Wijziging kiesstelsel nader bekeken

De presidentiële commissie Wijziging Kiesstelsel heeft haar werk afgerond en het rapport overhandigd aan de president. De president zal het rapport moeten doornemen, al dan niet met zijn deskundigen, en besluiten nemen. Iedere politicus ziet de besluiten van de president met belangstelling tegemoet, want het kan zowel voordelen (o.a.vergrote kans op zetelwinst) als nadelen (o.a. ernstig gevaar voortbestaan) voor zijn partij opleveren. In deze analyse wil ik mijn uitweiden over drie zaken t.w. het evenredigheidsbeginsel, 1% regeling en verbieden pre-electorale combinaties.

Ik begin te stellen dat ik resoluut geen voorstander ben van landelijke evenredigheid, omdat alle districten niet op hetzelfde ontwikkelingsniveau zijn. Politici hebben de achtergestelde districten jaren gebruikt/misbruikt als stemvee. Na de verkiezingen zijn ze deze districten ‘vergeten’. Hoeveel nazaten uit deze districten zijn ooit via de traditionele partijen doorgedrongen tot de regeringstop, dan alleen wijlen Werner Vreedzaam die ik mij kan heugen? Wij als binnenlandbewoners (Marrons & Inheemsen) werden beloond met de functies van adjunct-districtssecretaris en bestuursopzichters, terwijl de analfabeten werden beloond met benoemingen tot kapiteins, terwijl zij helemaal geen dorp vertegenwoordigen. De meeste van deze ‘politieke kapiteins’ waren de zogenaamde Redimusu's/verraders die hun stamgenoten moesten gaan overhalen/uitlokken om op bepaalde traditionele partijen te stemmen.

De politieke elite in en rondom Paramaribo bekleden na de verkiezingen dan alle hoge regeringsfuncties. Vanwege de etnische samenstelling van bepaalde partijen werkt het huidige kiesstelsel verschrikkelijk in hun nadeel, omdat het blijkt dat in de districten waar hun etnische groep niet of nauwelijks aanwezig is, het juist ‘makkelijker’ is om een zetel te behalen. Daarnaast zijn in de districten waar hun etnische groep is vertegenwoordigd, het ‘moeilijker’ om een zetel te behalen. Wij kunnen zeggen dat het huidige kiesstelsel dwingt tot natievorming, wat juist iets positief is.

Het zijn juist deze traditionele partijen die vandaag staan te schreeuwen om landelijke evenredigheid in te voeren, omdat zij duidelijk terrein hebben verloren in de achtergestelde districten. Hier is duidelijk sprake van: ‘te don man kon koni, dan koniman ati e bron’! Daarom begrijp ik de emoties van velen van mijn marrons broeders en zusters richting de grootste coalitiepartij toen ik laatstelijk nog in het binnenland was. Deze partij heeft een aantal zetels behaald in het binnenland en toch ziet zij kans om Marrons uit te sluiten voor het vervullen van een ministerpost, terwijl er wel anderen worden geaccommodeerd die de partij geen enkel zetel heeft opgeleverd. Dat zit de Marrons momenteel wel zwaar op de maag. Mensen willen voor hun politieke ondersteuning hun mensen ook vertegenwoordigd zien in de regering. Een oppositionele DNA-lid had een soortgelijke opmerking gemaakt in 2015, omdat hij zijn etnische groep niet zag binnen het ministersteam. Laat dat wel gezegd zijn!

Ik stel voor dat wij gaan naar een districten evenredigheidsstelsel op basis van het ontwikkelingsniveau van de districten. Naar mijn inziens kunnen wij de districten verdelen in drie categorieën t.w.:
• Categorie 1: meest ontwikkelde districten (Paramaribo, Wanica & Nickerie).
• Categorie 2: redelijk ontwikkelde districten (Commewijne, Saramacca & Para).
• Categorie 3: nauwelijks ontwikkelde districten (Marowijne, Sipaliwinie, Brokopondo & Coronie)
Elke categorie heeft het aantal zetels dat de genoemde districten gezamenlijk hebben t.w.:
• Categorie 1: 29 zetels
• Categorie 2: 10 zetels
• Categorie 3: 12 zetels
Het aantal behaalde zetels per politieke partij wordt dan bepaald aan de hand van het aantal behaalde stemmen in de districten binnen de desbetreffende categorie.
Elke regering heeft dan de politieke opdracht om te werken naar een algehele ontwikkeling voor geheel Suriname. Categorie 3 zal de meeste ontwikkelingsaandacht krijgen, gevolgd door categorie 2 en ten slotte Categorie 3. Indien de regering in landsbelang werkt zullen wij op den duur kunnen gaan naar een evenredigheidsstelsel, want het beleid zal erop gericht zijn om alle districten op het niveau van Categorie 1 te brengen.

De 1% regeling kan wat mij betref gehandhaafd blijven, maar alleen zouden er sancties aan verbonden moeten worden. Ik stel voor dat zowel de partij als de kandidaten van de partij die de 1% niet hebben gehaald, uitgesloten worden voor deelname aan de eerstvolgende verkiezing. De kandidaten mogen ook niet op een lijst van een andere partij staan bij de eerstkomende verkiezing, want ze worden ‘in persoon’ uitgesloten. Deze maatregel zal leiden tot o.a.:
• Drastische afname van het huidige aantal (seizoen) politieke partijen.
• Minder kans op het oprichten van nieuwe (populistische) partijen.
• Politici zullen meer met elkaar gaan samenwerken.
• Minder stemverlies bij de stembusgang.

De ingediende kiezerslijsten moeten controleerbaar zijn voor de kiezers. Het wordt tijd dat deze digitaal of in de dagbladen worden gepubliceerd. Hierdoor kunnen kiezers controleren of zij niet ‘illegaal’ zijn ingeschreven als partijlid. Bij een (procentueel) aantal klachten van ‘illegaliteit’ moet zo een partij uitgesloten worden voor deelname aan de verkiezingen. Dit geldt dan als een soort ‘verkiezingeningangscontrole’. We moeten voorkomen dat ‘politieke criminelen’ via kiezersbedrog aan de macht komen.

Het verbieden van pre-electorale combinaties kan zijn voordeel hebben voor grote partijen, terwijl de kleine partijen ten dode zijn opgeschreven. Politici uit bepaalde partijen zijn DNA-leden geworden via de rug van de grotere partijen. Afgelopen verkiezingen zijn bepaalde van deze politici niet meer binnengekomen, omdat de grotere partijen binnen het samenwerkingsverband hun plaatsen hebben opgeëist. Andere zijn via opschuivingen toch binnengekomen, zoals degene die nu in de wachtkamer is. De kleine partijen zullen genoodzaakt zijn om op te gaan in de grotere partijen. Dit hoeft echter geen probleem te zijn, omdat o.a. de NDP deze strategie reeds hanteert.

Laatstelijk heeft een politiek leider van een pas opgerichte partij die binnen de coalitie zit kleinere partijen opgeroepen om zich bij zijn partij aan te sluiten. Deze oproep is één van de meest politieke opportunistische uitspraak die ik ooit heb gehoord. Denken dat je groot bent (of dat je niet klein bent) als pas opgerichte partij met ‘overgelopen zetels’ is dromen over en zweven boven de realiteit. Wanneer je wakker zal worden en wederom met beide benen op de grond zal staan, dan zal je weten wat ‘groot zijn’ betekent. Ik hoop dat deze politicus en zijn partij o.a. BVD & Naya Kadam kunnen herdenken en teruggaan naar 25 mei 2000. Hopelijk hebben zij stalen zenuwen gereed voor 25 mei 2020.

Ruben Ravenberg, Ph.D, MBA
rub_rav@yahoo.com