een grondrecht. De woning is bij uitstek een plaats van privacy. Het is de plek
waar je je eigendommen bewaard. Elke inbreuk op dit grondrecht is daarom
uitzonderlijk en vereist de nodige zorgvuldigheid. De wet laat daarom alleen
een Rechter-Commissaris (RC) toe je woning te doorzoeken en zaken in beslag te
nemen. Van deze functionaris kan worden aangenomen dat hij zorgvuldig en
verantwoordelijk te werk zal gaan.
De Valutawet gaat nu toestaan dat elke aangewezen ambtenaar van het
toezichtsorgaan een woning mag binnentreden en valuta in beslag kan nemen. Aan
deze ambtenaar zijn geen opleidings- of integriteitseisen gesteld. De minister
van Financiën kan iedereen aanwijzen, bijvoorbeeld ook zijn tuinman. De
minister gaat hiermee op de stoel van de rechterlijke macht zitten.
De burger is hiermee overgelaten aan de grillen van een toevallige
ambtenaar. Het is bekend dat er dagelijks in vele woningen en bedrijven
huis-tuin-keuken valutatransacties plaatsvinden. De tuinman mag nu al deze
woningen en kantoren binnenvallen en de valuta in beslag nemen - zolang hij
maar een “redelijk vermoeden” heeft.
Het is ongeloofwaardig dat de regering met nog twee maanden te gaan
denkt even snel de economie te kunnen repareren met een wet. Waarom was deze
wet dan niet al 58 maanden eerder aangenomen? Er is dus een andere reden om in
de holst van de nacht zo een ingrijpende wet aan te nemen. Saillant detail is
dat de wet zwijgt over wat er met de inbeslaggenomen valuta gaat gebeuren. Dat
zet je toch wel aan het denken.
dr.mr.ir. Viren Ajodhia