De zwarte mensen waren bereid om op afroep aan de zijde van de witte mensen te staan en in zogeheten strafexpedities te trekken naar de bossen, tot in het uiterste zuiden van Suriname aan de bovenloop van de Suriname-, en de Saramaccarivier om de eigen broeders te bestrijden en te vernietigen. De Saamaka hebben stand kunnen houden en hebben op 19 september 1762 in navolging van de Ndjuka vrede afgedwongen van de slavenmaatschappij. De groei en ontwikkeling van de Saamaka binnen hun woongebied, vanaf Mawasi bij Phedra tot het zuidelijk deel van de Surinamerivier, liep gestaag. Er werden leefgemeenschappen gebouwd en economische bedrijvigheid in gang gezet in dorpen die tot het midden van de vorige eeuw ruim 2.000 inwoners telden.

Maar de wellevendheid bij de Saamaka werd in de begin jaren zestig van de vorige eeuw eensklaps getroffen door het welvaartsexperiment van de Staat Suriname in de bouw van de zogeheten Brokopondo waterkrachtcentrale bij Posu-sula te Afobaka aan de Surinamerivier. De marrons in dit dichtstbevolkte gebied werden niet gekend noch betrokken bij de planning en de uitvoering van de werkzaamheden en zijn bovenal niet geïnformeerd over de gevolgen van deze stuwdam voor hun verdere leven en welzijn in dat woongebied. Op de vraag van een buitenlandse journalist aan de toenmalige premier Johan Ferrier bij de ondertekening van de Brokopondo Overeenkomst, over de toekomst van de meer dan 6.000 mensen die nu wonen in het gemarkeerde stuwmeergebied, antwoordde hij: “de stuwdam wordt in landsbelang gebouwd dus zullen “die mensen” ook in landsbelang moeten verhuizen”.

Er moest dus voldoende energie, witte steenkool, worden geproduceerd voor de economische bedrijvigheid in het kustgebied, vooral ook om tegemoet te komen aan de behoefte aan energie van buitenlandse ondernemers. Diezelfde toon van Ferrier bleek ook zijn opvolger en premier Johan Adolf Pengel te hebben aangeslagen wanneer hij op 1 februari 1964 weer eens benadrukt “Nu de sluisdeuren dicht zijn, zal het water gaan stijgen, dan zullen “zij” moeten verhuizen”. Protesten tegen deze houding van de Surinaamse regering mochten niet baten. Integendeel werd het radiostation Avros naar aanleiding van de rubriek “Wat de week ons bracht” in het programma van wijlen mr. Eddy Bruma van zaterdag 3 februari, op maandag 5 februari 1964 tot heden gesloten.

Voor de premier Pengel was het stijgende water een machtsmiddel om de mensen tot verhuizen te dwingen. Dit kan gezien worden als een grove schending van mensenrechten. Samenlevingen zijn erdoor uit elkaar gerukt, omdat een deel niet bereid was beneden de stuwdam te gaan wonen. Nota bene in gehuchten waarvan de woning was opgetrokken in onverzaagde planken, plankenhutten, verdeeld in twee vertrekken per gezin, ongeacht de grootte van dat gezin. Deze slachtoffers, de zogeheten transmigranten, raakten in die onvoorbereide transmigratie nota bene verwikkeld in nieuwe sociale en maatschappelijke vraagstukken die hun weerga niet kennen w.o. werkloosheid en urbanisatie.

Het is betreurenswaardig dat de president zijn politieke kruistochten belangrijker vindt dan het bijwonen van deze debatten in DNA. Maar wat het resultaat van deze debatten in DNA ook mag wezen, de nazaten van deze ontheemden zullen deze daad tegenover de marrons, hun voorouders en tegen henzelf, niet in de vergetelheid doen belanden.