Column: Politieke Borrelpraat 396
25 Feb 2018, 22:32
foto
Bloemen gelegd bij de herdenking van de staatsgreep van 25 februari 1980. (Foto: Leroy Troon)


“Heren, gefeliciteerd met de achtendertigste verjaardag van de revolutie.”
“Mensen geven in dit land vaak tegen beter weten in hun eigen foute betekenissen aan woorden.”
”Wat is er met jou? Heb je een kwaaie dronk?”
“Volgens mij ligt die hele 25 februari hem zwaar op de maag.”
“Alle gebeurtenissen hebben oorzaken en gevolgen, zo ook die opstand van onderofficieren op 25 februari 1980.”
“Dus het was geen revolutie maar een revolte die uitmondde in een staatsgreep die leidde tot een machtsovername, waarna bepaalde ideologische krachten krampachtig hebben geprobeerd een revolutionair proces op gang te brengen, wat ten dele is gelukt.”
“Zoals veel in dit land: met veel fanfare iets beginnen, en op een gegeven moment verzandt de zaak in oeverloos geklets, onderling halen en trekken, sjweef teki oftewel graaien maar in de pot en eindstand: laten we redden wat er te redden valt.”
“Ik weet niet van jullie, maar ik heb nooit eerder en nooit meer daarna zo een beweging onder vooral de miskende onderlaag van deze bevolking meegemaakt als is dat eerste jaar van de revolutie. Volkscomités, buurtprojecten, vergaderingen met het volk, bewustwordingscampagnes via radio en ons enige tv-station met één grote dikke lijn: respect en liefde voor je land, ongeacht je etnische achtergrond, je religie, je man of vrouw-zijn, je jong of oud-zijn; als je de revo maar steunde, kende de revo geen hokjes.”
“En al die jonge mensen die toen, al was het maar voor anderhalf jaar, echt die sfeer van saamhorigheid en eensgezindheid en sterk nationaal leiderschap proefden, zijn dat nooit meer vergeten, ondanks de moorden en de ellende die er toen volgden.”
“En dat zijn nu de volwassenen van 35 jaar en ouder, met hun ouders en hun kinderen.”
“Maar dat is zowat de helft van de hedendaagse bevolking. Dat klopt niet. Je berekening is fout.”
“Natuurlijk niet iedereen in die groep, want daarbinnen heb je ook de grootste tegenstanders van de revolutie, maar ook die hebben die sfeer van eenheid en sterk leiderschap geproefd. Vooral in de verstedelijkte gebieden willen zij niet echt terug naar dat ouderwetse koelie-blakaman-jampanesi-snesi hokjesgedoe. Nog mooier: hun kinderen kennen het niet eens; ze zijn opgegroeid in een tijd waar ze om zich heen hoorden scanderen en zingen: ‘we want Bouta; a revo e go, langa langa; tide, tamara, we stre go moro fara; meki den kon, w’e wakti den.”
“Maar toen ging de revo zwaar in de fout en voor de tweede keer werden grote groepen mensen die in iets begonnen te geloven, diep teleurgesteld.”
“Wanneer was de eerste keer?”
“De vijf jaren na de onafhankelijkheid. Vooral de jeugdigen en jonge volwassenen die zeer bewust en enthousiast op 25 november 1975 voor dit land hadden gekozen, raakten diep ontgoocheld door die politieke rotzooi en corruptie vooral na de verkiezingen van 1977, dat ze blij waren met de machtsovername van 25 februari 1980.”
“Ja, maar toen dat fout ging, kregen zij, zoals je zonet zei, een tweede teleurstelling.”
“Klopt. Maar de pot met teleurstellingen was nog niet op. Toen er in 1987 eindelijk weer vrije verkiezingen waren, was er weer hoop, ook onder de ouderen, zie maar de overweldigende verkiezingswinst voor het Front van Democratie en Ontwikkeling, kortweg Het Front.”
“Inderdaad, maar wat de burgerregering ervan bakte, was ook soep met ballen en dat leidde toen tot de telefooncoup van 1990. De bevolking onderging die meer gelaten, zo van: daar gaan we weer. En uit die drie diepe teleurstellingen, niet veroorzaakt door de harde werkers die in dit land bleven wonen, werken en geloven, maar door hun zogenoemde leiders en hun kring van vreetnapotters moet je de daaropvolgende ontwikkelingen gaan begrijpen.”
“Hoe kom je aan deze wijsheden?”
“Vooral uit de Trefossalezing die de heer Albert Ramdien op 15 januari jongstleden heeft gehouden.”
“Maar die ex-politievrouwe in DNA, die in een onzalig gebekvecht en bekgevecht met Misi Keba is verwikkeld en die ‘niet nationaal’ uitlegt als racistisch en discriminerend, zegt vol fanfare dat wijlen haar Oranje leider een cruciale rol heeft gespeeld bij het terugbrengen van de democratie in 1987.”
“Ja, nadat diezelfde leider het op een akkoordje had gegooid met dat militair bewind middels die nog altijd angstvallig geheim gehouden en niet op schrift gestelde akkoorden van Leonsberg, samengevat onder de naam ‘Het Leonsbergakkoord.”
“Waarom zijn deze akkoorden nooit bekend gemaakt?”
“Omdat het eerste akkoord daarvan luidde: ‘Geen van deze akkoorden zal openbaar gemaakt worden.”
“Maar er is zeker één moment geweest dat een ingewijde een van die akkoorden verklapt heeft. Al was het geen grote, maar toen wist ik zeker dat er een aantal zaken tussen het militair gezag, versta Bouta, enerzijds en het burgerlijk gezag, versta Lach, waren afgesproken.”
“Durf je dat geval te noemen?”
“Zeer zeker, want ik heb het via de radio gehoord. Aan het begin van de tweede regering Venetiaan van 2000-2005 werden op een dag de lijfwachten van het DNA-lid Bouta in het gebouw van DNA ontwapend, zogenaamd omdat zij nieuwe dienstwapens zouden krijgen. Een driftig oud-NMR-lid, toen topper van de Paarse partij, heeft toen tegen de pers geschreeuwd: ‘Dat is tegen een van de afspraken van het Leonsbergakkoord.”
“En wat was de tweede keer?”
“Na de veelbesproken Telefooncoup in december 1990 toen vanuit kringen van de gevallen regering Shankar werd gezegd dat Bouta beloofd had niet meer te zullen coupen, zei die ergens in een reactie: ‘Maar ik heb me wel gehouden aan het Leonsbergakkoord.”
“Dus daaruit kan je concluderen dat een van de akkoorden was dat Baas Paars beloofd had niet meer te zullen coupen.”
“Klopt en daar heeft hij zich aan gehouden, zoals hij publiekelijk heeft gezegd, want alle verordeningen van de Telefooncoup zijn getekend door de toenmalige Bevelhebber Oogst’tGraan. Bouta was namelijk niet lang daarvoor na een gebekvecht met president Shankar afgetreden; een foto waar onze president in de regen voor de deur van de Nederlandse premier stond te wachten om binnengelaten te worden, was de druppel die Baas z’n emmer deed overlopen.”
“En wat zijn de overige akkoorden van Leonsberg?”
“Als derde: Front en daarbinnen de Oranjepartij en daarbinnen de geroemde partijleider stelden zich garant voor het bij referendum goedkeuren van de nieuwe grondwet, opgesteld door de latere president Bosje.”
“Ai, ik kan me dat goed herinneren; ik hoor Lach nog op een massameeting bijna smekend vragen aan het publiek: ‘Keuren jullie deze grondwet goed!”
“Inderdaad, want vooral aanhangers van de Groene partij waren tegen die nieuwe grondwet en een aantal heeft er zelfs tegen gestemd.”
“Klopt helemaal. Ik was er een van.”
“En wat zijn nog meer van die geheime akkoorden van Leonsberg?”
“Wel, de volgende punten zijn aannames, maar die hebben een hoge graad van waarschijnlijkheid, gezien de beleidsdaden van de Frontregering o.l.v. de heer Shankar.”
“Wat is dan jouw eerste aanname?”
“Dat een van de akkoorden van Leonsberg was dat er geen onderzoek en vervolging zou komen van mensenrechtenschendingen, vooral de decembermoorden, gepleegd tijdens de militaire periode.”
“Maar toch is er een proces gekomen.”
“Dat kwam niet doordat dit proces vanuit Front- en later Nieuw-Frontzijde opgestart werd; op dat punt heeft men zich gehouden aan dat akkoord.”
“Dan hoe is dat 8 en 9 decemberproces opgestart?”
“Doordat nabestaanden vanuit Nederland op het laatste nippertje de verjaring van de moorden hebben weten te stuiten. En dat was tijdens de regering Venetiaan-2.”
“En heb je nog zo een aanname, die blijkt uit de beleidsfeiten?”
“Ja, volgens mij was een van de akkoorden dat de president van de Centrale Bank, die Schalkman, gehandhaafd zou blijven. En ga maar na tot wanneer hij is blijven aanzitten. En waarschijnlijk is ook afgesproken dat de eenmaal aangenomen grondwet niet zou worden gewijzigd.”
“Die aanname van je klopt niet, want de regering Venetiaan-1 heeft de grondwet aangepast en de militairen als voorhoede van de revolutie eruit gehaald.”
“Dat klopt en dat heeft bijna geleid tot een revolte. Tijdens een meeting met de president daarover is tenminste één topper van het Militair Gezag boos de vergaderruimte uitgelopen.”
“Je ziet het: mijn Ronald had de guts om de militairen terug te jagen naar het kamp. En terecht zal hij gesteld hebben: dat akkoord is niet mede door mij gesloten, maar door mijn partijvoorganger, Henckie Ronna. Nu ben ik de sterke Groene Man, jaaah.”
“Prachtig. Maar met diezelfde guts had hij ook andere zaken bij wet kunnen wijzigen en regelen, zoals de afzettingsprocedure van de president, een strakke anti-corruptiewet, een sterkere Rekenkamer en onafhankelijke CLAD enzo, jaaah.”
“In feite kan je dus over dat Leonsbergakkoord zeggen een stel burgerpolitici ons als volk verkocht heeft aan de belangen van de militaire top, alleen maar om weer te gaan vreetnapotten, en dat de militaire top de idealen van de revolutie te grabbel heeft gegooid merendeels om hun eigen hachje veilig te stellen en met zo min mogelijk kleerscheuren uit die militaire periode te komen.”
“Je stelt het een beetje scherp, maar daar komt het zo een beetje op neer.”
“En als jouw glorieuze leider in 1987, toen het Front bijna alle zetels in het parlement binnenhaalde, president was geworden, was de geschiedenis van Suriname geheel anders verlopen, want de meerderheid van de creolen, Javanen, en natuurlijk zijn eigen aanhang stond als één man achter hem.”
“Maar nee, hij schoof, met alle respect voor die man, een puppet on a string naar voren, die hij vanachter de schermen kon manipuleren, tot het fout ging.”
“Komt dit puppetgedoe jullie ook niet zo bekend voor?”
“Mi no sabi, a no mi, neks no fout, vier mammoetvlaggen weer in top.”
“Eh boi, a doe mi, mijn vlag daar groots weer te zien wapperen, fier in de wind, boi, mi tan luku, ma bijna mi nak wan wagi, die reed vóór me en minderde opeens snelheid, die keek zeker ook naar die vlag, mooi gezicht, mi trots tap mi fraga, het mooiste van onze onafhankelijkheid.”
“Die mammoetvlaggen waren een initiatief van mijn Groene bijna-voorzitter: Coby van Blijn. Proost op onze vlag.”

Rappa
Advertenties