Het is duidelijk dat het water bijna tot de lippen is gestegen bij menige Surinamer. De dyeme van 17 februari 2020 op het Onafhankelijkheidsplein was zichtbaar, hoorbaar en voelbaar. De manifestatie mag niet onderschat worden, omdat het vooral mensen waren uit de middenklasse, die van zich lieten horen. Deze groep is in de samenleving niet alleen de drager van waarden en normen, maar ook de steunpilaar van de economie en de democratie. 

Het feit dat de deelnemers op eigen gelegenheid er naartoe kwamen en zelf voor hun voeding zorgden, spreekt voor zich. Op eigen gelegenheid naar een manifestatie gaan, weegt zeker zwaarder dan – al dan niet tegen een vergoeding – naar een manifestatie worden gebracht. Of het vier, vijf of misschien zelfs zes keer zwaarder weegt zou waarschijnlijk Ir. Ronald Assen ons kunnen vertellen. 

Desi Bouterse kreeg een koekje van eigen deeg. In de verschillende toespraken die werden gehouden, werd hij – al dan niet letterlijk – geciteerd: “Don’t push peaceful people too far, tralala verhalen, het is franchepane, slapeloze nachten, het is een volksprotest, un no man moro, tra fasi no de… must gwe, take your bundle and go”.

Interessant was dat deelnemers voor beschutting tegen de zon niet alleen groene en oranje parasols hadden meegenomen, maar ook paarse. 

Het grote succes van deze dag is dat de 'Angst cultuur' verder afbrokkelt. Zonder een blad voor de mond te nemen brachten de sprekers hun boodschap naar voren. Verantwoordelijke regeerders veronachtzamen dit niet, maar trekken hieruit lering. Veronachtzaming of intimidatie van deze groep of delen daarvan betekent het snijden in je eigen vinger. 

Dat een deel van de kasreserve van particulieren banken - die bij de Centrale Bank van Suriname (CBvS) in bewaring was gegeven – verdween is voor velen een brug te ver. Men had niet kunnen bevroeden dat het geld ook op de bank niet veilig was. Dat een bank, die via een programma, scholieren het nut van sparen bijbrengt, zelf aan het lijntje loopt van een overheid waar niet sparen, maar lenen centraal staat.

Ook denk ik dat er een eind moet komen aan het verschijnsel om deskundige c.q. geschoolde mensen als klapstoel of als prullaria te gebruiken. 

De regering heeft in het afgelopen decennium een benoemings- en ontslagbeleid gevoerd waarbij er schijnbaar vanuit gegaan wordt dat deskundigen in ons kleine land voor het oprapen liggen. Dit is niet zo. De minder complimenteuze wijze waarop president Bouterse het benoemen van de oud-bankier Sigmund Proeve tot governor van de CBvS onderbouwde spreekt boekdelen: “Omdat niemand anders bereid was… “. 

Natuurlijk zijn er geschikte kandidaten, maar die zijn niet bereid om onder de huidige constellatie deze eerbare baan te aanvaarden. Nog daar gelaten of de president en de minister van Financiën deze kritische geesten wel zouden willen aanvaarden. Het verspillen van (hoog) geschoold menselijk potentieel is kortzichtig en dwaas. Velen zijn de tel kwijt van het aantal personen dat als minister of als een andere bestuurder in het afgelopen decennium 'versleten' is. 

Onwillekeurig moet ik dan denken aan de legendarische Rufus Nooitmeer.  Tijdens de verkiezingscampagnes in 1987 zei hij vaak: "Den e marki wan leysi, ma den e sa 7 leysi, Wi e marki 7 leysi, ma wi e sa wan leysi”. Bedachtzaam en doortastend beleid dat elke regering siert. 

Vaak denk ik met weemoed terug aan de tijd dat het vanzelfsprekend was dat ministers en andere bestuurders de volle regeerperiode uitzaten. 

Zeker wordt het duo Humphrey Hildenberg en André Telting in deze gemist. Vertrouwenwekkende Integere personen die jarenlang voor monetair en financieel evenwicht hebben gezorgd. Wij konden plannen. De waarde van het geld was voorspelbaar. Hildenberg wordt vaak geroemd, maar in zijn dagen konden politici - ook uit zijn eigen coalitie -  wel zijn bloed drinken vanwege zijn rigide beleid. Politici die - anno 2020 trots publiekelijk 'hun deel' opeisen van het succes van Hildenberg. Een goed beleid, maar misschien spaarde hij teveel.

Conform de grondwet heb ik steeds aangegeven dat de president - als executieve president - in het parlement verantwoording moet afleggen. In september/oktober 2013 heb ik daarover op Starnieuws zelfs een polemiek gevoerd. De president blijft kiezen voor het beleggen van persconferenties. De persontmoeting van 7 februari heeft de president uiteindelijk meer kwaad dan goed gedaan. 

De protestmanifestatie van 17 februari was vooral een dyeme komankandra met de constante oproep 'Stem bewust'. Laten wij hopen op een spoedige operationalisering van deze oproep.

Hans Breeveld