Overgewicht en hypertensie blijven zorgwekkend

Hart- en vaatziekten zijn wereldwijd doodsoorzaak nummer 1. Elk jaar maken hart- en vaatziekten 17,5 miljoen dodelijke slachtoffers, wat neerkomt op 31% van alle sterfgevallen in de wereld. Van deze sterfgevallen is 85% het gevolg van een hartaanval en een beroerte. Ook in Suriname is dezelfde trend te zien: met 26% van alle sterfgevallen zijn hart- en vaatziekten doodsoorzaak nummer één in Suriname.

Belangrijke risicofactoren voor hart- en vaatziekten zijn hypertensie (een te hoge bloeddruk) en overgewicht. Uit het Nationaal NCD 'STEPS' Onderzoek Suriname blijkt dat maar liefst één op de vijf mensen aan hypertensie lijdt. Het percentage mensen met een hoge bloeddruk neemt sterk toe met de leeftijd. Boven de 55 jaar heeft 40 tot 50% van de bevolking last van hypertensie.

Overgewicht zorgwekkend
Uit het STEPS-onderzoek bleek verder dat een derde van zowel de mannen als de vrouwen overgewicht heeft: zij hebben een BMI tussen de 25 en 30. De cijfers geven al geruime tijd reden voor grote bezorgdheid. Zo werd enkele maanden terug bij medewerkers van een relatief groot bedrijf de bloeddruk, bloedsuiker en het gewicht gemeten door een team van de Intermed Bedrijvengroep in het kader van haar vaatprogramma. Van de 284 medewerkers die werden onderzocht, bleken maar liefst 107 personen een bloeddrukwaarde van hoger dan 140/90 mmHg te hebben gemeten. Dat wil zeggen dat ruim 37% van de gemeten personen op dat moment een verhoogde bloeddruk had. Voorts bleken uit een groep van 89 personen 22 personen een BMI > 25 te hebben en kampten zij dus met overgewicht.

Belangrijke risicofactoren
Aan sommige risicofactoren, zoals erfelijkheid, kan weinig worden gedaan. Sommige mensen worden geboren met aandoeningen die hen vatbaar maken voor hartaandoeningen en beroertes. Uit statistieken is echter gebleken dat bij de meeste mensen die hart- en vaatziekten ontwikkelen, dit gebeurt vanwege een combinatie van factoren zoals een ongezond dieet, roken en een gebrek aan lichaamsbeweging. Hoe meer risicofactoren iemand heeft, des te groter de kans dat deze persoon een hart- of vaatziekte krijgt. Risicofactoren waar iemand wel iets aan kan doen, zijn onder meer te weinig beweging, een ongezond dieet, een verhoogde bloeddruk (hypertensie), roken, cholesterol en overgewicht. Tot de niet-wijzigbare risicofactoren behoren onder meer erfelijke factoren, maar ook leeftijd, geslacht en etniciteit.

Leeftijd, geslacht en etniciteit
Ouder worden brengt met zich mee dat de kans op hart- en vaatziekten toeneemt: het risico op een beroerte verdubbelt elk decennium na de leeftijd van 55 jaar. Maar ook het geslacht is significant: mannen lopen een groter risico op hartaandoeningen dan een vrouw in de pre-menopauze. Het risico op een beroerte is hetzelfde voor mannen en vrouwen. Uit onderzoek is voorts gebleken dat de etnische afkomst een rol speelt. Zo hebben mensen met Afrikaanse of Aziatische afkomst een hoger risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten dan andere etnische groepen. Ook de sociaaleconomische status blijkt van invloed te zijn op het al dan niet krijgen van hart- en vaatziekten: wie arm is, ongeacht waar ter wereld hij of zij zich bevindt, loopt meer kans op hartaandoeningen en beroertes. Een chronisch stressvol leven, sociaal isolement, angst en depressie, verhogen eveneens het risico.

Atherosclerose ontwikkelt zich geruisloos
Jaarlijks wordt op 29 september wereldwijd aandacht gevraagd voor hart- en vaatziekten, ’s wereld grootste moordenaars. Het thema dit jaar is “My Heart, Your Heart’ (Mijn hart, jouw hart). Volgens de Wereld Hart Federatie veroorzaken veel van de risicofactoren voor hart- en vaatziekten problemen, omdat ze leiden tot atherosclerose. Atherosclerose is de vernauwing en verdikking van de bloedvaten en ontwikkelt zich al jaren zonder symptomen te veroorzaken. Het kan in elk deel van het lichaam gebeuren. Rond het hart staat het bekend als coronaire hartziekte, in de benen staat het bekend als perifere arteriële aandoening. De vernauwing en verdikking van de slagaders is te wijten aan de afzetting van vet, cholesterol en andere stoffen in de wanden van bloedvaten. De afzettingen staan bekend als plaques. De ruptuur van een plaque kan leiden tot een beroerte of een hartaanval.

Een te hoge cholesterol vermijden
Cholesterol is een wasachtige, vetachtige substantie die door het lichaam wordt gebruikt om celwanden te bouwen en verschillende essentiële hormonen te maken. Je lever produceert cholesterol en je absorbeert het van de dierlijke vetten die je eet. Cholesterol wordt door het bloed gedragen door deeltjes die lipoproteïnen worden genoemd. Er zijn twee soorten: lipoproteïnen met lage dichtheid (LDL) en lipoproteïnen met hoge dichtheid (HDL). De eerste draagt het cholesterol rond het lichaam in het bloed en de laatste transporteert cholesterol uit het bloed naar de lever. Wanneer cholesterol te hoog is of de niveaus van de twee soorten uit balans zijn (dyslipidemie), kan cholesterol de bloedvaten, die de bloedstroom beïnvloeden, verstoppen.

Verschil hartaanval bij mannen en vrouwen
De symptomen van een hartaanval kunnen bij mannen en vrouwen erg verschillen. De symptomen van een hartaanval bij een man zijn intense pijn op de borst, pijn in de linkerarm of kaak en moeite met ademhalen. Een vrouw kan enkele van dezelfde symptomen hebben, maar haar pijn kan diffuser zijn en zich verspreiden naar de schouders, nek, armen, buik en zelfs haar rug. Een vrouw kan pijn ervaren zoals indigestie. De pijn is mogelijk niet consistent. Er is misschien geen pijn maar onverklaarde angst, misselijkheid, duizeligheid, hartkloppingen en koud zweet. Een hartaanval van een vrouw kan zijn voorafgegaan door onverklaarde vermoeidheid. In vergelijking met mannen hebben vrouwen ook vaker ernstigere eerste hartaanvallen, die vaker leiden tot de dood.