Iran: Khamenei zet eisen voor Europese machten uiteen

De Iraanse opperste leider Ali Khamenei heeft verschillende voorwaarden uiteengezet om in de nucleaire overeenkomst met de wereldmachten te blijven.
De voorwaarden omvatten de bescherming van de verkoop van olie uit Iran en de bescherming van de handel.

De Amerikaanse president Donald Trump heeft gezegd dat hij zich terugtrekt uit het akkoord. Maandag verklaarde zijn minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, dat de sancties die waren opgeheven na de overeenkomst van 2015, opnieuw zullen worden ingesteld.

Onder het akkoord stemde Iran ermee in zijn nucleaire activiteiten te beteugelen in ruil voor het opheffen van sancties. Sinds Trump campagne voerde om president te worden, heeft hij zware kritiek gehad op de deal. Eerder deze maand dreigde hij met economische sancties tegen bedrijven die zaken deden met zowel Washington als Teheran.

Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland hebben ondertussen geprobeerd om het akkoord in leven te houden. Iran zegt dat het zijn nucleaire programma zal hervatten, tenzij aan zijn zorgen wordt tegemoetgekomen.

De belangrijkste voorwaarden die Khamenei stelt zijn dat Europese mogendheden de Iraanse olie-inkomsten moeten beschermen tegen de Amerikaanse sancties en Iraanse ruwe olie blijven kopen; Europese banken moeten de handel met Iran beschermen en het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland moeten beloven geen onderhandelingen te openen over het programma voor ballistische raketten van Iran en zijn regionale activiteiten, zoals Washington heeft geëist.

De opperste leider zei dat als de drie landen niet aan deze eisen konden voldoen, Iran zijn verrijking van uranium zou hervatten. Hij zei ook dat Iran geen relaties meer met de Verenigde Staten (VS) zou kunnen hebben. "De Islamitische Republiek kan niet omgaan met een regering die gemakkelijk een internationaal verdrag schendt, haar handtekening intrekt en opschept in een theatrale show over haar terugtrekking op televisie," stelde hij.

De opmerkingen van Ayatollah Khamenei komen twee dagen nadat Pompeo zijn eigen voorwaarden had uiteengezet voor een nieuw akkoord met Iran. Washington wil onder andere dat Iran zijn troepen uit Syrië terugtrekt en zijn steun aan rebellen in Jemen stopzet. Pompeo kondigde aan dat boven de eerder opgeheven sancties er nieuwe strafmaatregelen zullen komen die samen een "ongekende financiële druk op het Iraanse regime" zullen leggen.

De eerdere Amerikaanse sancties verboden bijna alle handel met Iran. Pompeo heeft niet gezegd welke nieuwe maatregelen Washington overweegt, maar beschreef de sancties die vorige week waren opgelegd aan het hoofd van de centrale bank van Iran als "slechts het begin".

Iran is één van 's werelds grootste olieproducenten en de export van olie en gas is jaarlijks miljarden dollars waard. Zowel de olieproductie als het bbp daalde merkbaar onder internationale sancties. China, India en Korea zijn veruit de grootste afnemers van Iraanse olie. Maar ook Turkije, Italië, Japan, Frankrijk en Spanje importeren dagelijks miljoenen vaten Iraanse olie. De Amerikaanse sancties zullen niet direct worden opgelegd aan Teheran, maar zijn onderworpen aan een afbouwperiode van drie maanden en zes maanden.

Israël heeft het besluit van de regering Trump om zich terug te trekken uit het pact geprezen, maar de medeondertekenaars waaronder Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Rusland, hebben de stap ronduit bekritiseerd. Ze hebben allemaal beloofd hun verplichtingen onder het akkoord na te komen.

Pompeo heeft duidelijk gemaakt dat hij de steun van zijn bondgenoten in Europa verwacht, maar heeft ook de steun opgeroepen van "Australië, Bahrein, Egypte, India, Japan, Jordanië, Koeweit, Oman, Qatar, Saudi-Arabië, Zuid-Korea [en] de Verenigde Arabische Emiraten". Het akkoord in 2015 werd overeengekomen tussen Iran en de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad - de VS, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, China en Rusland - plus Duitsland.