Drugsbaron 'El Chapo' schuldig bevonden

's Werelds meest beruchte kartelbaas Joaquin 'El Chapo' Guzman, is schuldig bevonden aan de smokkel van tonnen drugs naar de Verenigde Staten (VS). El Chapo rees uit de armoede op het platteland van Mexico op om miljarden dollars te vergaren. Hij heeft een gewelddadige, kleurrijke en decennia lange carrière gehad.

Juryleden van de Amerikaanse federale rechtbank in Brooklyn hebben Guzman (61), hoofd van het Sinaloa-kartel, dinsdag veroordeeld voor alle tien aanklachten die Amerikaanse aanklagers hebben ingediend. Richard Donoghue, de Amerikaanse advocaat van het oostelijk district van New York, zei dat hij verwachtte dat Guzman levenslang zonder kans op strafvermindering zal krijgen als hij op 25 juni wordt gevonnist. "Het is een straf waar er geen ontsnapping en geen terugkeer mogelijk is," vertelde Donoghue aan verslaggevers.

Guzman, één van de belangrijkste figuren in de Mexicaanse drugsoorlogen die het land sinds 2006 in zijn greep heeft gehad, is bijna legendarisch geworden omdat het twee keer is ontsnapt uit Mexicaanse zwaarbeveiligde gevangenissen en massale klopjachten heeft vermeden. Voor de armen in zijn geboortestaat Sinaloa, schepte hij een Robin Hood-personage.

Guzman zat en toonde geen emotie toen het vonnis werd voorgelezen. Nadat de jury de kamer had verlaten, legden hij en zijn vrouw Emma Coronel hun handen op elkaar en gaven elkaar het 'thumbs up'-teken. Zijn vrouw was in tranen.

Guzman, wiens bijnaam "Shorty" betekent, werd in 2017 uitgeleverd aan de VS voor berechting nadat hij het jaar daarvoor in Mexico was gearresteerd. Hoewel andere hooggeplaatste kartelfiguren eerder waren uitgeleverd, was Guzman de eerste tegen wie het proces daadwerkelijk werd ingezet.

De 11 weken durende rechtszaak, met getuigenissen van meer dan 50 getuigen, bood een ongekende kijk op de interne werking van het Sinaloa-kartel. Het kartel is genoemd naar de deelstaat in het noordwesten van Mexico, waar Guzman werd geboren in een arme bergdorp.

De Amerikaanse regering zei dat Guzman gedurende meer dan twee decennia tonnen cocaïne, heroïne, marihuana en methamfetamine in de VS heeft verhandeld en zijn macht in Mexico heeft geconsolideerd door moorden en oorlogen met rivaliserende kartels. Guzman die klein van gestalte is, heeft het gepresteerd uit te groeien tot ’s wereld meest beruchte drugsbaron sinds de Colombiaanse Pablo Escobar, die in 1993 door de politie werd doodgeschoten. Zijn smokkelexploitaties, het geweld dat hij gebruikte en de enorme omvang van zijn illegale handel, maakten dat hij snel groeide binnen het illegale circuit.

De advocaten van Guzman zeggen dat hij door Ismael "El Mayo" Zambada, een machtige drugsbaron van Sinaloa die nog steeds op vrije voeten is, is gemaakt tot een "pispaal". Jeffrey Lichtman, een advocaat voor Guzman, vertelde verslaggevers na het vonnis dat de verdediging werd geconfronteerd met een zware strijd, gezien de hoeveelheid bewijs die de regering presenteerde, en de wijdverspreide perceptie dat Guzman al schuldig was. "Dit was een geval dat letterlijk een lawine was, een lawine van bewijs," zei Lichtman. "Natuurlijk gaan we in beroep."

Drugsoorlogen
President Andres Manuel Lopez Obrador werd vorig jaar gekozen nadat hij had beloofd een verandering te brengen in de dodelijke door het leger geleide oorlog tegen drugsbendes. Lopez Obrador duidt op een onderhandelde vrede en amnestie voor niet-gewelddadige drugsdealers, mensenhandelaren en boeren.

Het meest gedetailleerde bewijsmateriaal tegen Guzman kwam van meer dan een dozijn vroegere medewerkers die deals sloot om samen te werken met Amerikaanse openbare aanklagers. Ze vertelden juryleden hoe het Sinaloa-kartel in de jaren 90 aan de macht kwam en uiteindelijk bijna de hele Pacifische kust van Mexico onder controle kreeg.

Guzman maakte naam in de jaren tachtig door grensoverschrijdende tunnels te bouwen waarmee hij sneller dan wie ook cocaïne uit Mexico naar de VS kon verplaatsen. De getuigen, waaronder enkelen van Guzmans top luitenanten, een communicatietechnicus en een kortstondige minnares, beschreven hoe hij een geavanceerde organisatie bouwde die deed denken aan een multinationale onderneming.

Hij stuurde drugs naar het noorden met vloten van vliegtuigen en boten, en had gedetailleerde boekhoudkundige grootboeken en een gecodeerd elektronisch communicatiesysteem dat door geheime computerservers in Canada liep, hoorde de rechtbank.

De poging van Guzman om grondgebied te veroveren van een rivaliserend kartel was één van de belangrijkste redenen voor een explosie van drugsgeweld in Mexico. De regering heeft meer dan 250.000 moorden geregistreerd sinds het in 2006 een agressieve oorlog tegen kartels lanceerde. Volgens een rapport van de Amerikaanse Congressional Research Service vorig jaar waren 150.000 van die doden gerelateerd aan georganiseerde misdaad.

Een voormalige lijfwacht getuigde dat hij zag hoe Guzman drie rivaliserende leden van het drugskartel vermoordde, waaronder een slachtoffer dat hij had neergeschoten en vervolgens beval die te begraven terwijl het slachtoffer nog leefde.

De schattingen van hoeveel geld Guzman heeft gemaakt van zijn drugshandel variëren. In 2009 plaatste Forbes Magazine hem op de lijst van 's werelds rijkste mensen, met naar schatting US$ 1 miljard. Later liet het blad hem van de lijst vallen en zei dat het te moeilijk was om zijn bezittingen te kwantificeren.

Het Amerikaanse ministerie van Justitie zei in 2017 dat het streeft naar de verbeurdverklaring van meer dan US$ 14 miljard aan drugsopbrengsten en illegale winsten van Guzman.

De meest schokkende aantijging van corruptie tijdens het proces kwam van de voormalige top assistent van Guzman, Alex Cifuentes, die de voormalige Mexicaanse president Enrique Pena Nieto beschuldigde van het nemen van US$ 100 miljoen aan smeergelden van Guzman. Een woordvoerder van de ex-president heeft de beschuldiging ontkend.

In één van de laatste dagen van het proces, vertelde Guzman de rechter dat hij niet zou getuigen in zijn eigen verdediging. Diezelfde dag grijnsde hij breed naar Alejandro Edda die in het publiek zat. Edda is de Mexicaanse acteur die Guzman speelt in het Netflix-drama "Narcos."

Ondanks zijn banden met overheidsfunctionarissen, was Guzman vaak op de vlucht. Hij werd in 1993 gevangen in Mexico en ontsnapte in 2001, verborgen in een waskar. De daaropvolgende jaren verplaatste hij zich bewaakt door een privéleger van de ene naar de andere schuilplaats in de bergen van Sinaloa.

In 2014 werd hij opnieuw opgepakt. Hij regelde zijn bekendste ontsnapping het jaar daarop toen hij in een tunnel verdween die in zijn cel was gegraven in een maximaal beveiligde gevangenis. Maar de Mexicaanse regering zegt dat hij zijn schuilplaats heeft verraden door een reeks vergissingen, waaronder een poging om een film over zijn leven te maken. Hij werd uiteindelijk weer ingerekend in januari 2016.

Ondanks de ondergang van Guzman heeft het Sinaloa-kartel volgens de Amerikaanse Drug Enforcement Administration nog steeds het grootste Amerikaanse distributienetwerk van Mexicaanse kartels, gevolgd door het snelgroeiende Jalisco New Generation-kartel. Samen zijn ze de grootste producenten van drugs die in Amerikaanse straten worden verkocht.