In de openbare behandeling in commissieverband van de Wet Notarisambt zijn enkele parlementariërs en de minister van Justitie en Politie van mening dat met het oog op decentralisatie, standplaatsen van notarissen in de districten moeten worden toegewezen. Decentralisatie is zeker toe te juichen, doch dient zorgvuldig te worden bepaald hoe hieraan invulling moet worden gegeven.

In de Wet Notarisambt wordt er een onderscheid gemaakt tussen beroepsnotarissen enerzijds en districtsnotarissen anderzijds. Beroepsnotarissen worden voor het leven (tot hun 65e jaar) benoemd en mogen over geheel Suriname akten passeren. Districtsnotarissen daarentegen worden steeds voor 5 jaar benoemd in één van de districten en mogen uitsluitend akten passeren in het district waarin ze benoemd zijn. In Suriname zijn er sinds 1998 geen districtsnotarissen benoemd. 

In het huidig wetsvoorstel is voorgesteld om de functie van de districtsnotaris af te schaffen. Aan de andere kant wordt vanuit de decentralisatiegedachte gepromoot om beroepsnotarissen een standplaats in de districten toe te wijzen. Dit brengt met zich mee dat de betreffende notaris niet 5 jaar, maar zijn gehele carrière in het betreffende district zal moeten wonen en werken.  Om goed te kunnen functioneren als notaris is het noodzakelijk dat er in een dergelijk district economische activiteiten plaatsvinden waarbij de notariële dienstverlening gevraagd is. Bovendien moeten de noodzakelijke instituten (zoals GLIS, ROGB, de Deviezen-Commissie, KKF, Parket van de Procureur Generaal, het Kantongerecht en de commerciële banken) aanwezig zijn in het betreffende district. Met andere woorden, er is in de districten een adequaat notarieel klimaat nodig voordat de notaris in een dergelijk district kan opereren. Ondanks dat de functie van de districtsnotaris tot op heden bestaat, is er voor zover bekend, met uitzondering van het district Nickerie, nooit gebruik gemaakt van de districtsnotaris. De reden hiervoor is dat het boven beschreven notarieel klimaat, ontbreekt in de overige districten. 

Hoewel de laatste districtsnotaris uit Nickerie vertrokken is, is door het gunstig notarieel klimaat in dit district de notariële dienstverlening niet opgehouden te bestaan. In tegendeel hebben een aantal beroepsnotarissen met standplaats Paramaribo een bijkantoor in Nickerie geopend. Deze tendens is in de laatste jaren ook merkbaar in het district Wanica (Lelydorp). Hieruit blijkt dat bij ontwikkeling van het notarieel klimaat in de districten, de marktwerking de notarissen automatisch beweegt naar de districten toe. 

Het zou onredelijk zijn om geforceerd een notaris een standplaats aan te wijzen voor zijn gehele carrière in een district waar hij zich niet wenst te vestigen en nog minder wanneer een adequaat notarieel klimaat daar ontbreekt. Het is ironisch dat juist de reeds bestaande decentralisatiewetgeving in de vorm van de districtsnotaris wordt afgeschaft, om vervolgens beroepsnotarissen een gedwongen standplaats in de districten aan te wijzen. 

Concluderend is het raadzaam om de activiteit van de notaris in de districten over te laten aan de marktwerking en juist een gunstig notarieel klimaat in de districten te ontwikkelen, zodat de notarissen hierop inspelen en automatisch naar de districten zullen gaan. 

Jack Mohanlal