5 jaar Nationale Reparatie Commissie; stand van zaken

Vandaag, 16 september 2018, is het precies 5 jaar geleden dat de eerste officiële vergadering door de Nationale Reparatie Commissie is gehouden, nadat middels een presidentieel besluit het Kennisinstituut voor Reparaties en de Nationale Reparatie Commissie officieel waren ingesteld. De Nationale Reparatie Commissie is voortgekomen uit het Nationaal Reparatie Platform en is een presidentiële commissie.

Leden van het Nationale Reparatie Platform hadden via de Nederlandse ambassadeur in Suriname op 27 juni 2013 een petitie voor Reparaties aan de Nederlandse ambassadeur in Paramaribo aangeboden. De staatshoofden van de Caricom hebben op 9 juli 2013 in Trinidad & Tobago voor de eerste keer het vraagstuk van reparaties op hun agenda geplaatst. Zij hebben toen besloten dat er in elk lidland een Nationale Reparatie Commissie moest komen. In september 2013 is vervolgens de eerste Regionale Caricom Reparations Conference op St Vincent & The Grenadines gehouden. Tijdens deze conferentie hebben vertegenwoordigers van de Caricom-lidlanden de Caricom Reparations Commission gekozen. Dit orgaan is het adviesorgaan van de Caricom staatshoofden op het gebied van Reparations. Armand Zunder is één van de drie vicevoorzitters van dit orgaan. De voorzitter is Prof Hilary Beckles uit Barbados.

Veel bereikt maar nog lang niet tevreden
De braintank van de Nationale Reparatie Commissie is het Kennisinstituut voor Reparaties. Dit instituut doet voortdurend onderzoek over talrijke vraagstukken over reparaties = herstelbetalingen. Het Kennisinstituut heeft de afgelopen 5 jaar intensief gewerkt aan:
- Het uitbrengen van gevraagde en niet gevraagde adviezen aan openbare bestuurders en met name aan de president. In dit kader kan worden gedacht aan het door de president overgenomen voorstel om het beeldmerk van de Geoctroyeerde Sociëteit van Suriname te verwijderen en te vervangen door het beeldmerk/wapenschild van de Republiek Suriname;
- De inventarisatie van beschikbare informatie ter zake de genocide in de vroeg koloniale tijd door Nederlandse onderdanen op de Inheemsen en op de tot slaaf gemaakte Afrikanen;
- De inventarisatie van beschikbare informatie ter zake de barbaarse trans-Atlantische slavenhandel en de daarop gevolgde slavernij;
- De inventarisatie en analyse van de talrijke gevallen van herstelbetalingen die al uitgekeerd zijn;
- Het initiëren van de aanmaak van lesbrieven, brochures en drie boeken die nog op de eindredactie wachten;
- Het organiseren van talrijke interne en externe lezingen en presentaties over reparaties;
- Het leggen van contacten met relevante groeperingen in Suriname en in de rest van de wereld;
- Het informeren van de gemeenschap via radio en televisie over de voortgang van het reparatieproces.

Stand van zaken
Inmiddels hebben de staatshoofden van de lidlanden van de Caricom op advies van de Caricom Reparations Commission een Tien Punten Reparatie Programma aangenomen. Zij hebben ook al de regeringsleiders van Spanje, Portugal, Denemarken, Zweden, Nederland, Engeland en Frankrijk aangeschreven voor een bespreking om van gedachten te wisselen over het vraagstuk van reparaties. De staatshoofden van al deze landen hebben negatief op dit voorstel gereageerd. De verwachting is dat er binnenkort een tweede brief vanuit de Caricom richting Europese landen zal volgen. Het een en ander zal op de komende vergadering van de Caricom Reparations Commission, die aan het einde van deze maand op Jamaica wordt gehouden, besproken. Hierna zal er wederom een advies naar de staatshoofden van de Caricom uitgaan.

Contractarbeid wordt onderdeel reparatieproces
De Caricom staatshoofden hebben inmiddels op advies van de Caricom Reparations Commission ook het besluit genomen dat het vraagstuk van ‘indentured labour = contractarbeid in de koloniale tijd ook, zij het op een lager pitje onderdeel gaat vormen van het reparatieproces. De voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie heeft de autoriteiten hiervan inmiddels op de hoogte gesteld. Ook hebben de staatshoofden besloten om de externe communicatie voor verdere verspreiding van de activiteiten over het reparatieproces te intensiveren.

Van de Nederlandse politieke kant is er langzaam maar zeker wel enige beweging in het reparatiegedachte te bespeuren. Zo stelde de Nederlandse vicepremier bij de 1 juli herdenking in het Amsterdamse Oosterpark ‘schaamte, diepe spijt en berouw’ te hebben voor de door Nederlandse voorouders uitgeoefende slavernij. De ex-minister van Ontwikkelingssamenwerking, de heer Jan Pronk, had het in april 2018 nog over herstelbetalingen in plaats van ontwikkelingshulp, terwijl de Rotterdamse burgemeester Aboetaleb in zijn 1 juli 2018 speech heeft gepleit voor het aanbieden van excuses door de Nederlandse regering en dat het tijd was om ‘de volgende stap te maken’.

Helaas heeft de Surinaamse regering nog op geen van deze in 2018 gemaakte opmerkingen iets van zich laten horen. Hierdoor ontstaan er tal van vragen in de gemeenschap, waarvan de centrale vraag is: wil de Surinaamse regering wel reparaties voor de genocide die in de koloniale tijd in Suriname is gepleegd en de daarbij gerealiseerde verrijking van Nederlandse kooplieden-bankiers?

Reparatiedossier van Suriname al een jaar gereed
De bewustwordingsactiviteiten van de Nationale Reparatie Commissie zijn niet naar bevrediging van de Commissie uitgevoerd. De voornaamste reden hiervoor is dat de door het Openbaar bestuur toegezegde middelen nauwelijks ter beschikking zijn gesteld. Veelal uit eigen middelen en donaties zijn er toch behoorlijk wat zaken tot stand gebracht. Met een bepaalde regelmaat zijn er lokaal lezingen en presentaties gerealiseerd. Lezingen en presentaties in de districten en in het binnenland zijn door budgettaire beperkingen tot nu toe uitgebleven, terwijl juist daar de gevolgen van het Nederlandse kolonialisme ook duidelijk zichtbaar zijn. De afgelopen vijf jaar zijn er ter gelegenheid van de Dag van de Vrouw voortdurend zo een 50 vrouwen die bijzondere prestaties op het gebied van sociaal maatschappelijk werk hebben geleverd in het zonnetje gezet. Ook zijn er in het kader van Reparations een aantal activiteiten in de Palmentuin op de dag der Inheemsen en op de 1 juli dag georganiseerd.

Het reparatiedossier van Suriname is al sedert oktober 2017 op het niveau van de Nationale Reparatie Commissie gereed. Het wordt nu tijd dat de regering van Suriname dit dossier adopteert en dat er middels diplomatiek overleg met de Nederlandse regering gesprekken worden gevoerd, om de Surinaamse versie van het Tien Punten Reparatie Programma van de Caricom te bespreken en uiteindelijk tot een accoord te komen.

De Nationale Reparatie Commissie stelt nog steeds met intensieve ondersteuning van het Kennisinstituut voor Reparaties, ‘Reparations Now’ De tijd voor Reparatie-besprekingen is aangebroken!

Armand Zunder,
Directeur Kennisinstituut voor Reparaties
Voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie Suriname
Vice-Chairman of the Caricom Reparations Commission.