Brazilië: Hoofd milieubescherming neemt ontslag

Het hoofd van het milieubeschermingsagentschap in Brazilië heeft ontslag genomen naar aanleiding van de kritiek van de onlangs beëdigde president Jair Bolsonaro. Een woordvoerder van het Braziliaanse Instituut voor Milieu en Hernieuwbare Natuurlijke Hulpbronnen (Ibama) heeft maandag bevestigd dat Suely de Araujo is afgetreden nadat Bolsonaro had gesuggereerd dat er onregelmatigheden waren in de begroting van Ibama, meldt persbureau Reuters. Araujo leidde het agentschap sinds 2016.

Het Ministerie van Milieu, dat toezicht houdt op Ibama, vertelde Reuters in een verklaring per e-mail dat het van plan was Araujo te vervangen en dat een nieuw hoofd van het bureau binnen enkele dagen benoemd zou worden. Bolsonaro, een voormalige legerkapitein die tijdens een tumultueuze oktoberverkiezing aan de macht kwam, heeft stelselmatig Ibama aangevallen. Het agentschap is samen met de politie onder andere belast met het stoppen van ontbossing en illegale mijnbouw van het Amazone-regenwoud.

De president verspreidde een tweet van de minister van Milieu van Brazilië, Ricardo Salles, waarop een vermeende 28,7 miljoen reais (US$ 7,73 miljoen) uit de begroting van het agentschap voor verhuurvoertuigen is opgebracht. "We hebben een systeem dat voornamelijk is gemaakt om Brazilianen financieel te schenden zonder de minste zorg," zei Bolsonaro, die speelde met de terugtrekking van Brazilië uit het klimaatakkoord in Parijs.

Araujo heeft zondag een schriftelijke verklaring uitgegeven waarin Bolsonaro en Salles, die de klimaatverandering eerder een "secundaire kwestie" noemden en beweerden dat veel milieuboetes "ideologisch" zijn, "ongefundeerde beschuldigingen" hadden gemaakt. Ze zei dat de kosten voor de huur van 393 vierwielen aangedreven vrachtwagens waren gebruikt door Ibama's gewapende agenten in heel Brazilië, en dat in het contract ook alle brandstofkosten en onderhoud waren opgenomen.

Een hooggeplaatste Ibama-functionaris zei maandag tegen Reuters dat de druk van Bolsonaro en Salles eenvoudigweg een poging was om "onze politiewerkzaamheden tegen degenen die milieudelicten plegen te stoppen".

"Het is een absurd verhaal gemaakt om Ibama te verzwakken," zei de persoon op voorwaarde van anonimiteit. "Dit contract is goedgekeurd door overheidsinstanties en het is 10 procent minder dan het vorige contract en voor meer voertuigen." De ambtenaar voegde eraan toe dat het contract geldig bleef, maar dat het agentschap bezorgd is dat er pogingen zullen zijn om het te annuleren, wat mogelijk leidt tot een verlammende werking van het vermogen om te patrouilleren in de Amazone en andere regio's.

Analisten zeiden ondertussen dat de acties van Bolsonaro aantoonden dat zijn presidentschap een echte "bedreiging voor de Amazone" kon vormen. "De bescherming van de Amazone is altijd afhankelijk van sterke wetten en regels," zei Thiago de Aragao, een directeur van het in Brasilia gevestigde politieke adviesbureau Arko Advice, tegen Al Jazeera.

"Dus zeker zou hij [Bolsonaro] een bedreiging kunnen zijn in de zin dat hij een trend zou kunnen creëren dat de denkwijze van het beschermen van de Amazone misschien niet de belangrijkste prioriteit is van bepaalde individuen binnen de overheid," voegde de Aragao eraan toe.

Angst voor Amazone
De retoriek van Bolsonaro's administratie heeft veel milieubeschermers diep bezorgd over het behoud van de Amazone onder zijn regering. Binnen 24 uur na zijn aantreden op 1 januari ondertekende de Braziliaanse leider een uitvoerend bevel waardoor het Braziliaanse ministerie van Landbouw verantwoordelijk werd voor de regulering en creatie van nieuwe inheemse reserves, in een beweging die algemeen gezien werd als een opsteker voor de krachtige lobby van de agribusiness.

Ongeveer 13 procent van het nationale grondgebied van Brazilië is afgebakend als inheems land - gedefinieerd als een gebied bewoond en uitsluitend in bezit van inheemse volkeren. Ongeveer 98 procent van dergelijke gebieden bevindt zich in het Amazonegebied, een ecosysteem dat door milieuwetenschappers wordt beschouwd als een cruciale buffer tegen de gevolgen van klimaatverandering.

Het tijdelijke besluit, dat afloopt tenzij het binnen 120 dagen door het Congres is geratificeerd, heeft ook de Braziliaanse bosbouwdienst, die het duurzaam gebruik van bossen bevordert, verplaatst en is momenteel verbonden met het ministerie van Milieu, onder toezicht van het ministerie van Landbouw.

Bovendien vermeldde het decreet dat het ministerie van Landbouw verantwoordelijk zal zijn voor het beheer van openbare bossen. Als bondgenoot van de lobby van de agribusiness, beloofde Bolsonaro tijdens zijn verkiezingscampagne om "een einde te maken aan alle activisme" in Brazilië.

Maandag kondigde hij aan dat de financiering van alle niet-gouvernementele organisaties die in het land werken, strak zal worden gecontroleerd, door toegenomen toezicht door zijn nieuwe regering op dergelijke groepen.