VN: Activisten gebrandmerkt als criminelen

Overheden en bedrijven gebruiken steeds meer juridische vervolging om inheemse activisten af te schilderen als criminelen en terroristen, waardoor ze een verhoogd risico lopen op geweld. Dat zegt de Verenigde Naties (VN) in een rapport dat maandag openbaar is gemaakt.

Inheemse leiders en campagnevoerders die vechten om land tegen ontwikkeling te beschermen, worden belemmerd en het zwijgen opgelegd door stijgende militarisering, nationale veiligheidsdaden en antiterreurwetten, staat in het rapport dat is voorgelegd aan de mensenrechtenraad van de VN.

Wereldwijd leven er tot 2,5 miljard mensen op inheemse en gemeenschapsgebieden, die meer dan de helft van alle land over de hele wereld uitmaken, maar volgens rechtengroepen hebben de inheemsen juridisch slechts 10 procent.

Het VN-rapport noemde een "drastische toename" van geweld tegen inheemse volkeren die actief tegen grootschalige projecten zijn, zoals mijnbouw, infrastructuur, waterkrachtcentrales en houtkap. "Het is een nieuwe oorlog", zegt Victoria Tauli-Corpuz, speciale VN-rapporteur voor de rechten van inheemse volkeren, die het rapport heeft geschreven. "Het wordt steeds erger omdat veel van de resterende hulpbronnen in de wereld worden gevonden in inheemse gebieden," vertelde Tauli-Corpuz aan persbureau Reuters.

Deze maand werd een inheemse leider vermoord in Brazilië, onderdeel van een strijd tegen het kappen in de Amazone. In Guatemala werden zeven inheemse leden van boerenorganisaties gedood die pleitten voor landrechten en politieke participatie, zei hij.

Volgens de Britse campagnegroep Global Witness werden vorig jaar meer dan 200 activisten gedood, de hoogste sinds 2002. "In het ergste geval leidt een escalerende militarisering, verergerd door historische marginalisering, ertoe dat inheemse volkeren het doelwit worden van nationale veiligheidshandelingen en antiterrorismewetgeving, waardoor ze in de vuurlinie komen, soms letterlijk, door het leger en de politie," zei het rapport .

Regeringen en bedrijven gebruiken legale middelen om inheemse mensen aan te wijzen als overtreders die onderhevig zijn aan uitzetting, terwijl arrestatie plaatsvindt op vage aanklachten of onverklaarde getuigenverklaringen, gevolgd door lange perioden van voorlopige hechtenis.

Er zijn strafrechtelijke aanklachten ingediend tegen activisten, waarbij aanklagers en rechters in sommige gevallen samenspannen met bedrijven en landeigenaren, zei hij. In Ethiopië zijn inheemse landrechtenverdedigers vervolgd en gevangengezet onder antiterroristische wetgeving.

Er zijn geen aantallen strafrechtelijke aanklachten over de hele wereld ingediend tegen inheemse volkeren, maar Tauli-Corpuz noemde recente pieken in de Filipijnen, Brazilië, Colombia, Ecuador, Guatemala, Honduras, India, Kenia, Mexico en Peru.