VIDS: In saamhorigheid en solidariteit optrekken

Ter gelegenheid van de Internationale Dag der Inheemse Volken en tevens de Nationale Dag der Inheemsen op 9 augustus, spreekt de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS) een boodschap van saamhorigheid en solidariteit uit naar de gehele Surinaamse samenleving. Een oproep om samen op te trekken, op weg naar de wettelijke erkenning van de rechten van inheemse volken.

Suriname is een uniek land in veel opzichten, in het bijzonder wat betreft onze culturele diversiteit en biodiversiteit. Helaas is Suriname ook uniek in dit deel van de wereld, in het niet-erkennen van de rechten van de oorspronkelijke, inheemse volken. Opeenvolgende kolonisatoren hebben ons nooit wettelijk erkend en deden alsof we niet bestonden en er geen rekening met ons gehouden hoefde te worden. Bij de onafhankelijkheid is dat niet rechtgetrokken en in 1982 werd de koloniale wetgeving op grond integendeel geconsolideerd met het “domeingrondbeginsel”.

De regeringsgoedkeuring van de “Gezamenlijke Verklaring” en bijbehorend “Stappenplan ter Realisering van de Wettelijke Erkenning van de Grondenrechten der Inheemse Volken in Suriname” en de expliciete opdracht van de president om dit plan uit te voeren, hebben nieuwe hoop gegeven. Het gaat om een ambitieus plan om binnen 12 maanden conceptwetgeving op te leveren, waarin onze collectieve rechten (o.a. grondenrechten) eindelijk vastgelegd zullen moeten zijn, alsook bewustwording over deze rechten. Dit pakket aan wetgeving zal bij de Nationale Assemblee worden ingediend ter goedkeuring.

Het plan voorziet ook in fundamentele uitgangspunten zoals wederzijds respect, besluitneming op basis van consensus, overleg, gelijkwaardigheid, volledige en voorafgaande informatie, brede participatie en transparantie.

Inzet voor een constructieve samenwerking willen wij als traditioneel gezag der inheemse volken, op deze Dag der Inheemsen aan de totale Surinaamse samenleving vragen. Rechtvaardigheid in Suriname is een zaak ván maar ook vóór ons allen. Laten we het samen doen. Niet alleen in woorden maar ook in daden. Concrete ondersteuning van de uitvoering van dit stappenplan, constructieve kritiek en begeleiding, tastbare uitingen van solidariteit, zelf moeite doen om bewust te worden over onze internationaal erkende rechten en de basisprincipes van gelijkheid en zelfbeschikkingsrecht van alle volken.

Het blijft pijn doen dat wij als mensen en als volken, in deze verlichte tijd nog steeds zo gediscrimineerd en gemarginaliseerd worden. Onze gronden en hulpbronnen waar we rechtstreeks van afhankelijk zijn, werden (en worden), vaak zonder dat we het zelfs wisten letterlijk onder onze voeten, verkocht, verpacht, overgedragen, verkaveld, in concessie gegeven, vervuild, kaalgekapt en leeggeroofd. Voor degelijk onderwijs, gezondheidszorg en andere basisvoorzieningen en ontwikkelingsmogelijkheden in de dorpen was (en is) er nooit geld, terwijl er wel geld was en is voor allerlei andere grootse projecten. Onze stem in verkiezingstijd (en politieke inmenging al ruim van tevoren) is wel belangrijk, maar de kwaliteit van ons bestaan kennelijk niet.

Terwijl de hele wereld zich heeft gecommitteerd, eerst aan de Millennium Development Goals (MDGs) en nu de Sustainable Development Goals (SDGs) met als slogan “Leave no one behind”, merken we weinig van daadwerkelijke, beleidsmatige prioriteitstellingen (inclusief in donor-gefinancierde projecten). En nog minder van wettelijke bescherming. Bij wet “bestaan we niet” en mogen de Staat en andere grondeigenaren, beschermd door die koloniale wetgeving, alles doen wat ze willen met onze voorouderlijke grondgebieden. Het is dus geen verrassing dat het Inter-Amerikaans Hof voor Mensenrechten de staat Suriname (herhaaldelijk) heeft veroordeeld voor mensenrechtenschendingen van inheemse en tribale volken. De maatregelen genoemd in het recente Kali’na & Lokono vonnis zullen voor ons de leidraad blijven, als het meest concrete, tastbare instrument dat we in handen hebben. Het is ook geen verrassing dat velen noodgedwongen wegtrekken uit de dorpen, vaak met pijn, maar op zoek naar een beter bestaan voor hun kinderen. Is dat misschien de bedoeling, zodat onze voorouderlijke gronden ten prooi van een klein groepje kapitaalkrachtigen kunnen vallen?

Maar nogmaals, solidariteit en daadwerkelijke actie zijn andere machtige instrumenten. Dat geldt ook voor onze dorpen, die zich niet zelden nog steeds vergeten en achtergesteld voelen. Dorpsgemeenschappen, laten we ons richten op samenwerking en constructieve begeleiding; kijken naar de toekomst; werken aan versterking van leiderschap, wederzijdse participatie en integriteit in de dorpen; hooghouden van onze eigen cultuur, normen en waarden; en bovenal voortdurende bescherming en verzorging van onze traditionele gronden en natuur! We hebben een zware verantwoordelijkheid voor onze gemeenschap en nageslacht.

De hoopvolle oproep voor solidariteit, saamhorigheid en vooruitkijken, zullen we ook doen in de speciale kerkdienst op 7 augustus, in de Kathedrale Basiliek, aanvang stipt om 6 uur nm. Ook de katholieke (en andere) kerkgemeenschappen hebben de wereld opgeroepen om verbintenissen aan te gaan met de inheemse volken van het Amazonegebied, voor wederzijdse bescherming (onze volken hebben bescherming nodig, om het bos te kunnen blijven beschermen dat de wereld in stand houdt) en wederzijds verrijken van kennis en wijsheid, hoe om te gaan met elkaar en met de natuur. Een ieder, ongeacht geloofsovertuiging, is uitgenodigd om op 7 augustus in de Kathedrale Basiliek, de boodschap van solidariteit samen met ons te laten horen.

VIDS