Jaarlijks 9 miljoen botbreuken als gevolg van osteoporose
20 Oct 2019, 08:38
foto
Links een normaal bot. Rechts een voorbeeld van osteoporose.


Osteoporose of botontkalking is een veel voorkomende aandoening. Onder de bevolking ouder dan 50 jaar zal één op de drie vrouwen en één op de vijf mannen een botfractuur oplopen. Aan het begin van de eeuw werden er jaarlijks 9 miljoen botbreuken geregistreerd. Daartoe behoorden 1,6 miljoen heupfracturen, die een ingrijpende belasting betekenen voor patiënten en hun families, en al te vaak resulteren in voortijdige sterfte. Bij ruim 1,4 miljoen personen gaat het om een wervelfractuur. Zij ondergaan rugpijn, lengteverlies en vele andere nadelige effecten op de kwaliteit van hun leven. 

De grootste risicogroep voor osteoporose zijn personen die ouder zijn dan 60 jaar. Zij zullen tijdens de 21e eeuw wereldwijd ook behoren tot een van de grootste bevolkingsgroepen. In 2015 was ongeveer 12 procent van de 7,3 miljard mensen 60 jaar of ouder. Tegen 2050 verwacht de Verenigde Naties dat er meer dan 9,7 miljard mensen op aarde zullen leven, onder wie 2,1 miljard mensen die hun 60e geboortedag zullen hebben herdacht. Hoewel dit heuglijke feit moet worden gevierd, is het ook belangrijk stil te staan bij de impact die deze demografische verschuiving zal hebben op de menselijke beschaving. De prevalentie van chronische aandoeningen die ouderen treffen, staat op het punt aanzienlijk te stijgen en omvat osteoporose, broze botten en botfracturen.

Enorme kosten
De kosten die gepaard gaan met fracturen als gevolg van osteoporose, zijn enorm. Volgens de International Osteoporosis Foundation (IOF) besteedden in 2010 landen van de Europese Unie 37 miljard euro hieraan, terwijl de Verenigde Staten daar in 2015 US $ 20 miljard aan uitgaf. Toch is er volgens de IOF reden voor optimisme. Osteoporose kan namelijk gemakkelijk worden gediagnosticeerd. Bovendien is er over de hele wereld een breed scala aan effectieve behandelingen beschikbaar, waarvan is aangetoond dat ze het risico op heup-, wervel- en andere fragiliteitsfracturen verminderen. Voorts zijn er in veel landen effectieve zorgmodellen ontwikkeld om ervoor te zorgen dat de juiste patiënt op het juiste moment de juiste behandeling krijgt. 

Nog veel te doen
Maar er moet nog veel gebeuren. Niet overal ter wereld zijn diagnose en behandeling gemakkelijk toegankelijk. Bovendien is het publieke bewustzijn over deze aandoening in veel landen nog laag. Dat geldt ook voor Suriname, vindt Kristinadewi Legiman. Als manager van het Medisch Diagnostisch Centrum (MDC) weet zij dat osteoporose ook in Suriname voorkomt. Zo blijkt uit cijfers van de kliniek, dat ongeveer 60% van de mensen die zich op osteoporose laten onderzoeken, deze aandoening heeft of een voorstadium daarvan (osteopenie). Legiman stelt dat de bewustwording over osteoporose weliswaar groeit, maar nog lang niet is wat het wezen moet. Ook internationaal moet de bewustwording beter, vindt de IOF. Jaarlijks wordt op 20 oktober Internationale Osteoporose Dag herdacht, waarbij de organisatie zich richt op het vergroten van het wereldwijde bewustzijn van de preventie, diagnose en behandeling van osteoporose. 

Wat is osteoporose? 
Osteoporose treedt op wanneer botten dun en breekbaar worden. Het resultaat is dat ze gemakkelijk breken, zelfs na een kleine stoot of vallen van stahoogte. Hoewel fracturen in elk deel van het lichaam kunnen voorkomen, treffen ze meestal de polsen, wervelkolom en heupen. Fracturen als gevolg van osteoporose zijn een belangrijke oorzaak van pijn, langdurige invaliditeit en verlies van onafhankelijkheid bij oudere volwassenen, en kan zelfs leiden tot voortijdige sterfte. Osteoporose staat bekend als een stille ziekte omdat, als het niet wordt ontdekt, botverlies vele jaren zonder symptomen kan plaatsvinden totdat er een fractuur optreedt. Echter kan osteoporose vaak worden voorkomen. 

Risicofactoren osteoporose
Risicofactoren voor het ontwikkelen van osteoporose zijn onder meer:
- Een te laag gewicht
- Familiegeschiedenis van de ziekte
- Postmenopauzaal zijn en vooral vroege menopauze hebben gehad
- Abnormale afwezigheid van menstruatie (amenorroe)
- Langdurig gebruik van bepaalde medicijnen, zoals medicijnen tegen lupus, astma, schildkliertekorten en epileptische aanvallen
- Lage calciuminname
- Gebrek aan lichamelijke activiteit
- Roken
- Overmatige alcoholinname.

Verband tussen reumatoïde artritis en osteoporose
Bepaalde ziekten kunnen de kans op osteoporose verhogen. Zo is uit onderzoek gebleken dat personen met reumatoïde artritis een verhoogd risico hebben op botverlies en fracturen. Mensen met reumatoïde artritis lopen om vele redenen een verhoogd risico op osteoporose. Om te beginnen kunnen de glucocorticoïde medicijnen die vaak worden voorgeschreven voor de behandeling van reumatoïde artritis aanzienlijk botverlies veroorzaken. Bovendien kunnen pijn en verlies van gewrichtsfunctie veroorzaakt door de ziekte leiden tot inactiviteit, waardoor het risico op osteoporose verder toeneemt. Studies tonen ook aan dat botverlies bij reumatoïde artritis kan optreden als een direct gevolg van de ziekte. Het botverlies is het meest uitgesproken in gebieden die direct de aangetaste gewrichten omringen. Zorgwekkend is het feit dat vrouwen, een groep die al een verhoogd risico op osteoporose heeft, ook meer kans hebben dan mannen om ook reumatoïde artritis te hebben.

Auto-immuunziekte reumatoïde artritis
Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte, een aandoening waarbij het lichaam zijn eigen gezonde cellen en weefsels aanvalt. Wanneer iemand reumatoïde artritis heeft, raken de membranen rond zijn of haar gewrichten ontstoken en maken ze enzymen vrij die ervoor zorgen dat het omliggende kraakbeen en bot wegslijten. In ernstige gevallen kunnen ook andere weefsels en lichaamsorganen worden aangetast. Personen met reumatoïde artritis ervaren vaak pijn, zwelling en stijfheid in hun gewrichten, vooral die in de handen en voeten. Beweging kan beperkt zijn in de aangetaste gewrichten, waardoor iemands vermogen om zelfs de meest elementaire dagelijkse taken uit te voeren, wordt beperkt. De ziekte komt voor in alle etnische groepen, maar treft twee tot drie keer zoveel vrouwen als mannen. Reumatoïde artritis komt vaker voor bij oudere personen, hoewel de ziekte meestal op middelbare leeftijd begint. Kinderen en jonge volwassenen kunnen ook worden beïnvloed.
Advertenties