Emoties bij onthulling gedenkteken slaafgemaakte Afrikanen

De emoties lopen hoog op bij de onthulling van het monument om alle tot slaafgemaakte Afrikanen die naar Suriname zijn gebracht, te gedenken. Dat gaat gepaard met heuse winti's, blijdschap, en tranen. Ook Henk Herrenberg, voorzitter van de Jubileumcommissie is een tijd lang begeesterd. Vóór de onthulling zaterdag is op de Surinamerivier een ‘maripa boto’ met inhoud geofferd, ter nagedachtenis van de slaven die bij aankomst overboord zijn gegooid door de slavenmeesters.

De ceremonie, gehouden door stichting Fiti Fu Wini, is begonnen bij de Platte Brug, de aanmeerplaats van korjalen die de vaarroute tussen Commewijne en Paramaribo onderhouden. Daar zijn ‘Ingi's’ voorgegaan in cultureel gebed voordat er gelopen wordt naar Ston Broki, dichtbij de Marinetrap, waar de slaven voet aan wal hebben gezet. Een ‘leba’ loopt vooraan, op blote voeten. Met een printabezem veegt hij de weg schoon voor de traditioneel geklede wandelaars. Een fors gebouwde man draagt de zware offerande op zijn hoofd: een maripablad in de vorm van een boot, met erin een boeket, flessen drank en vruchten. Zingend verplaatst de groep zich naar het Oude Vlaggenplein waar er een plengoffer zou plaatsvinden.

Ineens wordt de muziek indringend; de winti's reageerden gelijk. De drager van het offer wordt als eerste bevangen. “Waar is de vlag? Breng mij naar de vlag,” commandeert de winti. De groep gehoorzaamt en maakt zich klaar om naar het nieuwe Vlaggenplein te gaan. Maar de winti's nemen over en leven zich uit. “Oei, oei, woei,” roept Herrenberg uit die dicht bij de offerdrager staat. Hij en winti-priesteres Dorina Babel worden momentenlang begeesterd. Herrenberg barst in tranen uit, het begin van een reeks emotionele buien, zal later blijken. De geest gaat zich ergens anders uitleven; een andere deelnemer van de optocht barst in een intens dansen uit.

Bij de Surinaamse vlag is een plengoffer gebracht en hebben de winti's enkele inzichten verschaft. “Het lichaam is vrij maar de geest is nog gebonden,” delen ze via de priesteres mee. De nazaten doen nog veel fout. Verandering is nodig om werkelijk vrij te zijn. Er is vergeving gevraagd, nieuwe kracht en wijsheid. Er is gebeden voor het land. Na het plengoffer is het tijd om de rivier op te gaan. In een korjaal is een deel van de groep met Claudetta Toney, erevoorzitter van Stichting ‘Fiti fu wini’ en Herrenberg, naar het midden van de Surinamerivier gevaren. De drager van het offer en Herrenberg hebben de maripaboto aan de rivier overgedragen. Met muziek wordt de groep opgewacht door vicepresident Ashwin Adhin en een blijde publiek. Er is gedanst in de stromende regen.

Blijdschap bij de onthulling. Het is meer dan duidelijk dat de onthulling van het monument een groots moment is voor de nakomelingen van de slaven. “We zijn vrij, wi fri,” zegt Herrenberg in tranen. Hij en Adhin benadrukken enkele keren hoe historisch het moment wel is. De winti-priesteres herhaalt de boodschap van een vrij lichaam en een gevangen geest. “Het ligt nu aan ons nakomelingen, en ook de Inheemsen om werkelijk vrij te worden. Wij voelen nog de klappen van de slavernij. Het ligt aan ons.”

Het monument staat vlak bij de Ston Broki. Het is een gedenkplaat, gedragen door een zwarte en een witte pilaar. Tussen de pilaren staat een goudkleurig anker, vast aan een witte ketting. Onder het anker ligt een zwarte gebroken ketting. “De zwarte pilaar geeft het duistere verleden weer, de witte de toekomst en helderheid,” legt Marlon Powel van de Jubileumcommissie uit. “Een anker ziet er normaal verroest uit maar dit is geel, hier is een goede toekomst verankerd. Het geeft ook het verschil aan van toen en nu. De gebroken ketting spreekt voor zich.”

René Gompers