Aanpassing en versterking eerste lijnzorg noodzakelijk

Naar aanleiding van de presentatie en de daar door de Zorgraad gedane voorstellen voor honorering van zorgverleners binnen de gezondheidszorg is er een levendige discussie ontbrand, zowel op de bedoelde bijeenkomst als middels vraaggesprekken in de media. De Zorgraad wordt verweten, zonder de diverse groepen zorgverleners behoorlijk gehoord te hebben, een verdelingsmodel van beschikbare fondsen voor de sector te hebben opgesteld met de bedoeling die, na te hebben voorgehouden aan de sector, te presenteren aan de regering.

Wat in de discussie onvoldoende naar voren komt, is op welke wijze we met z’n allen de zorg kunnen verbeteren, en naar een hoger kwaliteitsniveau kunnen tillen waarbij de zorg beter bereikbaar wordt en de kosten beheersbaar kunnen zijn.

Zoals de directeur van het Academisch Ziekenhuis tijdens de discussies terecht stelde, moet aan de basis van het beleid voor toekenning van fondsen de vraag liggen: Wat vormt de grootste bedreiging voor de gezondheid van de bevolking? Het antwoord werd ook al gegeven, namelijk de grote vlucht welke de chronische ziekten, zogenaamde NCD’s (Non Communicable Diseases), met name hart- en vaatziekten zoals hartaanval en beroerte, chronische longziekten en diabetes, genomen hebben in onze samenleving. De wijze waarop er nu door beleidsmakers en verzekeraars hiermee wordt omgegaan leidt tot steeds toenemende complicaties bij sterk toenemende aantallen patiënten en sterk stijgende kosten, voornamelijk in de tweede- en derdelijnzorg in de ziekenhuizen.

De meest rationele aanpak van deze situatie welke uit de hand dreigt te lopen, is meer nadruk op de gezondheidszorg in de eerste lijn. Dat houdt onder meer in: versterking en aanpassing van de huisartsenzorg, bereikbaarder maken van de instituten binnen de eerste lijn die ondersteunend werken voor de zorg zoals de One Stop Shop, Diëtiek, Fysiotherapie, Psychologie, Tandheelkunde en ook andere instituten die zich richten op primaire preventie zoals het BOG. Essentieel hierbij is versterken en landelijke organisatie van preventieve zorg, met de nadruk op screening en leefstijl aanpassingen, zodat aandoeningen voorkomen, c.q. vroeg ontdekt kunnen worden.

De versterking van de eerste lijnzorg is een begrip dat vaak gehanteerd wordt door beleidsmakers, echter blijft het bij lippendienst en wordt dit nauwelijks in de praktijk gebracht. Het overheidsbeleid, ondersteund door de financierders van de zorg (verzekeraars) leggen de nadruk op het faciliteren van de dure tweede lijnzorg, welke nog duurder wordt door aanzienlijke inefficiëntie/verspilling, in plaats van de nadruk te leggen op ondersteuning en facilitering van de eerste lijn. Vanwege de hoge kosten die dit met zich meebrengt, zijn er steeds budgettaire tekorten en concentreren de inspanningen van beleidsmakers en financierders zich op het alloceren/verkrijgen van fondsen om deze gedragslijn te kunnen continueren.

Huisartsen spelen een centrale rol in de gehele gezondheidszorg. Zij kunnen, omdat zij het eerste aanspreekpunt zijn in de zorg, bepalen hoe de stroom van patiënten zal lopen (poortwachtersrol). Indien adequaat geïnvesteerd wordt in een goede, op maat gesneden opleiding tot huisarts, goede, bereikbare faciliteiten, up to date kennis, zal meer gedaan kunnen worden voor de patiënten in de eerste lijn en zal de grote stroom van patiënten naar de dure, tweede lijn, drastisch afnemen. Hierdoor zullen de kosten beter beheerst kunnen worden. Tegelijkertijd zal ook de bereikbaarheid en kwaliteit van zorg toenemen waardoor er toename zal zijn van een gezondere populatie.

Diverse maatregelen die getroffen moeten worden om ordening te brengen binnen de huisartsenzorg zijn al eerder door de beroepsgroep aangegeven, namelijk:
- Hantering van een vestigingsbeleid, met vergunningsvoorwaarden, zoals adequate bereikbaarheid, goede inrichting, optimale faciliteiten, en nascholingsverplichting;
- Hantering van een maximum aantal inschrijvingen van rechthebbenden per huisarts zodat er meer tijd en aandacht komt voor de patiënt;
- Meer mogelijkheden voor de huisarts om patiënten zelf te onderzoeken en te behandelen in plaats van door te verwijzen;
- Meer mogelijkheden en faciliteiten om preventieve zorg te bieden, ook voor de particuliere huisartsen;
- Betere organisatie van acute zorg voor huisartsgevallen na de reguliere spreekuren (huisartsenposten);
- Adequate honorering waardoor de praktijkkosten betaald kunnen worden en er een redelijk inkomen genoten kan worden.

Het directe voordeel van de implementering hiervan zal zijn: kwalitatief betere, meer patiëntgerichte huisartsenzorg, een substantiële afname van de stroom patiënten naar de tweede lijn en aanmerkelijke kostenbesparing in de gezondheidszorg.

De financiering van de eerste lijn moet dus geen sluitpost zijn op de nationale begroting, maar een prioriteit die als eerste veilig gesteld moet worden zodat er goede en kwalitatief hoogstaande, goed bereikbare zorg kan zijn voor de patiënten.

De Zorgraad zal er goed aan doen, zich te realiseren wat de prioriteit moet zijn binnen de gezondheidszorg, in serieus overleg te treden met de verschillende groepen zorgverleners, en nagaan wat de reële behoeften zijn om adequaat te kunnen inspelen op de meest belangrijke zorgvraag, zodat zij een evenwichtig en adequaat advies kan geven aan beleidsmakers voor toekenning van tarieven, c.q. budgetten.


Huisarts Instituut Suriname (HISuri),
Eddy Wong Chung,
Directeur