De wenkbrauwen van Astraya

Met een gevoel van machteloze woede keek ik naar de foto’s en het filmpje van de mooie Astraya (hopelijk schrijf ik haar naam goed) wiens wenkbrauwen verminkt werden door iemand die voor directrice zou moeten doorgaan. Astraya's wereldje (de wereld van een tiener die onder de hoede van haar oma leeft) was duidelijk ingestort.

De hartverscheurende foto’s riepen enorme emoties bij mij op aangezien ook ik dochters heb die ik naar beste weten en kunnen groot breng in een digitaal tijdperk met alle uitdagingen die dat met zich meebrengt. Ik voed mijn kinderen geweldloos op. Slaan is nooit aan de orde. Ook niet wat men een corrigerende tik wilt noemen. Zowel hun vader als ik kiezen te allen tijde voor de weg van dialoog. Wat ze jong zullen leren, zullen ze oud doen. Ook zij zullen voor dialoog en consensus gaan i.p.v. geweld te gebruiken.

Het trieste verhaal van Astraya drukt ons met de neus op de feiten namelijk dat anno 2018 de issue van de rechten van het kind evenals die der generatiekloof nog altijd actueel is. Dat binnen het socialisatieproces de opvoeder thuis en die voor de klas een zeer belangrijke rol vervullen, is voor iedereen duidelijk. Wat niet duidelijk schijnt te zijn voor eenieder is dat in dat proces van socialisatie, geweld of dwang, psychisch of fysiek nimmer kan leiden tot structurele ombuiging van negatief naar positief gedrag.

Astraya is verminkt geworden omdat haar wenkbrauwen te dun waren geëpileerd of geschoren dan wel de wenkbrauwen een inkeping zouden hebben gehad. Een doodnormale verschijning bij vrouwen en meisjes anno 2018. Net zoals tig jaren terug politieagenten geen tatoeages mochten hebben en je anno 2018 nog moet zoeken naar eentje zonder tats. Nota bene is het zo dat in de puberteit jonge mensen een heleboel experimenteren en dat is een fase die voorbij gaat. Het komt met de nodige ups en downs en is op gegeven moment voorbij. Opgroeiende pubers hebben de juiste begeleiding nodig. Ik kon uit alle voor mij bekende informatie niet halen dat Astraya een kind is met probleemgedrag. Het is onjuist om een kind een probleemkind te noemen. Als de voorwaarden aanwezig zijn dan praten we over een kind met probleemgedrag.

Wanneer is gedrag echt probleemgedrag?’ Het is een vraag die erg lastig is te beantwoorden. De eigen beleving van leerkrachten en ouders speelt bij het beoordelen van gedrag een grote rol. Iedere leerkracht en ouder neemt daarin eigen normen en waarden mee. De ene leerkracht kan een leerling als lastig en druk zien, terwijl een andere dezelfde leerling ziet als een levendige kleuter. De ene leerkracht ziet het epileren van wenkbrauwen als mode maken en de andere ziet het als een normale dames aangelegenheid.
 
Het vaststellen of een leerling probleemgedrag vertoont, is dus niet eenvoudig. Van der Ploeg stelt dat gedrag probleemgedrag is wanneer het gedrag frequent voorkomt, in meerdere situaties en blijvende en ernstige gevolgen heeft voor het kind en zijn omgeving. Bij het vaststellen van probleemgedrag is het dus van belang om in beeld te krijgen hoe vaak het gedrag zich voordoet, in welke situaties en wat de gevolgen zijn. Het epileren van de eigen wenkbrauwen is geen gedrag dat ernstige of zelfs noemenswaardige gevolgen heeft voor betreffend kind of haar omgeving.

Ook wanneer je als leerkracht tot de conclusie komt dat het een kind is met probleemgedrag moet je analyseren waarom dat kind dat gedrag vertoont. In onderhavig geval is elke pedagogisch verantwoorde actie uitgebleven en zien we een leidinggevende haar so called waarden en normen pretenties botvieren op een tiener. Het kwam die juf ter ore dat Astraya's wenkbrauwen te dun waren. En dat wat zich juf noemt pakt een scheermes en verminkt dat kind niet alleen fysiek maar meer nog psychisch. Want die wenkbrauwen zullen weer groeien. De pijn aan haar ziel toegebracht zal haar leven lang daar blijven.

Wat voor die leidinggevende mode maken is, is voor mij de normaalste zaak van de wereld. Wanneer (en ik betwijfel dat ten zeerste) het schoolreglement van Mulo Henar een regel zal hebben dat stelt dat meisjes hun wenkbrauwen niet mogen epileren, dan moest de leidinggevende dat hebben besproken met dat kind, met de ouders enz. Een kind vastpakken en haar wenkbrauwen dwangmatig verminken is zo schandalig schaamteloos dat het minste wat daarop kan volgen ontslag uit het ambt van leerkracht is.

Ik roep de regering en De Nationale Assemblee op alles in het werk te stellen dat in deze het kind de nodige begeleiding krijgt om de zeer traumatische ervaring te verwerken en dat hervormende onderwijswetten worden aangenomen om onder andere paal en perk te stellen aan allerlei onverantwoorde handelingen.

Mr. Drs. Sharmila Kalidien-Mansaram